2013 is het jaar van de doorbraak in kankeronderzoek, vindt Science


Science maakt er werk van om de volgens dit blad belangrijkste wetenschappelijke ontwikkelingen in het zonnetje te zetten met zijn doorbraak van het jaar. Winnaar dit jaar is de ontwikkeling rond het verbeteren van het afweersysteem om dat de strijd te laten aangaan met kanker. Daarbij zijn twee ontwikkelingen belangrijk, vindt Science. De eerste is de methode die ontwikkeld is om de ‘rem’ van T-cellen te halen. De andere is de T-cellen buiten het lichaam aan te passen om ze klaar voor de strijd te maken. Hieronder vind je de nummers 2 t/m 9. Het is allemaal erg biologisch, alsof er daarbuiten niets gebeurt. Geen kwantumcomputer- of klimaatdoorbraak, kennelijk.

Genmicrochirurgie voor velen

CLARITY maakt het brein doorzichtig

 

Het klonen van mensencellen

Organen kweken

Kosmische deeltjesversnellers

Veelbelovende zonnecellen

Het nut van slaap

Bacterieflora en gezondheid

Uiterlijk doet er toe bij vaccins

Het Scienceverhaal

Luister naar de verhalen over de uitverkoren ontwikkelingen.

HI-virus geeft zijn dekking bloot

Wit bloedlichaampje met HI-virussen

Deel van een wit bloedlichaampje met HI-virussen (blauw). Het virus slaagt er in zich onzichtbaar te maken voor het afweersysteem

Het humaan immunodeficiëntievirus, kortweg HIV, is ‘onzichtbaar’ voor het afweersysteem.
Onderzoekers van het University College zouden er in geslaagd zijn die ‘dekmantel’ van het HI-virus weg te trekken. Die dekmantel bestaat uit bepaalde moleculen die er voor zorgen dat het virus niet opgemerkt wordt door ons afweersysteem. Door die ontdekking zouden er mogelijkheden ontstaan het virus ook daadwerkelijk aan te pakken. Voorlopig is het echter nog niet zo ver. Lees verder

Nou is het het leven weer in klei begonnen…

Kleileven

Schematische voorstelling van de eiwitproductie in een (klei)hydrogel (afb.: Nature-artikel)

Hebben we net een paleontoloog (fossieldeskundige) gehad die zeker weet hoe het leven op aarde een aanvang nam, nu moeten we die mededeling weer met een korrel zout nemen, (b)lijkt. Onderzoekers van de Amerikaanse Cornell-universiteit beweren dat het leven begonnen is in klei. Ze hebben hun stelling proberen te onderbouwen door in klei met behulp van DNA en aminozuren eiwitten te produceren. Hypothese nummer zoveel (met wat onderbouwing, dat wel). Lees verder

‘Remmer’ enzym PERK stopt degeneratie muizenhersens

GSK2656157-molecuul

Is de met GSK2656157 aangeduide verbinding de in dit artikel aangeduide geheimzinnige stof? (afb: Medicinal Chemical Letters)

Met de ontdekking van een chemische stof die het afsterven van hersencellen voorkomt is er enige hoop ontstaan om ooit een geneesmiddel/-wijze te ontwikkelen voor ziektes als die van Alzheimer, Parkinson en Huntington. Voorlopig is daar nog geen sprake van, maar onderzoekers van de universiteit van Leicester hebben het bij muizen voor elkaar gekregen het afsterven tegen te gaan. Het zou voor het eerst zijn dat dat aftakelingsproces in de hersenen is gestopt in dierproeven. Lees verder

E-coli’s binden strijd aan met ‘collega’s’

Vooral in de VS maken ze zich grote zorgen over de steeds wijder verbreide resistentie van allerlei bacteriën voor antibiotica, die, hoogstwaarschijnlijk, is veroorzaakt door een al te ruimhartig gebruik. Dus moet je naar andere wegen zoeken om te voorkomen dat mensen aan de eerste beste longontsteking overlijden. Onderzoekers van de universiteit van Singapore hebben, bij het oplossen van dat probleem, met succes de hulp ingeroepen van de E. coli-bacteriën, zij het een tikje aangepast. Overigens zochten de onderzoekers vooral naar een oplossing voor de bestrijding van bacteriën die zich ‘afschermen’ door een biofilm, maar ook de zorgen om de toenemende resistentie speelden een rol bij de onderzoeksopzet.

E-coli als antibiotica

Een schema van de werking uit het blad ACS Synthetic Biology

Lees verder

Levende weefsels drukken met een printer

Weefselprinter De driedimensionale printer maakt momenteel grote furore en er wordt al gespeculeerd over het drukken van hele organen. Zo ver is het allemaal nog (lang?) niet. Op de komende Biotechnica-beurs in Hannover laat het Fraunhoferinstituut IGB een printer zien waarmee levende weefsels, zoals een huid, zijn te drukken. Het lijkt allemaal heel erg op de printer die bij, nagenoeg, iedereen in huis staat, met dat verschil dat er in de patronen geen inkt maar een gelatine-oplossing van levende cellen zit. Gelatine is een afbraakproduct van collageen, het hoofdbestanddeel van natuurlijke weefsels.
Lees verder

Programmeertaal ontwikkeld om DNA te synthetiseren

Chemische computer

Kunstenaarsimpressie van de gedachte chemische computer (foto: universiteit van Washington)

