Vroegste sluiting ozongat boven Antarctica sedert 2019

Geplaatst op door
Beantwoorden
Gat in de ozonlaag in 2025

Gat in de ozonlaag in 2025 (deels geschat) (afb: copernicus.eu)

Het gat in de ozonlaag boven Antarctica in 2025 is op 1 december verdwenen, de vroegste sluiting sinds 2019. Het ozongat in 2025 was ook voor het tweede jaar op rij relatief klein vergeleken met de grote en langdurige ozongaten van 2020 tot en met 2023 en had hogere ozonconcentraties, wat de hoop op herstel deed groeien. Verschillende gebeurtenissen in de stratosfeerdynamiek speelden een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het ozongat in 2025. Lees verder →

Contraststoffen komen ruimschoots in zeeën terecht

Geplaatst op door
Beantwoorden

Mri-apparaat

Een al weer wat ouder mri-apparaat (2018) (afb: WikiMedia Commons)

Contraststoffen, of althans de stoffen die daar deel van uitmaken, komen wijdverspreid in Noord- en de Oostzee terecht, zo moesten onderzoekers constateren. Contraststoffen worden gemaakt voor het maken van sommige röntgenfoto’s en mri-opnames. Lees verder →

Hoe komt ki tot zijn uitkomsten? Maak ki begrijpbaar

Geplaatst op door
Beantwoorden
Begrijpbare ki

Dit plaatje zou het idee van de begrijpbare ki moeten uitleggen (afb: Dahee Kwon et al./KAIST)

Het heeft er alle schijn van dat wij mensen ons steeds meer verlaten op kunstmatige intelligentie. Hoe ki-systemen tot hun conclusie komen is in vrijwel al die systemen volkomen duister: een zwarte doos dus. Als wij mensen nog enige ratio bezitten dan zou dat toch duidelijk moeten zijn. Welke waarde kun je hechten aan de ‘uitspraken’ van een zwarte doos. In Zuid-Korea  bij KAIST onderzoekersters een idee uitgewerkt voor beeldherkenning (GCC), maar wordt het niet eens tijd dat die beslislijnen in algoritmes ‘openbaar’ worden? Daarbij is een groot obstakel dat ki nu nog steeds het ‘slagveld’ is van grote techbedrijven. Lees verder →

Teheran zal moeten worden verplaats vanwege watertekort

Geplaatst op door
Beantwoorden
Masoud_Pezeshkian, president Iran

President van Iran Masoud Pezeshkian (afb: WikiMedia Commons)

Er zijn momenteel nog weinig verhalen te lezen over klimaatvluchtelingen, maar de aankondiging van de Iraanse overheid dat door het nijpende en toenemende watertekort de hoofdstad Teheran zal moeten worden verplaatst zou een van de eerste kunnen zijn. Het punt werd aangeroerd door president Massoud Pezeshkian. In groter Teheran wonen zo’n 15 miljoen mensen. De stad krijgt steeds meer te maken met problemen bij de watervoorziening, mede een gevolg van de klimaatverandering, maar ook van de grootschalige landbouw en de almaar groeiende bevolking. Lees verder →

Het ‘darmbrein’ speelt een belangrijke rol in allergieën

Geplaatst op door
Beantwoorden
darmbarrière en VIP

Weefselsectie afkomstig uit de darm van een muisje dat het neuropeptide VIP niet kan aammaken. Duidelijk is de opvallende frequentie zien waarmee bepaalde celtypen op het darmoppervlak voorkomen. Dit zijn onder andere villuscellen (rood), slijmproducerende bekercellen (geel), Paneth-cellen (roze) en stamcellen (groen). © Charité | Luisa Barleben

Het lijkt erop dat het darmzenuw-stelsel, speels aangeduid met het ‘darmbrein’, een sleutelrol speelt bij het regelen van zowel de samenstelling als de stabiliteit van de darmbarrière. Verstoring van dit beschermings-mechanisme kan leiden tot de ontwikkeling van allergieën. Deze bevindingen zouden kunnen leiden tot het ontwikkelen van behandelingen voor allergieën, chronische ontstekingsziekten van de darmen en het prikkelbaredarmsyndroom. Lees verder →

“Geestveranderende ‘wapens’ zijn niet langer wetenschapsfictie”

