De wrange prijs van onze vraatzucht

vetkwabHet klinkt paradoxaal wat Amerikaanse onderzoekers hebben gevonden: hoe welvarender een land hoe ongezonder en milieuschadelijker zijn voeding. Bewoners van welvarende landen voeden zich, volgens dit onderzoek, steeds meer met ‘lege’ calorieën van vet en suiker en met milieuverpestend vlees. Die ontwikkeling zou er toe kunnen leiden dat in 2050 de broeikasgasuitstoot die vastzit aan de voedselproductie, met 80% groeit. Gezond eten en een gezond klimaat zijn dus vrienden van elkaar.
In deze contreiën was honderd jaar geleden vlees een zeldzaamheid. Met de stijging van het inkomen de afgelopen eeuw, veranderde ook ons menu. Daar heeft ook de opkomst van de voedingsindustrie aan bijgedragen. Vlees, kantenklaarmaaltijden, knabbels en zoetigheid verdrongen het vroegere ‘karige’ maar per saldo toch gezondere voedsel. “De overgang naar een dieet van verwerkte levensmiddelen, geraffineerde suiker, vetten, oliën en vlees, heeft er toe bijgedragen dat nu zo’n 2,1 miljard mensen te dik en te zwaar zijn” zeggen onderzoekers David Tilman en Michael Clark van de universiteit van Minnesota. Ook het milieu heeft onder onze vraatzucht te lijden. Nu al zijn de landbouw en de voedselproductie verantwoordelijk voor een kwart van de broeikasgasuitstoot en die ontwikkelingdreigt te verergeren, omdat ook in andere landen waar de welvaart stijgt hun voedselpatroon zullen veranderen.
Tilman en Clark hebben uitgerekend wat die ontwikkeling voor de gezondheid en het milieu betekenen. Ze keken daarvoor naar de ontwikkeling van de inkomens, de verstedelijking en voeding in 100 landen. Ook bepaalden ze de broeikasgasemissies die er ontstaan bij de productie van 88 gangbare voedingsmiddelen en traceerden ze methodes om de effecten van de voeding op de gezondheid te kunnen bepalen. Vervolgens rekenden ze aan vier verschillende voedingsscenario’s en welke uitwerking die hebben op de gezondheid van mensen en milieu in 2050: een typisch vleesdieet van de rijke westerse landen, een mediterraan dieet met weinig vlees en veel groenten, een vegetarisch dieet en een dieet met vis in plaats van vlees.
In 2009 hadden de 15 rijkste landen (Nederland staat op de vierde plaats) per hoofd een 8,5 keer zo hoog eiwitverbruik uit vlees dan de 24 armste landen. “De consumptie ven dierlijke eiwitten stijgt met een hoger inkomen, het verbruik van plantaardige eiwitten daalt”, zegt het tweetal. Daarmee stijgt ook de calorische waarde van het voer en dat hebben we niet nodig. Vet, suiker en alcohol zijn in het rijke westen dagelijks goed voor 500 kilocalorieën. De ontwikkeling, denken de onderzoekers, zal zich voortzetten. Dat betekent dat in 2050 meer landen rijk zijn en dat het calorieverbruik per hoofd met 15% zal groeien. De groei is vooral te vinden in vlees, eieren, zuivelproducten en ‘lege’ calorieën. De consumptie van groenten en andere plantaardige eiwitten zal dalen.
Die ontwikkeling pakt negatief uit voor milieu en gezondheid. Als de ontwikkeling zich voortzet, dan zal de uitstoot van broeikasgassen in 2050 uit de voedselproductie met eenderde per hoofd van de bevolking stijgen, zo voorspellen de onderzoekers. Als daarbij rekening gehouden wordt met de groei van de wereldbevolking, dan betekent dat een toename van 80% boven wat we nu al de atmosfeer in spuiten. Daar komt bij dat er voor de extra voedselproductie zo’n 1 miljard hectare landbouwgrond nodig zal zijn ( 10 miljoen km2).

Er is volgens de onderzoekers een oplossing. Als we niet kiezen voor het vleesrijke dieet, maar een van de andere drie, dan zal de broeikasgasuitstoot niet toenemen. Als we dan nog eens zuiniger met ons voedsel omspringen (een belangrijk deel wordt weggegooid), dan kan de uitstoot zelfs met een halve gigaton per jaar zakken (totale uitstoot in 2012 31,6 gigaton).
Ook voor de gezondheid heeft dat gunstige gevolgen. Volgens de berekening van de onderzoekers daalt door de overgang op de gezondere diëten het voorkomen van suikerziekte type 2 (‘welvaartssuiker’) met 16 tot 41% en het voorkomen van hart- en vaatziektes met 20 tot 26%. “Onze analyses laten zien dat er plausibele oplossingen voor het trilemma voeding-milieu-gezondheid zijn”, zeggen de twee onderzoekers. Dat is mooi, maar zullen we dat gezonde verstand ook volgen? Ik heb zo mijn twijfels. Overheden zijn er al helemaal niet mee bezig.

Bron: bdw

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.