Groot reservoir van helium ontdekt

De hedendaagse zeppelins van Lockheed Martin vliegen met helium

De hedendaagse zeppelins van Lockheed Martin vliegen met helium

Helium is een veelgebruikt edelgas en daardoor schaars. Het komt dus goed uit dat er in Tanzania een groot reservoir is ontdekt, dat ook daadwerkelijk is te winnen. De ‘heliumcrisis’, waarvoor onder meer Nobelprijswinnaar Robert Richardson al jaren waarschuwt, lijkt voorlopig afgewend.

Het edelgas helium, in het periodiek systeem het tweede element na waterstof, is kosmisch gezien allesbehalve zeldzaam, maar komt op aarde toch weinig voor en de bekende voorkomens raken rap leeg. Het edelgas wordt niet alleen voor ballonnen gebruikt, maar ook als koelvloeistof van supergeleiders in kernspintomografen, voor de fabricage van chips, als beschermgas bij het lassen, in deeltjesversnellers en nog zo wat toepassingen. Helium is dan ook een kostbaar goedje. De vondst in Tanzania geven de gebruikers weer enige lucht.
Het reservoir in het Afrikaanse land schijnt aanzienlijk te zijn: het bevat zo’n zeven keer het wereldverbruik per jaar. Wat meer is, is dat de techniek die gebruikt is om het reservoir op te sporen ook elders is toe te passen, met de hoop en verwachting dat er meer van dit ‘lekkers’ zal worden gevonden. Onderzoekers van de universiteiten in Durham en Oxford (beide in Engeland) hebben hun ervaringen met het opsporen van helium op een geochemiecongres (pdf-bestand) in het Japanse Yokohama gepresenteerd. Ze gaan er van uit dat er in Tanzania een voorraad is van 1,5 miljard m3 (ik neem aan dat het dan om gas gaat) en er lijkt meer in het verschiet te liggen.

Op de plaats waar het helium is aangetroffen in de aardbodem in Oost-Afrika loopt een honderden kilometers lange scheur in de aardkorst. Verwacht wordt dat op die plaats in de verre toekomst Afrika zal gaan scheuren. De aardkorst is daar volop in beweging. Helium ontstaat in vulkanen als product van de daar optredende kernsplitsingsreacties. Het wordt pas voor de mens interessant als het helium verder naar boven in de aardkorst wordt getransporteerd, waar het edelgas vaak in aardgaslagen terechtkomt. Sommige aardgaslagen bevatten wel 1% helium. Belangrijke leveranciers van het edelgas zijn dan ook aardgasproducten zoals de VS, Rusland, Algerije en Qatar. In de atmosfeer zit ook helium (5,2 delen per miljoen), maar dat zou te duur om te winnen.

Amerika

Amerika heeft al vele jaren een grote heliumopslag in Amarillo van een omvang die miljarden waard is. Eerst vooral bedoeld voor het vullen van ballonnen, maar later meer voor het spoelen van rakettanks. Sinds 1996 gooit Amerika die voorraad op de markt, waardoor de prijs de afgelopen jaren is ingezakt en er niet langer op een liter helium meer of minder wordt gekeken. De VS staken de uitverkoop de komende jaren en daardoor dreigt het aanbod krap te worden.
Om een heliumwinplaats te vinden is vooral de juiste afstand tot een vulkaan van belang. Ligt die te dichtbij dat is het edelgas verdund met kooldioxide. Als de afstand te groot wordt, dan is er weinig kans dat veel helium zich een weg baant naar boven.
In Tanzania zijn niet alleen onderzoekers op zoek geweest, maar ook het Noorse bedrijf Helium One. Dat gaat nu bekijken of het de moeite loont het gas aan te boren. Elders is helium een bijproduct van de aardgasproductie. In Tanzania, waar zo’n 10% van het ondergrondse gas helium zou zijn, is de winning van helium het hoofddoel.

Bron: der Spiegel

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.