Het zou een wereldprimeur zijn. Een ‘intelligent’ systeem van het Franse bedrijf Quantmetry en vertaaltoepassing Deepl heeft een boek van 800 pagina’s (Deep learning) in twaalf uur vertaald van het Engels in het Frans. Het ki-systeem is door de initiatiefnemers ter beschikking voor algemeen gebruik in de wetenschappelijke wereld. Je zou kunnen zeggen dat op die manier het monopolie van het Engels in de wetenschappelijke uitgeverij ‘dragelijk’ wordt gemaakt voor wetenschappers met een andere taalachtergrond…Er wordt al jaren gesleuteld aan automatische vertalers, maar , dat is ook mijn persoonlijke waarneming, het lijkt er op dat die steeds vaker heel redelijke vertalingen produceren. Toch is het vertalen van teksten waar veel jargon in wordt gebruikt, zoals in de techniek of wetenschap, nog niet heel simpel. Volgens het Franse (web)blad Futura-Sciences zou daar een eind aan gekomen zijn door toedoen van het Franse bedrijf Quantmetry. De vertaling zou dik in orde zijn.
Het boek over ‘diep leren’ (lerende systemen) – geschreven door Ian Goodfellow, Yoshua Bengio en Aaron Courvill – is nooit in het Frans vertaald. “We wilden ‘Deep learning‘ (Apprentissage profond, in het Frans; as) in Frankrijk presenteren en, tegelijk, de Franse wiskunde en een specifieke gedachte verdedigen (?; as)”, legt Alexandre Stora van het Franse bedrijf uit. Deze nieuwe Franse ‘spruit’ heeft zich geworpen op kunstmsatige intelligentie als basis voor advisering aan bedrijven. Vertalers van vlees en bloed zouden te duur en te traag zijn. Stora heeft het over een jaar werk en 150 000 euro voor zo’n vertaling, maar ik denk dat de digitale vertaler duurder is.
Deepl
Deepl is een webvertaler die sedert 2017 actief is. Het zou de beste in zijn soort zijn, maar nog onvoldoende om een boek als Deep Learning te vertalen, meldt Sora. Daar komt bij dat het boek wiskundige formules, tabellen en grafieken bevat die de tekst ondersteunen. Aan de code die Deepl gebruikt voor de vertaling heeft Quantmetry code toegevoegd die is ontwikkeld voor de vertaling van plaatjes. Ook is er een aanvullend ‘woordenboek’ gemaakt van tweehonderd specifieke wiskundige termen.
Dat heeft drie maanden gekost (!), maar eenmaal klaar had de machine maar twaalf uur nodig om het werk te vertalen. Franse onderzoekers hebben het boek nagelezen op vertaalmissers, maar zouden zich, na lezing, er lovend over hebben uitgesproken. Er zouden volgens Stora slechts wat marginale verbeteringen zijn aangebracht. Toch stelt het bedrijf dat menseljke vertalers niet overbodig zullen worden met dit nieuwe ki-prduct. Het vertalen van een technisch boek is, zo is de opvatting, toch nog wat anders dan van een literair product. Stora: “Dit systeem is perfect voor wetenschappelijke verhandelingen, maar zou de pen of de stijl van een schrijver niet kunnen overbrengen.”
Quantmetry wil het vertaalalgoritme als open protuur beschikbaar stellen voor wetenschappers in LaTex-formaat, dat in wetenschappelijke kringen erg populair schijnt te zijn. L’apprentissage profond ligt vanaf 18 oktober in de winkel en kost 69 euro.
Bron: Futura-Sciences