De krochten van het afweersysteem doorzocht

B-cellen met antigeenreceptoren

B-cellen met verschillende specifieke antigeenreceptoren (afb: WikiMedia Commons)

Ik heb al vaker de loftrompet gestoken over dat geweldige afweersysteem van ons. Dat zit zo verduiveld listig in elkaar, maar, zoals vrijwel altijd, gaat ook dat prachtige systeem wel eens in de fout. Het schijnt dat ons afweersysteem nooit terdege is onderzocht en dat heeft vooral met de omvang te maken. Die klus zou miljarden malen groter zijn dan de ontsleuteling van het genoom: het menselijk vaccinproject. Onderzoekers van de Vanderbiltuniversiteit en het supercomputercentrum in San Diego hebben de handen ineen geslagen om deze gigantische noot te kraken. In het eerste deel van wat waarschijnlijk een boek met vel hoofdstukken zal worden hebben de onderzoekers zich gericht op een cruciaal onderdeel van de geweldige systeem: de genen die coderen voor het B-celreceptorrepertoire. Lees verder

Antistolselmedicijn zonder verhoogd gevaar bloedingen

Glucosamine remt vorming schadelijke stolsels

Glucosamine (groen) op een deel van de Mac-1-receptor (afb: Nature)

Amerikaanse onderzoekers zeggen een middel te hebben ontwikkeld dat bloedstolsels verwijdert, maar dat niet het risico van bloedingen verhoogt, zoals nu het geval is met antistollingsmiddelen. Dat zou teweeg te brengen zijn met een antilichaam of met het molecuul glucosamine, die de wisselwerking tussen twee receptoren blokkeren (met voornoemd effect)
Lees verder

Middel tegen bloedvergiftiging helpt tegen kanker

Het antilichaam ABTAA versterkt het effect van chemo

ABTAA versterkt het effect van chemo (afb: IBS)

Het antilichaam ABTAA dat gebruikt wordt tegen bloedvergiftiging blijkt bij muisjes met kanker ook effectief te zijn. De Koreaanse onderzoekers stellen dat door dat antilichaam de chemo beter zijn doel weet te bereiken. Resultaat: de tumoren in de muisjes werden kleiner. ABTAA bleek het vatenstelsel in tumoren te normaliseren zowel bij muisjes met borstkanker, als met long- of hersenkanker. Lees verder

Antilichaam knokkelkoorts blokkeert ook zikavirus

virusomhulseleiwit geblokkeerd door antilichaam

Het eiwit van het zikavirusomhulsel (blauw, rood en geel) dat geblokkeerd wordt door een antilichaam (groen en wit) (afb: Pasteurinstituut)

Het lijkt er op dat een groep onderzoekers van, onder meer, het Pasteurinstituut (F) en CNRS (F) antilichamen hebben gevonden die zowel het knokkelkoorts– als het zikavirus kunnen uitschakelen. Dat komt doordat de bindingsplaats op beide virusomhulsels voor deze immunoglobulines identiek is. Deze ontdekking zou de basis kunnen vormen voor een universeel vaccin tegen beide virussen. Lees verder

Immuuntherapie werkt beter dan chemotherapie

Kevin Harrington van het Britse kankerinstituut

Kevin Harrington van het Britse kankerinstituut

Behandeling met het immuuntherapeutische medicijn nivolumab (een antilichaam) van hals- en hoofdkanker werkt beter dan chemotherapie. Patiënten die het antilichaam kregen toegediend hadden een twee keer grotere kans een jaar na de klinische proef nog in leven te zijn dan de patiënten die behandeld waren met chemotherapie, zo vonden onderzoekers van het Britse kankerinstituut. Ze presenteerden de onderzoeksresultaten op het jaarcongres van de Amerikaanse vereniging voor kankeronderzoek in New Orleans. Deze kankertypen zijn moeilijk te behandelen. Het zou voor het eerst zijn dat aangetoond is dat hier immuuntherapie werkt. Overigens is de gemiddelde levensduurverlenging maar tweeënhalve maand.

