Toronto:…domme stad…

In het juninummer van Volume, een Engelstalig blad over ontwerpen en bouwkunst, stond een artikel over het Google-Urbanisme-project. Dat is bedacht en ontworpen door het Strelka-instituut in Moskou. Wat kort door de bocht moet dat een/één prototype worden voor de (allesbehalve) slimme, door cijfers gestuurde stad. Daarbij biedt Alphabet, het moederbedrijf van Google, zich aan als dienstverlener en uiteraard vliegen daarbij de digitale gegevens, onze digitale gegevens, over en weer, opdat Alphabet ons maar precies op maat gesneden diensten kan aanbieden (pal links voor U is een geweldige bruine kroeg, ik noem maar wat). De steden delen mee in de opbrengsten. In modern, krom Nederlands heet dat een win/win-situatie. Ik zeg het maar weer eens: dat zogenaamd slimme is knap stom…

Het is niet alleen stom, het is dubbelstom, want het idee behelst niet alleen het leveren van diensten, maar betekent in feite het overnemen van de stad door een private onderneming. Steden die dan bevrijd zouden zijn van de knellende bureaucratie, zullen worden bezet door bedrijven die alleen verantwoording schuldig zijn aan hun aandeelhouders. Dag democratie.

Sommigen zien dat als de ‘mars van de vooruitgang’, die niet langer wordt gehinderd door vervelende regeltjes zoals, waarschijnlijk, bouwvergunningen of stedenbouwkundige of inrichtingsplannen. Alphabet levert al veel diensten zoals actuele verkeerscijfers, gratis wifi (boer, pas op je kippen) zoals in New York en robotauto’s. In 2015 introduceerde het bedrijf Sidewalk Labs, dat wordt geleid door Daniel Doctoroff een voormalig locoburgemeester van New York en een Wall Street-veteraan. Sideway Labs is opgericht om technologie te ontwikkelen die gericht is op de ‘verslimming’ van het stadsleven.

Niet revolutionair

Dat urbanisme van Google zou niet revolutionair zijn. Het draait, zo schrijft de Britse krant the Guardian, weliswaar op sensoren en gegevens, maar die zouden maar een ondergeschikte rol spelen bij het het bepalen van wat er wordt ontwikkeld. De ontwikkeling zou ook Blackstone-urbanisme genoemd kunnen worden, naar de grote Amerikaanse vastgoedinvesteerder, stelt commentator Evgeni Morozov in the Guardian. Dat bedoel ik nu juist (en Mozorov waarschijnlijk ook), de stad wordt uitgeleverd aan het kapitaal: dag democratie, de beslissingen worden in de bestuurskamer genomen.
Het Canadese Toronto heeft er al voor gekozen om Quaside, een gebied van 5 hectare aan het water, om te laten toveren tot een digitaal paradijs. Wie weet is dat de opmaat voor het urbanisme van Google naar wereldsucces, de financiële mafia die onze steden gaat vormgeven. Onze openbare ruimte raken we kwijt.
Wat heeft Alphabet in de aanbieding? Goedkope modulaire bouw, sensoren die de luchtkwaliteit in de gaten houden en ook de staat van de gebouwen, reactieve verkeerslichten, automatische parkeerregelaars enzovoort. Een robot doet de bestellingen, het energiesysteem is bijdehand, het afval wordt automatisch gescheiden en we hoeven geen auto’s meer te besturen (waarom nog wel auto’s?). Kortom, een gouden toekomst voor informatieverzamelaars als Google.
Alphabet biedt zich aan als platform voor gemeentelijke diensten (die dan waarschijnlijk niet meer worden gehinderd door bureaucratische hobbels). Wat een feest! Grote steden zouden bedacht zijn door grote geesten, is de (domme) gedachte bij Alphabet. Toronto schijnt zulke grote geesten in de stadsleiding te hebben. Ik ben al benieuwd naar het grootscheepse onderzoek dat in 2028 zal plaatsvinden naar het mislukken van dit domme project, dat dan een groot financieel debacle is geworden.

Trump Inc

Moeten we dat willen, vraagt Morozov zich af. Moeten we ons overleveren aan de Trumps van de wereld? Besparen steden energie met een ‘slim’ stroomnet van Alphabet? Wie levert de, kennelijk, onontbeerlijke zelfrijders (=automobielen)? Alphabet?

Dat bedrijf zegt de hobbels te willen opheffen voor de stapeling en het ronddraaien van kapitaal in de stedelijke omgeving, door, vooral, de regeltjes en beperkingen te vervangen door zachtere, wisselwerkende en ‘vloeibare’ doelstellingen. In het verleden zouden die regels nodig zijn geweest voor de gezondheid, de veiligheid van gebouwen en dergelijke, maar nu zouden steden die doelstellingen kunnen bereiken zonder de ondoelmatigheid van regels en voorschriften. De (meet)gegevens zouden moeten regeren en alles is toegestaan tot er iemand gaat piepen. Het zit er dan natuurlijk wel aan te komen dat er eerst kalveren moeten verdrinken voordat een put gedempt gaat worden.

Die ideeën van Alphabet komen in feite neer op de tirannie van de technologie en, zoals ik al heb gesteld en zoals Morozov ook constateert, het eind van de democratie. Wat er in Toronto gaat gebeuren is nog erg vaag. Wie betaalt de rekening?, bijvoorbeeld.

Niets is statisch, voor Alphabet. Al het gebouwde moet in een handomdraai van functie kunnen veranderen. De markt, je weet wel, dicteert die veranderingen. Het is waarschijnlijk ‘gewoon’ een kapitalistisch utopia.
Doctoroff draaide er ook geen doekjes om: Toronto is op de eerste plaats een vastgoedspel, zei hij tegen de krant Globe & Mail.

Bron: the Guardian