De gepatenteerde Miriam-plaat met zijn 96 putjes (foto: Miroculus)

Kanker is het best te bestrijden als de ziekte vroeg ontdekt wordt. Een probleem is dat die tests duur en vrij ingrijpend zijn en dat die vaak maar gelden voor een bepaald type kanker. Het pas opgerichte bedrijfje Miroculus denkt een (deel)oplossing gevonden te hebben in de vorm van Miriam. Dat apparaatje doorzoekt bloedmonsters op bepaalde micro-RNA-moleculen, die geassocieerd zijn met kanker. Volgens Miroculus zouden zo vele kankertypen op een relatief simpele en goedkope manier in een vroegtijdig stadium kunnen worden ontdekt. De vinding werd onlangs aan den volke getoond op een TED-bijeenkomst in Rio de Janeiro (Braz).

MicroRNA-moleculen (miRNA) zijn kleine niet-coderend RNA-moleculen die de expressie (=activiteit) van genen reguleren. Je zou miRNA-moleculen kunnen zien als als boodschappers die waarschuwen dat er ergens in het lichaam iets gebeurt. Zo zijn ze ook verbonden met kanker. Ze geven niet alleen aan dat de persoon in kwestie kanker heeft, maar ook welk type kanker. Een groep onderzoekers uit alle hoeken van de wereld ontmoetten elkaar op of rond de singulariteitsuniversiteit in Californië, een instelling die onderzoekers de kans biedt in tien weken een veelbelovend product te ontwikkelen. Een van hen was Fay Christodoulou. “In tien weken iets van niets maken is vrijwel onmogelijk, maar wat ik daar geleerd heb is dat je geen tien jaar onderzoek nodig hebt. Je bent in staat bestaande middelen te gebruiken en die te combineren zoals niet eerder gebeurd is.”

Miriam zou je kunnen zien als een sublimatie van veel onderzoek dat er is gedaan op het gebied van kanker en miRNA. Je behandelt het bloed met een RNA-extractor van-de-plank en mengt die met de ‘master mix’ van Microculus en pipetteert vervolgens het zo behandelde bloedmonster op een plaat met 96 holtes. Elke holte is met een gepatenteerd goedje behandeld, dat er voor zorgt dat de diverse miRNA-moleculen die met kanker geassocieerd worden, worden vastgezet. De platen zullen  het inkomen van het bedrijf bepalen, net als de inktpatronen van printers dat voor printerbouwers doen. Miriam kost, omgerekend, zo’n kleine € 400.
De plaat wordt een uur in Miriam gelegd. In de holtes vindt een reactie plaats. Als de gezochte miRNA-moleculen aanwezig zijn, begint de holte te gloeien, hoe harder die gloeit hoe ‘steviger’ de kanker. Aan de hand van het ‘gloeipatroon’ kan worden vastgesteld of het kanker is en welk type (vooropgesteld dat het een te ontdekken type kanker is). Dat uitlezen zou kunnen gebeuren met een telefoon, stelt Microculus op zijn webstek.

In de ontwikkelingsuniversiteit lieten de gezamenlijke onderzoekers zien dat het principe werkt, door bij muizen leverkanker vast te stellen. “Maar”, zegt Christodoulou,”dat is pas een eerste stap op een lange weg. We praten over een gedecentraliseerd systeem. We willen het systeem zo maken dat ook ongeoefende mensen er mee om kunnen gaan in niet al te optimale labomstandigheden.” Het nieuwe bedrijf moet ook een databank opbouwen om ervoor te zorgen dat de uitlezing van het apparaat klopt.
Volgens Muneesh Tewari van het Fred Hutchinson Kankerinstituut, medeontdekker van miRNA in het bloed, kost dat wel wat tijd. “Het probleem is dat het apparaat niet alleen kanker aantoont. Ook aspirine of een verkoudheid heeft effect op de miRNA-moleculen in het bloed. Je moet niet alleen weten welke resultaten op kanker wijzen, maar ook hoe een andere gezondheidstoestand, geneesmiddelen en andere factoren het resultaat kunnen beïnvloeden. Er zijn zoveel verhalen over ontdekte merkers en dan komen er later dingen naar voren die die signaalmoleculen vernietigen, waar je niks vanaf wist.” Met andere woorden: het zal nog een hele klus zijn om dat veelbelovende dingen betrouwbaar en makkelijk in het gebruik te maken.
Daarom ook presenteren de onderzoekers het apparaat ook niet aan de gezondheidszorg (in Amerika betekent het dan dat je een goedkeuring van de FDA nodig hebt), maar aan farmaceutische bedrijven, zodat die kunnen volgen hoe proefpersonen reageren op medicijnen. Tegelijkertijd zou dat Miroculus een schat aan waardevolle gegevens opleveren. Misschien dat het dan in een jaar of twee naar de FDA kan stappen. Ondertussen werken de onderzoekers verder aan hun eigen onderzoek aan het Europese lab voor moleculaire biologie (EMBL) in Heidelberg (D).

Terwawi wil de methode niet afbranden, verre van dat. Hij vindt het een slim bedacht systeem. Hij wijst wel op de discussie over de vroege ontdekking van kanker. Sommige nu als kanker aangeduide aandoeningen zijn totaal ongevaarlijk. Vroege screening zou alleen maar onnodige ellende kunnen veroorzaken. “Vroege ontdekking kan een grote invloed hebben op het sterftecijfer, maar je moet je ogen en oren niet sluiten voor problemen die zich voordoen bij vroege ontdekking.” Toch vindt hij dat dat niet de ontwikkeling op het gebied van vroege ontdekking mag tegenhouden.

Bron: Wired