Lees verder

Alzheimercapsule zou dementie voorkomen (bij muizen)

De capsule met antilichamenproducerende cellen weer Alzheimer

De capsule met antilichamenproducerende cellen (afb: Patrick Aebischer (EPFL)

Onderzoekers van de polytechnische hogeschool in Lausanne (EPFL/Zwi) zouden hebben bewezen dat muizen geen Alzheimer kregen als ze een capsule onder de huid kregen geïmplanteerd met genetisch veranderde cellen die bepaalde antilichamen produceerden. Of de Alzheimercapsule praktisch is, is nog maar de vraag, maar opzienbarend is het wel.  Lees verder

“Zika-virus houdt verband met geboorteafwijkingen”

Microcefalie wordt in verband gebracht met het zika-virus

Het zika-virus wordt in verband gebracht met microcefalie (onderontwikkelde hersens)

Het was tot nog toe onduidelijk of het zika-vrus verantwoordelijk mocht worden gehouden voor, vooral, hersenafwijkingen  bij pasgeborenen, maar nieuw onderzoek zou hebben uitgewezen dat het virus bij zwangere vrouwen abnormaliteiten zou veroorzaken. Sommige van die afwijkingen zouden tot nu toe niet in verband zijn gebracht met het zika-virus. De wetenschappers onderzochten 88 zwangere vrouwen, waarvan 72 waren besmet met het virus in diverse fases van de zwangerschap   Lees verder

Blimp1 heeft centrale rol in sturing afweer

normale plasmacellen in het beenmerg

Normale plasmacellen in het beenmerg (afb: hematologiegroning.nl)

Ons afweersysteem is een geweldig systeem en ondanks dat dat al tientallen jaren stevig is onderzocht is nog lang niet alles bekend. Witte bloedlichaampjes spelen bij die afweer de eerste viool, maar hoe het proces verloopt naar de ontwikkeling van die langlevende bloedcellen was nog niet bekend. Nu blijkt dat een eiwit, de transcriptiefactor Blimp1, daarbij een centrale rol in vervult, vonden onderzoekers van het instituut voor moleculaire pathologie (IMP) in Wenen. Lees verder

Weer (?) methode kanker vroegtijdig te ontdekken

Detectie kankercellen in bloedmonster

a) Rode bloedlichaampjes worden verwijderd en de gebiotineerde antilichamen (de Y’s) toegevoegd
b) Biotine met de aangehechte kankercellen hecht aan de microstructuur
c) De cellen kunnen afzonderlijk worden bestudeerd (afb: Nature/Jill Enders)

Onderzoekers van het KIT in Karlsruhe (D) en van het centrum voor nanotechnologie van de universiteit van Münster (D) schijnen een methode voor kankerdetectie ontwikkeld te hebben waarmee kankercellen in bloedmonsters in een vroegtijdig stadium kan worden ontdekt. We praten dan over 1 kankercel op 1 miljoen andere cellen. Er wordt al gewerkt aan een prototype voor gebruik in ziekenhuizen. Onlangs ontwikkelden Zweden ook al een methode voor kankerdetectie in het bloed. Lees verder

Eiwit succesvol tegen Alzheimer (bij muizen)

affilichamen en Alzheimer

De wisselwerking tussen de affilichamen en beta-amyloïde (oranje) 

Een nieuw ontwikkeld eiwit, dat aangeduid wordt met affilichaam (waarschijnlijk een verwijzing naar antilichaam), schijnt bij muizen met ‘Alzheimergenen’ (?) met succes dementie te hebben voorkomen. Dat klinkt indrukwekkend, maar 1) proeven bij muizen zeggen niet al te veel over de slaagkans bij mensen en 2) moet iedereen maar meteen gaan slikken? Wellicht dat het wat oplevert, maar zeker is dat nog lang niet. Lees verder