Bestaat er een vijfde ‘oerkracht’?

Fermilab

Het Fermilab (afb: Fermilab)

Tot nu toe gaat de wetenschap ervan uit dat er vier natuurkrachten zijn: de elektro-magnetische kracht, de sterke en zwakke kernkracht en de zwaartekracht en de zwaartekracht. De eerste drie worden verklaard (??;as) door het standaardmodel van deeltjesfysica. Al jaren zijn theoretisch natuurkundigen op zoek naar een model waar ook de zwaartekracht in past, de theorie van alles, maar dat wil maar niet vlotten. Nu lijkt het er op dat die unificatiepogingen nog lastiger zullen worden. Wellicht is en nog een vijfde fundamentele natuurkracht. Muonen bleken onverklaarbaar te waggelen (lijkt niet beschikbaar). Lees verder

Higgsboson tien jaar geleden ontdekt maar nog veel open vragen

Proton/proton-botsing

De proton/proton-botsing waaruit het bestaan van het Higgs-deeltje kon worden afgeleid (foto: CERN)

Tien jaar geleden werd het Higgsdeeltje voor het eerst waargenomen. Dat zou zorgen voor de massa van materie. In de tussentijd hebben vooral onderzoekers rond de grote hadronbotser (LHC) dit boson aan een nadere inspectie onderworpen. Een van de grote vragen was of het deeltje netjes volgens de theorie met andere deeltjes wisselwerkt. Met krachtdeeltjes als fotonen, W- en Z-bosonen was geconstateerd bij de ontdekking, gebeurt dat al. In 2016 lukte het met materiedeeltjes als quarks en leptonen. In 2018 werd ook de wisselwerking met de topquark vastgesteld. Toch zijn lang niet alle vragen beantwoord. Lees verder

Twijfel aan de ontdekking van het Higgs-deeltje

Higgsdeeltje

Simulatie van het hypothetische verval van een higgsdeeltje.


De vorig jaar met veel bombarie bekend gemaakte ontdekking van het zo lang gezochte Higgs-deeltje (of eigenlijk Brout-Englert-Higgs-deeltje, vernoemd naar voorspellers Peter HiggsFrançois Englert en Robert Brout) staat weer op losse schroeven. Een internationale onderzoeksgroep spreekt dat niet direct tegen, maar laat ook de mogelijkheid open dat het om een ander deeltje gaat. “De gegevens van het CERN worden algemeen aanvaard als bewijs dat het ook het Higgs-deeltje is”, zegt onderzoeker Mads Toudal Frandsen van de universiteit van Zuid-Denemarken. “Het Higgs-deeltje kan die gegevens verklaren, maar er zijn ook andere verklaringen mogelijk. We krijgen die gegevens ook met andere deeltjes.” Lees verder

Eenpolige magneet gemaakt (en gefotografeerd)

Monopool

Een klompje van een miljard rubidium-atomen op een temperatuur van eentienmiljoenste graad boven het absolute nulpunt leverde een kunstmatige monopool op. De echte monopool is een deeltje, dat echter nog nooit is waargenomen (afb: Nature).

Een eenpolige magneet, wat moet ik me daar bij voorstellen? Een bol die alleen maar aantrekt of afstoot, zonder zijn eigen tegenpool te hebben? Toch heeft de Finse onderzoeker Mikko Möttönen van de Aalto-universiteit in Helsinki het mijn zijn onderzoeksgroep en onderzoekers van het Engels Amherst College voor elkaar gekregen een monopool te maken. Dat resultaat wordt als bewijs gezien dat monopolen ook daadwerkelijk in de natuur voorkomen. Die zijn echter nog nooit waargenomen. Zo’n natuurlijke monopool ontdekken zou iets zijn als de ontdekking van het elektron zo’n 120 jaar geleden, klinkt het. Lees verder