Het lijkt op Alzheimer maar is het niet: LATE

Misvormd TDP-43 bron van aparte vorm van dementie

De structuur van het eiwit TDP-43 (afb: WikiMedia Commons)

Vaak worden de ziekte van Alzheimer over een kam geschoren, maar hoewel Alzheimer de meest voorkomende vorm van dementie is is dementie niet identiek met Alzheimer. En ook Alzheimer blijkt niet altijd Alzheimer te zijn zoals onderzoekers van, onder meer, het medisch centrum van de Rush-universiteit in Chicago ontdekten.
“Niet alles wat op Alzheimer lijkt is ook Alzheimer”, zegt onderzoekster Julie Schneider van de Rush-universiteit. “Die nieuw ontdekte aparte soort lijkt er wel heel erg op.” Hoeveel mensen deze vorm van dementie hebben is nog onduidelijk, maar volgens medeonderzoeker Peter Nelson van de universiteit van Kentucky kunnen dat er veel zijn. De onderzoekers noemen deze vorm Laat (LATE, een Engelse afko) aangezien die vooral voor zou komen bij bij de oudsten.

De ziekte van Alzheimer wordt gekenmerkt eiwitklonteringen: beta-amyloïdeplaques en tau-knopen. Pas sedert kort zijn die klonteringen ook in hersens van levenden te meten met behulp van een dure beeldtechniek. Het bleek dat eenderde van de als Alzheimerpatiënt aangemerkte dementerenden niet de voor Alzheimer kenmerkende plaques had. Wat zou dan wel de oorzaak van hun dementie zijn, vroegen de onderzoekers zich af.

TDP-43

Bij deze vorm van dementie bleek het eiwit TDP-43 ‘in de fout te gaan’. Dat eiwit speelt een rol bij een heel andere ziekte: amyotrofe laterale sclerose (ALS). Vorming van TDP-43-klonteringen zou tot gevolg hebben dat de hippocampus, het leer- en geheugencentrum van de hersens, sterk krimpt.

Volgens Nelson heeft een kwart van de mensen die ouder zijn dan 85 genoeg afwijkend TDP-43 om hun geheugen en denkvermogen aan te tasten. “Veel dementie wordt veroorzaakt door plakkerige eiwitten. We dachten dat het er maar twee waren: tau-eiwitten en beta-amyloïde.” De volgens stap is een betere manier te vinden om afwijkend TDP-43 op te sporen om de Laat-diagnose te kunnen stellen (ouderdomsgerelateerde TDP-43-encefalopathie).

Vormen van dementie

Beroertes, soms ook de ‘kleintjes’ (tia’s), kunnen leiden tot vasculaire dementie. Mogelijk is die vorm te voorkomen door betere controle van de bloeddruk. Dan is er een vorm die wordt gekenmerkt door klonteringen die Lewy-lichaampjes worden genoemd. Dan is er nog de frontotemporale dementie, die leidt tot veranderingen in de persoonlijkheid en op jongere leeftijd kan optreden dan dat Alzheimer zich over het algemeen manifesteert.

Veel dementerenden zouden mengvormen van de verschillende ziektes kunnen hebben. Voor de behandeling, een geneesmiddel is er nog steeds niet, is het van wezenlijk belang te weten om welke vorm van dementie het gaat. Bij de ‘TDP-43-vorm’ zal die andersw (moeten) zijn dan bij ‘gewone’ Alzheimer.

Bron: ABC News

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.