Een E. coli
Ach ja, zo leer je nog eens wat: zilver schijnt al zeker tweeduizend jaar gebruikt te worden als geneesmiddel tegen bacteriële infecties. Nu steeds meer bacteriën resistent worden tegen antibiotica, er is zelfs sprake van een resistentiecrisis, lijkt dat edelmetaal een rentree te gaan maken. Het zou gebleken zijn dat een zilversuspensie in combinatie met moderne antibiotica tien tot duizend maal effectiever werkt dan zonder dat metaal. Zelfs resistente bacteriestammen blijken die combinatie niet te overleven.
Wat hebben een weerwolf, een vampier en een bacterie gemeen? Ze kunnen niet tegen zilver. Volgens de legendes leggen de eerste twee creaturen het loodje als ze worden getroffen door een zilveren kogel (ik dacht eerder een houten pen door het hart; bij een vampier, tenminste; as). Dat is bij bacteriën wat lastig, maar ook die schijnen niet goed overweg te kunnen met het edele metaal. Colloïdale oplossingen van zilver schijnen goede antibiotica te zijn.
Al in de Griekse oudheid begreep de Griekse arts Hippokrates wat zilver in dit opzicht vermag. Zilver is sedert zo’n 400 v C lang gebruikt om infecties te bestrijden, maar werd de laatste eeuw gepasseerd door antibiotica, zonder dat duidelijk was hoe die antibacteriële werking van zilver functioneerde.
Daar schijnen James Collins van de universiteit van Boston en zijn medeonderzoekers nu eens beter naar gekeken te hebben. Het blijkt dat zilver op diverse plaatsen in de stofwisseling van bacteriën ‘ingrijpt’. Het metaal versterkt ook, zoals gezegd, de werking van antibiotica.
Eiwitvouwing
Er worden diverse wegen onderzocht om die resistentiecrisis het hoofd te bieden. De aanpak van Collins c.s. is daar een van. De onderzoekers kwamen erachter dat zilver op een aantal manieren ingrijpt in het bacteriële systeem. Het metaal schijnt in een suspensie te worden aangetrokken door zwavelatomen in eiwitten. Die schijnen dan weer invloed te hebben op de manier waarop eiwitten zich vouwen. De vorm van een eiwit is cruciaal voor zijn functioneren. Door die binding met zilver raken die eiwitten ‘uit vorm’ waardoor ze ze waardeloos worden voor de bacterie.
Daarnaast is zilver een concurrent van ijzer. IJzer is noodzakelijk voor een goede stofwisseling van bacteriën en als dat metaal wordt vervangen door zilver dan raken allerlei stofwisselingsprocessen in de war, met als eindresultaat de vorming van zeer reactieve zuurstofverbindingen die dodelijk zijn voor het micro-organisme.
Zilver vergroot ook de doorlaatbaarheid van het celmembraan van bacteriën. Dat gaat lekken, waardoor moleculen makkelijker in en uit de cel kunnen komen. Als zich daar antibiotica in de omgeving bevinden dan helpt dat de bacterie de finale klap te geven. Zelfs nu nog resistente bacteriestammen zouden die gecombineerde krachten niet overlven. E. coli-bacteriën die resistent waren voor tetracycline legden het loodje tegen een combinatie van dat antibioticum en een zilversuspensie.
De onderzoekers denken dat die combinatie de mechanismen verstoort die bacteriën gebruiken om de dodelijke werking van antibiotica te neutraliseren. Zo blijken gramnegatieve bacteriën, die een extra beschermingslaag hebben om grote moleculen als gentomycine en vancomycxine (beide antibiotica) te weren, door de combinatie met zilver te gaan lekken. In combinatie met zilver werden met succes E.coli-infecties in, onder meer, de blaas van muisjes bestreden.
Dat klinkt natuurlijk allemaal veelbelovend, maar, zoals altijd bij dit soort onderzoek, moet nog eerst maar bewezen worden dat de zilvermethode veilig toe te passen is bij mensen. Volgens Collins is bij de muisjes geen enkel nadelig effect opgetreden van de verzilverde antiobioticumbehandeling.
Colloïdaal zilver is een suspensie die zilverdeeltjes bevatten. Dat spul schijnt in Frankrijk in zwang te zijn voor extern gebruik. Mensen die het goedje gebruiken worden gewaarschuwd de suspensie niet in te nemen. Ergens rond 1990 schijnen Amerikaanse onderzoekers hartkleppen ontwikkeld te hebben, die voorzien waren van een antibacterieel zilverlaagje. Dat werkte wel, maar het hart vond het niet prettig. Bovendien kun je je natuurlijk afvragen of de verschillende effecten die een zilversuspensie in bacteriën heeft ook niet bij zoogdiercellen werken. Het moet dus nog maar blijken of het recept van Collins het ei van Columbus is.
Bron: Futura-Sciences