De drie winnaars van de Nobelprijs geneeskunde 2025 (afb: nobelprize.org)

De Nobelprijs  voor geneeskunde en fysiologie gaat dit jaar naar langlopend onderzoek van drie onderzoekersters dat gericht is/was op de ‘vangnetten’ van ons afweersysteem om ervoor te zorgen dat dat niet het kind met het badwater weggooit. Afweertolerantie wordt dat ook wel genoemd. De prijswinnaars zijn Mary Brunkow van het instituut voor systeembiologie in Seatlle, Fred Ramsdell van het bedrijf Sonoma Biotherapeutics in San Francisco en Shimon Sakaguchi van de universiteit van Osaka.Centraal in het onderzoek van het drietal was de zoektocht naar de ‘werkwijze’ van T-cellen om besmetting te bestrijden. Een ondergroep daarvan, de regel-T-cellen zorgen ervoor dat de afweerreacties binnen de perken blijven, zodat er niet of mild wordt opgetreden tegen lichaamseigen stoffen maar ook tegen stoffen en micro-organismen waar het organisme (ons lichaam) baat bij heeft, zoals onze darmflora.
Het winnende onderzoek van het drietal loopt al zo’n dertig jaar toen Sakaguchi in 1995 in proeven met muisjes ontdekte dat voorheen onbekende afweercellen ons (en andere organismen) beschermen tegen autoimmuunziektes, waar de afweer zich keert tegen lichaamseigen en gezonde cellen (dat ligt natuurlijk anders bij kankercellen).

In 2001 ontdekten Brunkow en Ramsdell genafwijkingen die leiden tot autoimmuunziektes als gevolg van ‘ontspoorde’ T-cellen. Twee jaar later combineerde Sakaguchi deze bevindingen met zijn eigen werk. Volgens Rickard Sandberg van het Nobelprijscomité zou dit onderzoek een nieuwe aanpak van autoimmuunziektes, maar ook orgaantransplantaties mogelijk hebben gemaakt. Er zouden meer dan tweehonderd klinische proeven lopen (de fase voor de introductie in de medische praktijk) dat op hun werk is gebaseerd.

Bronnen: livescience.com, New York Times