Het moet mogelijk zijn net zoals bij computers, een programmeertaal/computer te ontwikkelen waarmee stukken DNA zijn te maken die een bepaalde chemische ’taak’ uitvoeren. Op de keper beschouwd is scheikunde eigenlijk ook een vorm van programmeren: Als stof A in contact wordt gebracht met stof B onder die en die omstandigheden, dan ontstaan stoffen C en D. Zoiets. Met DNA is het allemaal wat ingewikkelder. Daarmee zou je een heel ‘netwerk’ aan chemische reacties kunnen sturen. Onderzoekers van de universiteit van Washington hebben een ‘programmeertaal’ ontwikkeld, die dienstig zou zijn voor het stroomlijnen van een hele serie chemische reacties. Lees verder

Spierziekte lijkt behandelbaar

Een preklinische studie in de VS bij muizen, geeft aanleiding tot de veronderstelling dat spierdystrofie is te behandelen. Spierdystrofie is een ziekte waarbij de spieren ernstig worden aangetast. In een studie gepubliceerd in het tijdschrift van de Europese moleculair-biologische organisatie EMBO blijkt dat het medicijn VPB15, ontwikkeld door Reveragen Biopharma, de ontstekingen vermindert bij muizen met symptomen die lijken op Duchenne-spierdystrofie. De onderzoekers ontdekten dat het medicijn spieren  beschermt en versterkt, zonder dat het de nare bijeffecten heeft van de medicijnen die nu gebruikelijk zijn zoals glucocorticosteroïden en prednison. De Duchenne-variant van spierdystrofie leidt tot ernstige aantasting van de spieren. Wereldwijd zijn er zo’n 180 000 patiënten. Langdurig gebruik van glucocorticosteroïden veroorzaakt uiteindelijk broze botten, leidt tot onderdrukking van het afweersysteem en van de productie van het groeihormoon.

De onderzoekers van het nationaal kinderziekenhuis in Washington DC zagen ook dat VBP15 de transcriptiefactor NF-kB remt, een signaalmolecuul dat in verband wordt gebracht met ontstekingen en weefselschade. Eerder hadden ze al ontdekt dat NF-kB actief is in spiercellen met een dystrofine-tekort, jaren voordat de ziekte merkbaar wordt. Het idee is daarom ook dat een vroegtijdige behandeling met VBP15  de ziekte zou kunnen voorkomen of tenminste vertragen. “Het wordt steeds duidelijker dat het celmembraan en de reparatie daarvan belangrijke factoren zijn in spier-, hart- en zenuwziektes en bij ademhalingsproblemen”, zegt hoofdauteur Kanneboyina Nagaraju. “De chemische eigenschappen van VBP15 doen ook mogelijkheden vermoeden bij de behandeling van andere ziektes dan spierdystrofie.” Reveragen Biopharma is niet financieel betrokken geweest bij de studie, zo meldt EMBO.

Bron: E`urekalert

‘Foute’ schimmel breekt cellulose af

Celluloseverterende schimmels Je moet altijd een beetje voorzichtig zijn met weer een nieuwe doorbraak op het gebied van biobrandstoffen. Op zich is het maken van biobrandstoffen uit plantaardige koolwaterstoffen niet erg moeilijk, maar het (bekende) probleem daarmee is dat dat concurreert met planten als voedselbron. Veel handiger is natuurlijk het, lastig verteerbare, cellulose en lignine van planten als biobrandstofbron te gebruiken, maar dat lukt nog steeds niet al te best tegen een aanvaardbare prijs.
In Wenen hebben ze MOGELIJK het ei van Columbus gevonden: een Trichoderma-schimmel die, onder meer, cellulose en ligninen omzet in suikers, die dan weer simpel zijn om te zetten in biobrandstoffen. Het vervelende is dat de schimmel die enzymen (onder meer cellulase) alleen produceert als die die nodig heeft. De aan/uit-schakelaar (de zogeheten ‘inductor’) daarvoor is de disaccharide soforose. Die stof is bijzonder kostbaar: 60 keer duurder dan goud (€ 2500 tegen € 40 per gram). Volgens onderzoeker Robert Mach is die prijs voor soforose bepalend voor de prijs van de via deze route vervaardigde biobrandstof. Te duur dus.
Aan de technische universiteit van Wenen bleek de groep onderzoekers van Mach, dat een schimmelstam het voor de aanmaak van celluloseafbraakenzymen verantwoordelijke gen niet uitschakelde. Bij deze stam is de ‘inductor’ (de soforose) niet nodig om de afbraak van cellulose en ligninen in gang te zetten. Door het vergelijken van de genen tussen de diverse stammen werd duidelijk welk gen verantwoordelijk is voor de productie van cellulose-afbraakenzymen. Een gouden tijd breekt aan (denken ze in Wenen).

Bron: Eurekalert (foto TU Wenen)

Kloondiscussie laait op

De Duitse stamcelexpert Oliver Brüstle
Het bericht dat in Amerika uitgaande van een huidcel via klonen embryonale stamcellen zijn geproduceerd heeft in Duitsland de discussie over de (on)wenselijkheid van klonen weer doen oplaaien, zo blijkt uit reacties op dat nieuws in Der Spiegel-online. Opvallend is dat de meeste reageerders op het artikel van Nina Weber positief staan tegenover het klonen. Even opvallend is het commentaar van Oliver Brüstle, in Webers artikel aangehaald als dé Duitse stamcelexpert, die het onwaarschijnlijk acht dat de door Mitalipov geproduceerde embryonale stamcellen ooit zullen worden ingezet voor therapeutisch gebruik. Daarvoor zou eerst een embryo moeten worden ontwikkeld, is zijn verhaal, en dan zijn we, wat de discussie betreft, weer terug bij AF. In Nederland lijkt nauwelijks iemand zich druk te maken over klonen.

Bron: Der Spiegel