Als het DNA van melaninevormende stamcellen te beschadigd is sterven die en wordt je grijs. Als dat niet gebeurt kunnen die stamcellen zich ontwikkelen tot kankercellen (afb: Emi Nishimura/univ. van Tokio)

Wetenschappers lijken een verband te hebben ontdekt tussen grijs haar en kanker. Haarkleurstamcellen (melanocytstamcellen) veranderen van kleur als die te veel DNA-schade oplopen: je wordt grijs. Die cellen worden dan opgeruimd. Dat proces heet senodifferentiëring. Kankerverwekkende stoffen en -invloeden (uv-licht, bijvoorbeeld) kunnen die beschermingsreactie beïnvloeden waardoor de beschadigde cellen kunnen blijven bestaan ​​en en veranderen in kankercellen (huidkanker).
Onze cellen worden gedurende ons hele leven voortdurend blootgesteld aan zowel interne als externe invloeden die schadelijk kunnen zijn voor ons DNA. Deze DNA-schade is een bekende factor in de ontwikkeling van veroudering en kanker, maar wetenschappers worstelen al lang met het precieze verband, met name hoe de stamcellen met DNA-schade de gezondheid van ons weefsel in de loop van de tijd beïnvloeden.
Melanocytenstamcellen (McSC’s) zijn gespecialiseerde cellen die melanocyten (melanine producerende cellen) voortbrengen, de pigmentproducerende cellen die verantwoordelijk zijn voor de kleur van ons haar en onze huid.
Bij zoogdieren bevinden deze stamcellen zich in een gebied van de haarfollikel dat bekend staat als de kiemlaag. Hier bestaan ​​ze als onvolgroeide melanoblasten, die ervoor zorgen dat haar en huid hun kleur behouden door herhaalde regeneratiecycli.
Een studie onder leiding van Emi Nishimura en universitair docent Yasuaki Mohri aan de universiteit van Tokio onderzocht hoe McSC’s reageren op verschillende soorten DNA-schade.
Met behulp van langetermijnwaarneming en genexpressieprofilering bij muisjes ontdekten de onderzoeksters dat wanneer McSC’s DNA-dubbelstrengsbreuken ondergaan, ze een proces doorlopen dat bekend staat als senescentiegekoppelde differentiatie (senodifferentiëring; in feite celveroudering). In deze toestand rijpen de stamcellen permanent en gaan ze uiteindelijk dood, wat leidt tot grijs haar. Dit proces wordt aangestuurd door de activering van de p53-p21-signaalroute.

Wanneer McSC’s worden blootgesteld aan bepaalde kankerverwekkende stoffen of -omstandigheden, zoals 7,12-dimethylbenz(a)antraceen of ultraviolette B-straling, volgen ze niet hetzelfde beschermende pad. Zelfs met DNA-schade ontlopen deze cellen senodifferentiatie en blijven ze zichzelf vernieuwen.
Ze breiden zich klonaal uit, geholpen door KIT-ligandsignalen die vrijkomen uit omliggend weefsel en de opperhuid. Deze signalen blokkeren de beschermende differentiatiereactie, waardoor de stamcellen zich kunnen ontwikkelen tot kankercellen.
Nishimura: “Deze bevindingen laten zien dat dezelfde stamcelpopulatie een tegengesteld lot kan volgen – afsterven of uitbreiding – afhankelijk van het soort druk en de signalen van de micro-omgeving. Het herkadert vergrijzing van haar en melanoom niet als losstaande gebeurtenissen, maar als uiteenlopende uitkomsten van stressreacties van stamcellen.”

Grijs haar beschermt niet tegen kanker

De onderzoeksters stellen dat hun bevindingen niet inhouden dat het ontwikkelen van grijs haar kanker voorkomt. Senodifferentiëring lijkt in plaats daarvan te dienen als een door stress uitgehaald afweermechanisme dat beschadigde stamcellen verwijdert voordat ze schadelijk kunnen worden. Wanneer deze bescherming faalt of wordt omzeild, kunnen die beschadigde cellen overleven en mogelijk leiden tot melanoom.

Bron: Science Daily