Trump was voor zijn presidentschap al ontspoord (afb: Wiki Commons)

Het blijkt dat leiders nogal eens ontsporen. Onderzoekers uit Zwitserland en Duitsland denken dat het zou helpen als we de leiders op een, andere, willekeurige manier zouden kiezen.

De geschiedenis laat zien dat macht corrumpeert. De onderzoekers bekeken voorbeelden uit de geschiedenis van grootscheepse fraude en wangedrag van hoge overheids- maar vooral bedrijfsfunctionarissen. Soms verliezen die gaandeweg elk moreel gevoel. Overmoed zou de ‘schuldige’ zijn.
Het is een algemeen menselijk neiging: als iets goed gaat dan komt dat door de bijzondere eigenschappen van de leider, als het fout gaat dan zijn er externe factoren in het spel die het succes in de weg staan. Je hoeft maar naar Trump te kijken en je ziet het levende voorbeeld. Het gevoel van macht en overmoed laat leiders vreemde strapatsen uithalen. Kijk wat er gebeurt bij de FIFA, bij Volkswagen en bij Donald Trump. Er zijn legio voorbeelden.
“In het klassieke Athene en in het middeleeuwse Venetië werden politieke functies verdeeld via een gemengde procedure van verkiezing en aanwijzing door het lot”, zegt Katja Rost van de universiteit van Zürich. “Wij wilden uitzoeken wat zo’n systeem voor een uitwerking heeft op de prestatie.” Het bleek dat dat systeem hoogmoed van de leiders voorkomt constateerden de onderzoekers op basis van een groot labexperiment en na bestudering van de literatuur.
Uit hun analyse bleek dat leiders met een te groot zelfvertrouwen die deels willekeurig worden uitgezocht minder geneigd zijn hun macht te misbruiken en meer geneigd zijn andere mee te laten profiteren dan leiders die gekozen zijn via het aloude selectieprocédé.

Overmoed

Een selectieprocedure waarbij de ‘beste’ overblijft bevordert de overmoed van toch al hoogmoedige types volgens de onderzoekers op twee manieren. Machtsposities worden meestal bekleed door mensen die niet lijden aan een gebrek aan zelfvertrouwen. Daarbij bevestigt die selectieprocedure dat zelfvertrouwen nog eens en geeft de uitverkorene het idee dat hijzij bijzonder is. De deels willekeurig aangewezen leiders zijn veel bescheidener, maar presteren niet minder, aldus de onderzoekers.
Dat is allemaal leuk en aardig, maar hoe doen we dat dan met de uitverkiezing van volksvertegenwoordigers of presidenten? Moet er aan het hoofd van landen een groep komen die deels verkozen is op kwaliteit en deels willekeurig is aangewezen? En in bedrijven? Dobbelen we tussen de vijf beste kandidaten? Ik vraag maar?

Bron: EurekAlert