DeepL, een ‘vertaler’ van een Duits bedrijf, zou drie keer beter zijn dan zijn concurrenten. De Franse krant Le Monde wilde weten weten of dat klopte. De verschillende vertaaldiensten kregen tekstjes die van het Engels fatsoenlijk Frans moesten maken in een paar tekstsoorten, zoals gedichten maar ook technische handleidingen. Ze probeerden vijf diensten uit: naast DeepL, Google Translate , Bing (Microsoft), Yandex (Ru) en Baidu (Chin). De krant waarschuwt dan de proef verre van uitputtend is geweest, maar die geeft toch een indruk wat de diverse diensten er van bakken. Beperking: DeepL kan maar overweg met zeven talen: Frans, Engels, Duits, Italiaans, Pools, Nederlands en Spaans. Er kwam niet echt een dienst als winnaar uit de bus. Mensen doen het nog steeds (veel) beter.

Alle vertaaldiensten gebruiken overeenkomstige technieken en ‘oefenen’ om beter te worden (dat wordt dan kunstmatige intelligentie of ook wel ‘diep leren’ genoemd). De grote stap vooruit schijnt gemaakt te zijn in 2014 toen onderzoekers van de universiteit van Montreal (Can) een reeks automatische hulpmiddelen in elkaar hadden geschroefd. Die middelen werden snel overgenomen door ze op het web te plaatsen. DeepL zou daar mee van geprofiteerd hebben, maar het Duitse bedrijf wil niet het achterste van zijn tong laten zien. Een ding is zeker: DeepL heeft een gigantische databank gebruikt, afkomstig van Linguee, om DeepL te ‘leren’ fatsoenlijk te vertalen.

Gedichten

De diensten moesten een gedicht vertalen van Emily Dickinson, To Make A Prairie. Bing en Baidu bleken het woord revery (dromerij, utopie) niet in het Frans (rèverie) te kunnen vertalen. Weinig gebruikt, geeft Le Monde toe. Yandex begreep gewoon het laatste deel van het gedicht niet (we verpersoonlijken de diensten nu even). Google deed het nauwelijks beter en kwam met convivialité (gebruiksvriendelijkheid) voor utopie. Ook will do (suffira, (is voldoende) gaf al problemen. DeepL bleek de essentie juist te hebben vertaald. Een fout als het weglaten van het bezittelijk voornaamwoord in de derde en vierde zin zou een vertaler van vlees en bloed nooit hebben gedaan.
Technische vertalingen zijn voor automatische vertalers, in theorie, een stuk makkelijker. Dat bleek ook toen de vijf een handleiding van Playstation moest vertalen. De tekst bevatte geen uitzonderlijke termen, overigens. Als dat zo is dan kunnen de uitkomsten wel eens heel anders zijn, stelt Le Monde.
Bij een tekst uit de Britse krant the Guardian scoorde DeepL weer(?) het beste (of het minst slecht). DeepL maakte Frans van de vertaling, schrijft Le Monde, de andere vier maakten er soms een potje van. Voorbeeld: to discuss these issues further werd vertaald door discuter de ces questions plus loin (= verder verwijderd, verder af). Bing en Google werkten wel aan de stijl en probeerden herhalingen te voorkomen (J’admire et respecte in plaats van  J’admire et je respecte , zoals DeepL vertaalde).

Conclusie

Iedereen weet uit ervaring dat automatische vertalingen soms erg lachwekkend zijn. Je moet ook niet proberen een ‘vertaling’ weer terug te vertalen in de oorspronkelijke taal. Dat levert twee teksten op die nauwelijks nog wat met elkaar te maken hebben. Toch spreekt Le Monde van verbeteringen en vooruitgang. Dat zou ook uit genormaliseerde tests (BLUE) zijn gebleken. Google heeft die test al diverse malen gewonnen (Engels/Duits en Engels/Frans), maar machinevertalen is nog ver verwijderd van wat mensen ervan maken, oordeelt Le Monde.

Bron: Le Monde