Enzym ‘ontmantelt’ zenuwgas in minuten

fosfortriësterase

De structuur van fosfortriësterase, de inspiratiebron (afb: Wiki Commons)

Het moorddadige boevenregime van Assad in Syrië gebruikte in 2013 hoogst-waarschijnlijk het zenuwgas sarin bij zijn aanval op Aleppo, toen geheel in handen van de opstandelingen met IS nog niet in beeld, waarbij honderden doden vielen en vele gewonden. Voor diplomatiek verkeer redelijk snel werd de dictator (“Ik weet van niks.”) door de rest van de wereld gedwongen zijn voorraden zenuwgas in te leveren. Het vernietigen van die strijdgassen was nog een hels karwei en moest om veiligheidsredenen op zee plaatsvinden. Onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit schijnen nu een van een op een bacterieel enzym geïnspireerde stof, een metallorganische verbinding, te hebben ontwikkeld, die de zenuwgassen in minuten onklaar maakt.
Lees verder

Wat weten we van de gifaanval in Syrië?

Wie vuurde de raket met zenuwgas af? (foto: EPA)

Wie vuurde de raket met zenuwgas af? (foto: EPA)

Rusland lijkt om. VN-inspecteurs mogen van Poetin de jongste gifaanval op wijken van Damascus onderzoeken, waarbij meer
dan 1000 doden zouden zijn gevallen. Dat is een stapje vooruit, maar, stelt het populair wetenschappelijke blad New Scientist, zelfs als de inspecteurs, die al in Syrië zijn in verband met drie andere aanvallen, toestemming krijgen ter plekke onderzoek te doen, dan betekent dat nog niet dat ze er precies achter komen hoe de vork aan de steel zit.
Ondertussen loopt de temperatuur op. Obama, die gezegd heeft dat gifaanvallen door het regime een ‘rode lijn’ vormen die niet overschreden mag worden, gaf de bijzonder slappe reactie dat als bewezen is dat Syriës president Assad verantwoordelijk is voor de jongste gifgasaanval, dat Amerika daar aandacht aan zou moeten besteden. Dat er een gifgasaanval heeft plaatsgehad is gebaseerd op videobeelden van de slachtoffers, ooggetuigenissen en beelden van, zo lijkt, de restanten van een raket. Dat wijst op een raketaanval, maar het is ook mogelijk dat de raket geen gifgas bevatte maar een chemische fabriek of magazijn heeft geraakt. Toch zijn de meeste deskundigen het er over eens dat de getoonde beelden duiden op iets zeer macabers. “Het is duidelijk dat de mensen ergens door zijn getroffen”, zegt Howard Hu van de universiteit van Toronto en medisch adviseur van Natuurkundigen voor mensenrechten. De verschijnselen bij de slachtoffers wijzen op een organofosfaatachtig zenuwgas zoals sarin, maar om dat met zekerheid te kunnen zeggen zijn duidelijker beelden van de slachtoffers nodig. Het gaat dan, bijvoorbeeld, om zeer vernauwde pupillen en kwijl. Ook zouden de slachtoffers duidelijke kernmerken moeten hebben van verstikking zoals een blauwiïge gloed op de huid en een wasachtig uiterlijk.

Volgens gegevens van de informatiedienst van het Amerikaanse congres, beschikt de Syrische regering over voorraden van de zenuwgassen sarin, mosterdgas en VX. Als de inspecteurs onderzoek mogen doen op het strijdveld, zouden de VN-inspecteurs gedetailleerder gegevens kunnen verzamelen, maar tot dusver is de Syrische regering niet erg welwillend. Hoe lang er nog bewijs is te vinden is afhankelijk van het gebruikte gas. In een gematigd klimaat, verdwijnt sarin net zo snel als water, maar de afbraakprocessen in het lichaam zijn bekend, zodat sporen van een sarinaanval nog maanden later te traceren zijn.
De inspecteurs zullen allereerst ter plekke, als het zover komt, monsters (urine, bloed, haar, huid e.d.) moeten nemen van de slachtoffers, de levende en de dode. Als het mogelijk is zouden overledenen volledig onderzocht moeten worden. Ook onderzoek van boombladeren, grondmonsters, dode dieren en behang zou iets kunnen opleveren.
Wapeninspecteurs gebruikten vroeger draagbare gaschromatografen en massaspectrometers voor hun onderzoek ter plekke van de monsters. Als dat niet mogelijk is, dan moeten de monsters worden ingevroren en naar een erkend lab worden gestuurd. Er bestaat altijd nog een mogelijkheid dat monsters Syrië worden uitgesmokkeld voor de inspecteurs ter plaatse zijn. Obama heeft zijn veiligheidsdiensten gevraagd die te verzamelen. Dat is eerder gebeurd.
Het zekerste bewijs kan worden geleverd door resten van de raket, maar dat vertelt nog niet wie die raket heeft afgeschoten. Dat gaat ook het boekje van de inspecteurs te buiten. Beelden van de gebruikte raket lijken te wijzen in de richting van een zelfgemaakt wapen dat, waarschijnlijk, ook door rebellengroepen wordt gebruikt. Na een aanval in maart vorig jaar in Khan al-Assal in Aleppo, mocht een Russisch team de zaak onderzoeken. De Russen concludeerden dat de ‘huisgemaakte’ raket met sarin wezen op fabricage door een kleinschalig bedrijfje en dat die (dus) hoogstwaarschijnlijk door opppositiegroepen was gelanceerd. De Amerikanen zeiden in juni dat ze er vrij zeker van waren dat de aanval was uitgevoerd door regeringstroepen van Assad, evenals een aantal andere aanvallen in 2012. De Britse regering is er van overtuigd dat de jongste, vermoedelijke, gasaanval uit de koker van de Syrische dictator komt. Dus zelfs als de VN-inspecteurs onderzoek mogen doen, dan zullen de diverse landen elk hun eigen conclusies trekken, zo is de eindconclusie van het Britse blad.

Bron: New Scientist