Een kweek van de Staphylococcus aereus

Door de communicatie in bacteriën ‘stil te leggen’ met behulp van een natuurlijk preparaat afkomstig van de Amerikaanse toverhazelaar (hamamelitannine), blijkt de ‘ziekenhuisbacterie’ MRSA gevoeliger te zijn voor antibiotica (in dit geval vancomycine), zo bleek onderzoekers van de Universiteit Gent. Hamamelitannine beïnvloedt de manier waarop bacteriële cellen met elkaar “praten”. Een belangrijke component van dit communicatiesysteem is het eiwit TraP, dat door hamamelitannine wordt tegengewerkt. Antibioticaresistentie is een groot schrikbeeld in de gezondheidszorg.
Die verhoogde gevoeligheid is het gevolg is van twee zaken. Een combinatie van hamamelitannine en vancomycine zorgt ervoor dat de bacteriën hun normale verdedigingsstrategie tegen dit antibioticum, namelijk het dikker maken van de celwand die de bacterie omgeeft, niet kunnen ontplooien. Daarnaast zorgt hamamelitannine er ook voor dat er in de slijmlaag die de bacteriën omhult als ze in een biofilm groeien minder DNA aanwezig is. Dit DNA in biofilms is vaak medeverantwoordelijk voor de verminderde antibioticumgevoeligheid. Deze verhoogde gevoeligheid bleek trouwens niet enkel van toepassing te zijn voor vancomycine, maar ook voor een hele reeks andere antibiotica die voor de behandeling van de multiresistente Staphylococcus aureus-infecties gebruikt kunnen worden.

Deze benadering maakt de bacteriën niet alleen gevoeliger voor antibiotica in een reageerbuis, maar ook bij proefdieren bleek de aanpak succesvol. Hiervoor werden muizen met een melkklierontsteking (veroorzaakt door Staphylococcus aureus) gebruikt. Een behandeling met hamamelitannine plus het antibioticum cefalexine leidde tot beduidend meer sterfte van de bacterie dan met cefalexine alleen.
Behandeling van infecties veroorzaakt door ziekenhuisbacteriën is vaak erg moeilijk, onder meer door de antibioticaresistentie van deze organismen. Daarnaast komen deze bacteriën ook vaak voor in de slijmlaag waarmee bacteriën soms bedekt zijn. Dat zorgt er voor dat de cellen nog minder gevoelig worden voor een antibioticumbehandeling. Deze biofilmvorming komt o.a. voor bij chronisch-geïnfecteerde wonden en bij ontstekingen die het gevolg zijn van het gebruik van medische hulpmiddelen zoals catheters en kunstgewrichten.
Momenteel wordt door de Gentse onderzoekers verder gewerkt aan het ontwikkelen en evalueren van actievere hamamelitannine analogen.

Bron: Alpha Galileo