Geplaatst op door
Beantwoorden
Dando en Crowley, hersenoorlog

Malcolm Dando en  Michael Crowley. Komt er nu ook een hersenoorlog? (afb: univ van Bradford)

Middelen die het menselijk bewustzijn, de perceptie, het geheugen of gedrag kunnen veranderen, zijn niet langer meer iets voor wetenschapsfictie maar de harde werkelijkheid, stellen Michael Crowley en Malcolm Dando van de universiteit van Bradford. Ze staan ​​op het punt een boek te publiceren dat volgens hen een wekoproep voor de wereld zou moeten zijn. Lees verder →

Weer twee ‘nieuwe’ medicijnen tegen Alzheimer?

Geplaatst op door
Beantwoorden
beta-amyloïde-plaques.

Beta-amyloïdeplaques (rood) en de microgliacellen (lichtblauw en paars) (afb: Jason Drees/univ. van Arizona)

Het lijkt wel of er de laatste tijd steeds meer stoffen zijn gevonden die het idee geven dat er iets tegen de ziekte van Alzheimer te doen valt. Nu melden onderzoekers van het Baylorcollege in de VS dat het eiwit Sox9 stercellen (astrocyten) kunnen helpen de giftige plaques af te breken. Ook het aminozuur arginine zou die plaques ‘wegpoetsen’, stellen onderzoekers rond Yoshitaka Nagai van de Kindaiuniversiteit. Lees verder →

Waar dienen die beestjes eigenlijk voor?

Geplaatst op door
Beantwoorden
IUCN & micro-organismen

De IUCN, de natuurorganisatie van de VN voegt de micro-organismen toe aan haar aandachtsveld (afb: Jack Gilbert et al./Sustainable Microbiology)

Zoiets heb ik wel eens horen verzuchten toen het nietige coronavirus de mensheid met uitroeiing bedreigde. Overbodige vraag natuurlijk. Je zou met veel meer recht kunnen vragen waartoe de mens op aarde is (als je niet in God gelooft). Die micro-organismen zijn wezenlijk voor het systeem aarde, stellen onderzoekers (en die zouden het moeten weten). Het overgrote deel van het leven op aarde is voor de mens onzichtbaar, maar desalniettemin onmisbaar. Binnen de VN-organisatie IUCN is nu een aparte groep opgericht die zich met het wel en wee van micro-organismen gaat bezighouden. Lees verder →

Koperafvanger zou beta-amyloïdeplaques bij Alzheimerratten afbreken

Geplaatst op door
Beantwoorden
Kopervangers tegen Alzheimer

De beproefde imines waarvan L10 (rechts op tweede ‘regel’) het beste werkte (afb: Giselle Cerchiaro et al./ACS)

Onderzoeksters in, onder meer Brazilië, zouden een verbinding hebben gevonden die voor de ziekte van Alzheimer kenmerkende bèta-amyloïdeplaques zou afbreken door zich te binden aan overtollig koper in de hersenen.
De behandeling met die verbinding herstelde het geheugen en verminderde ontstekingen bij ratten met een vorm van Alzheimer. De verbinding zou ongevaarlijk zijn en de beschermende bloed/hersenbarrière kunnen passeren. Omdat het veel eenvoudiger en mogelijk ook goedkoper is dan bestaande middelen die effect op Alzheimer hebben (medicijnen tegen Alzheimer bestaan niet) willen de onderzoeksters meteen al overgaan op klinische proeven bij mensen. Lees verder →

Topologische supergeleiders zijn al vreemd maar PtBi₂ slaat alles

Geplaatst op door
Beantwoorden

Platinabismutide is een topologische supergeleider

PtBi₂ gedraagt zich vreemd (afb: Sergei Borisenko/Nature)

Topologische materialen zijn vreemd. Die materialen hebben aan de randen andere eigenschappen dan in de rest van het materiaal. Platinabismutide (PtBi₂) is zo’n vreemd materiaal. Dat ziet eruit als een gewoon glanzend grijs kristal, maar de elektronen die erdoorheen bewegen doen dingen die nog nooit eerder zijn gezien, ontdekten onderzoekers van, onder meer, IFW Dresden; ook niet bij andere topologische materialen. Lees verder →