Doemdagklok: het is, nog steeds, 90 s voor middernacht

Het tikken van de doemdagklok

De slingeringen van de doemdagklok (afb: WikiMedia Commons)

Net als vorig jaar staat de doemdagklok op 90 seconden voor middernacht. Dat is geen teken van stabiliteit, zegt ‘atoomgeleerde’ Rachel Bronson. De wereld wordt bedreigd door oorlogen, dreiging met kernwapens, onvermogen om de klimaatcrisis op te lossen, grote biologische problemen, genetische manipulatie en kunstmatige intelligentie. De klok is ooit (in 1947) opgezet om de dreiging van een kernoorlog een maat te geven, maar inmiddels heeft de mens zich in heel wat meer nesten gewerkt. Lees verder

Ozonveilige koelmiddelen kunnen extreem broeikasgas vormen

Gat in de ozonlaag (ESA)

Gat in de ozonlaag (afb: ESA)

Het protocol van Montréal wordt gezien als een van de weinige wereldwijde afspraken die ook tot succes hebben geleid. De wereld schakelde over op de ozonveilige koelmiddelen zoals hfk’s (fluorkoolwaterstoffen) en de wereld leek van zijn gat in de ozonlaag verlost te zijn. Nu blijkt dat die koelmiddelen in de atmosferen kunnen reageren en fluoroform (CHF3, de fluorvariant van chloroform) kunnen vormen, een stof die 14 800 maal erger is als broeikasgas dan kooldioxide. Tja. Lees verder

“Fossiele brandstoffen verantwoordelijk voor vijfmiljoen doden per jaar”

Luchtverontreinigingsdoden

Aantal doden door fijnstof (PM2.5) en ozon (O3) in 2019. Aantallen in vakken van 10 km×10 km. Vooral India en China lijken zwaar getroffen  (afb: Jos Lelieveld et. al/BMJ)

Vandaag begint in het olie-emiraatje Dubai de COP28, de 28ste klimaatconferentie van de VN. Daar in de Verenigde Arabische Emiraten waar fossiele brandstoffen de bron vormen van een uitzinnige rijkdom (voor enkelen). moet een einde gemaakt worden aan het fossiele tijdperk. Dat is niet alleen noodzakelijk voor het temperen van de aardopwarming, maar ook voor de wereldgezondheid. Volgens recent onderzoek zouden fossiele brandstoffen, vooral door het fijnstof die bij verbranding ontstaat, verantwoordelijk zijn voor de vroegtijdige dood van vijfmiljoen mensen per jaar. Lees verder

Sneeuwkrabben verhongeren massaal door opwarming oceanen

Sneeuwkrab (Chionoecetes opilio)

Sneeuwkrab (Chionoecetes opilio) (afb: WikiMedia Commons)

Het aantal sneeuwkrabben (Chionnocetes opilio) in de Beringzee is tussen 2018 en 2021 met zo’n tienmiljard stuks verminderd. Dat zou zo’n 90% zijn van de totale populatie. Die massale sterfte zou een gevolg van verhongering zijn die weer een gevolg is van een reeks zeehittegolven. In Alaska hadden de autoriteiten de vangst van deze krabben het vorig en ook dit jaar al verboden. Ondertussen worden de oceanen steeds warmer, mede onder invloed van de momenteel heersende El Niño. Lees verder

WMO: in 2022 leed 40% onderzochte gebieden aan droogte

WMO Waterrapport 2022

Omslag WMO Waterrapport

De wereldmetereologische organisatie (WM) heeft net het tweede rapport geproduceerd over de toestand van de watervoorraden in 2022. Gemiddeld leden meer gebieden onder extreme droogtes dan de voorgaande dertig jaar. “Zo’n 40% van de onderzochte gebieden heeft sterk onder droogtes te lijden”, zegt Robert Reinecke van de Johannes Gutenberguniversiteit. Veel rivieren hebben last van watertekorten of vallen zelfs droog, bodems drogen uit en grondwaterspiegels dalen.
Lees verder

Nog niet ontdekte planten zijn hoogstwaarschijnlijk bedreigd

Onontdekte en bedreigde plantensoorten

Onontdekte plantensoorten blijken steeds vaker ook bedreigd te zijn (afb: uit rapport)

In augustus verscheen in het blad New Phytologist al een kort artikel waarin gesteld werd dat drie op de vier nog niet ontdekte planten hoogst-waarschijnlijk al bedreigd zijn in hun bestaan. Dat was (kennelijk) een resumé van het vijfde rapport van Britse Koninklijke Botanische Tuinen in Kew over de toestand van planten en schimmels in de wereld.
De Britse krant the Guardian pikt daaruit de opmerking dat er op zijn minst nog tweemiljoen schimmelsoorten op ontdekking wachten, waarmee schimmels op de ongewervelde dieren na grootste groep levende organismen op aarde vormen. Daar valt nog een hoop te ontdekken. Als oorzaken van die (dreigende?) noodtoestand worden verandering van landgebruik en de aardopwarming genoemd. Lees verder

De aarde is ‘doodziek. Oorzaak is de mens

Gezondheid aarde 2023 volgens aardgrensmodel Rockström

De negen gezondheidsfactoren van de aarde volgens het Rockströmmodel (afb: Johan Rockström et. al/Science)

In een nieuw onderzoek naar de gezondheid van de aarde moesten de onderzoekers constateren dat zes van de negen gezondheids-aspecten van de aarde zijn overschreden: klimaatver-andering, biodiversiteit, verandering landgebruik (verlies aan natuur), stikstof- en fosforcycli, milieuvervuiling (kernafval, kunststofafval e.d.) en zoetwatervoorraden.
Alleen met de ozonvernietiging in de atmosfeer, luchtvervuiling en oceaanverzuring blijft de aarde nog net binnen de veilig geachte grenzen van dit door van dit door klimaatwetenschapper Johan Rockström bedachte houdbaarheidsmodel van de aarde, maar ook daar naderen bij twee de grenzen snel: verzuring oceanen en luchtvervuiling. Dat betekent dat de mens zijnhaar veilige manoeuvreerruimte op de meeste cruciale punten meer dan heeft verspeeld. Lees verder

Warme golfstroom zou tussen 2025 en 2095 het loodje leggen

Warme GolfstroomEr is al jaren een discussie of de Warme Golfstroom, die ervoor zorgt dat Noordwest-Europa een relatief mild klimaat heeft, verzwakt, al of niet veroorzaakt door de aardopwarming.  Sommige onderzoeken kwamen zelfs tot de conclusie dat die Golfstroom juist door de klimaatverandering sterker zou worden.  Nu komen twee Deense onderzoekers, de brusters Susanne en Peter Ditlevsen, dat die oceaanstroming in het midden van deze eeuw zal verdwijnen, maar het zou al in 2025 kunnen gebeuren. Lees verder

Rookdeeltjes natuurbranden tasten ozonlaag aan

Gat in de ozonlaag sep 2000

Gat in de ozonlaag in september 2000 (afb: WikiMedia Commons)

Drijfgassen waren verantwoordelijk voor het gat in de onzonlaag boven de Zuidpool, maar het blijkt dat ook rookdeeltjes van natuurbranden in, vooral, Australië de meehelpen bij de aantasting van de ozonlaag. Die waren verantwoordelijk voor een vergroting met 10% in 2020, stellen onderzoeksters van, onder meer, het MIT in Cambridge (VS). Lees verder