Multipel myeloom oftewel ziekte van Kahler (afb: hematologiegroningen.nl)

Af en toe krijg ik(=as) het idee dat elke kankersoort zijn eigen behandeling behoeft. Je hebt natuurlijk een weinig kieskeurige behandeling als het doodstralen van de kankercellen, maar zodra het op heel specifieke doding van de woekercellen aankomt zijn er inmiddels (ook in dit blog) al vele methodes langsgekomen. Onderzoekers van Duke-universiteit hebben aangetoond dat het blokkeren van een enzym dat betrokken is bij de ijzerregulatie niet alleen kankercellen van multipel myeloom (ziekte van Kahler) doodt, maar ook de effectiviteit van huidige, toegepaste therapieën tegen de ziekte verhoogt.
Multipel myeloom (MM) is een ongeneeslijke vorm van kanker van het bloedplasma, een type witte bloedcel dat normaal gesproken antilichamen aanmaakt om infecties te bestrijden. MM-cellen hopen zich op in het beenmerg, verdringen gezonde bloedvormende cellen en produceren grote hoeveelheden abnormale antilichamen.
Deze ophoping kan het afweersysteem verzwakken, de nieren en andere organen beschadigen en pijnlijke botziektes veroorzaken. MM is verantwoordelijk voor bijna 10% van alle diagnoses van bloedkanker. Hoewel er gerichte behandelingen zijn om de ziekte te behandelen, zoals stamceltransplantatie, neemt het aantal gevallen van multipel myeloom toe door medicijnresistentie en terugval.
De oorzaak van de ziekte is onduidelijk. Wel is vastgesteld dat MM vaak gepaard gaat met de onderdrukking van ferroptose, een vorm van celdood door een teveel aan ijzer in een cel. Ferroptose veroorzaakt oxidatieve schade aan de lipiden in het celmembraan, waardoor de cel uiteenvalt. Wanneer ferroptose wordt onderdrukt blijft de (kanker)cel in leven.

“Kankercellen leven alsof er geen morgen is”, zegt Mikhail Nikiforov, hoogleraar ziekteleer en biomedische technologie bij Duke. “Ze hopen ijzer op in hoeveelheden die normaal gesproken giftig zouden zijn en cellen kapot maken, maar dat was niet wat we zagen. In plaats daarvan pasten deze kankercellen zich aan om weerstand te bieden aan het type celdood dat wordt veroorzaakt door ijzerstapeling en de mechanismen achter deze onderdrukking waren grotendeels onbekend.”

Het lijkt er op dat Nikiforov en zijn collega’s een antwoord hebben gevonden op deze lang onbeantwoorde vraag door de kinase STK17B aan te wijzen als boosdoener die verantwoordelijk is voor het onderdrukken van ferroptose in MM-cellen. De onderzoekers zagen dat STK17B, dat doorgaans betrokken is bij celdood en T-celactivering, ook cruciaal was voor het handhaven van de ijzerbalans in de cel door pro- en anti-ferroptose-eiwitten te reguleren.
“Verhoogde STK17B-waarden worden geassocieerd met een slechte algehele overlevingskans bij MM-patiënten”, zegt Nikiforov. “STK17B-expressie is ook bijzonder uitgesproken bij recidiverende gevallen van de ziekte, wat de rol ervan bij therapieresistentie onderstreept.”

Met behulp van een verbinding ontwikkeld door Timothy Willson van de universiteit van Noord-Carolina waren de onderzoekers in staat de controle van STK17B over de ijzerophoping in de cel te remmen, waardoor ferroptose weer werd gereactiveerd. Ze zagen ook dat het remmen van STK17B de kankercellen gevoeliger maakte voor conventionele MM-therapieën.

Bewijs van werkzaamheid

Ten bewijze van de werkzaamheid gaven de onderzoekers muisjes pillen met de remmer. Ze konden zien dat de remmer zowel de ferroptose activeerde, door de ijzeropname van kankercellen te verhogen, als de tumorgroei in de muisjes verminderde.
“Dit toont aan dat STK17B een cruciale bescherming biedt voor MM-cellen tegen de toxische gevolgen van hun ijzerophoping”, zegt de onderzoeker. “Het remmen van deze kinase biedt veel perspectief als therapeutische strategie.” De onderzoekers hebben meteen maar een patent op hun vinding aangevraagd. Nikiforov: “Veel andere soorten kankercellen zijn ook resistent tegen ferroptose. We zijn benieuwd hoe deze remmer therapieën voor andere tumoren dan multipel myeloom kan verbeteren.”

Bron: Science Daily