Bomen worden minder oud als de groei versnelt (door bijvoorbeeld hogere kooldioxideconcentraties in de atmosfeer) (afb: Nature)

Er zijn mensen die de stijgende kooldioxideconcentraties in de atmosfeer als pluspunt zien. Daardoor zouden planten sneller groeien (en dus meer kooldioxide opslaan) en landbouwers hogere opbrengsten kunnen verwachten. Het zit allemaal ingewikkelder in elkaar, want aardopwarming zorgt er ook voor dat steeds grotere gebieden steeds vaker droogtes beleven, met nefaste gevolgen voor de landbouwopbrengst.  Onderzoekers stellen nu dat die hogere concentraties inderdaad leiden tot een snellere groei van bomen, maar die gaan ook eerder dood en dode bomen slaan geen CO₂ meer op. In tegendeel.
Met dat verhaal wordt het idee dat er bij hogere kooldioxideconcentraties meer CO₂ wordt opgenomen door bomen wankeler. Het onderzoek door, onder meer wetenschappers van de universiteit van Leeds, zou het grootste zijn dat een verband legt tussen de groei van bomen en hun levensduur. Daarvoor analyseerden ze meer dan 200 000 ringgegevens van 82 boomsoorten over de hele wereld.
Uit die analyse kwam naar voren dat een snellere groei leidt tot een kortere levensduur. Dat verband was nagenoeg universeel, onafhankelijk van boomsoort of klimaat. Daarmee is het een vraag geworden of sneller groeiende bomen per saldo meer kooldioxide opslaan. “Het is al lang bekend dat snel groeiende bomen korter leven”, zegt Roel Brienen van de universiteit van Leeds, “maar dat was alleen bekend van een paar soorten op enkele locaties.”
De onderzoekers zagen tot hun verbazing dat die relatie ‘ongelooflijk’ algemeen was. Brienen: “Het gebeurt bij bijna alle soorten die we bekeken, ook bij tropische bomen. Onze rekenmodellen voorspellen dat er een vertraging is voor we het grootste effect zien van de sterfte op de koolopslag. De toenemende sterfte zal dan pas waarneembaar zijn na een versnelde groei.” Volgens de Nederlander komt dat overeen met de conclusies uit eerder onderzoek.

Te optimistisch

“Rekenmodellen van de aarde nemen die negatieve terugkoppeling vaak niet mee of kunnen die zelfs niet meenemen”, zegt medeonderzoeker Manuel Gloor. “Schattingen van de opslagcapaciteit van koolstof in bossen zijn daardoor onnauwkeurig en te optimistisch. Wat wij hebben gevonden onderstreept nog eens de noodzaak om de broeikasgasuitstoot te verminderen.” Medeonderzoeker Alfredo di Filippo van de universiteit van Tuscia had uit eerder onderzoek al een grove vuistregel gedestilleerd: de leeftijd van beuken op het noordelijk halfrond daalt met elke graad aardopwarming zo’n dertig jaar.

De kortere levensduur zou niet het directe gevolg zijn van de temperatuurstijging maar van een snellere groei bij hogere temperaturen. Bomen schijnen geneigd te zijn dood te gaan als ze hun maximale grootte hebben bereikt. Ook andere factoren zouden een rol kunnen spelen. Bomen die (te) snel groeien zouden minder kunnen investeren in het bestrijden van ziektes en andere plagen. Het hout zou ook minder dicht kunnen worden en/of de bomen zouden kwetsbaarder kunnen worden voor droogtes. Kortom het klimaat is gebaat bij traag groeiende maar langer levende bomen die de opgeslagen koolstof langer vasthouden. Hardlopers zijn ook in deze doodlopers…

Bron: phys.org