Communicatienetwerk maakt gliablastoom ‘onweerstaanbaar’

hersentumor

Een getekende voorstelling van een glioblastoom. De ‘draden’ van het netwerk zijn paars, de kankercellen groenig (afb: Duits kankerinstituut)

Kanker heeft wel iets weg van de georganiseerd misdaad. Een groep Duitse onderzoekers ontdekten dat bij een ernstige vorm van hersenkanker, glioblastoom, de kankercellen met elkaar communiceren om weerstand te bieden aan hun bestrijding. Met die ontdekking komt weer een aangrijpingspunt in beeld: verstoor de communicatie en de kanker is hopeloos verloren (is dan de hoop). Die aanpak bleek inderdaad enig effect te hebben: de kankercellen werden minder agressief en lieten zich ‘gewilliger’ bestralen.

De vooruitzichten voor een patiënt met een glioblastoom zijn niet best.  Ze groeien snel en zijn operatief niet volledig te verwijderen. Ook andere behandelmethoden hebben weinig effect vanwege het ‘afweersysteem’ van de woekercellen. Frank Winkler, onder meer onderzoeker van het Duitse kankerinstituut, heeft met medeonderzoekers nu enige klaarheid gebracht in hoe die cellen dat fiksen. Uit hun onderzoek bleek dat de kankercellen in de hersens uiterst lange, dunne ‘draden’ vormen, waarmee ze in het gezonde deel van de hersens doordringen. Daar tasten ze boel af en, uiteindelijk, aan. Later verbinden de cellen zich dan via die ‘draden’ tot een groter netwerk. Op een gegeven moment ontstaat dan een ingewikkeld, orgaanachtige structuur, volgens de onderzoekers. Winkler: “Onze eerste gedachte was dat dat er uit ziet als de ontwikkeling van nieuwe hersens in de hersenen. De tumorcellen waren onderling sterk verbonden, zoals we dat van zenuwcellen kennen.”
De onderzoekers bestudeerden de, menselijke, hersentumoren, die zich voordoen in stercellen en daarom astrocytomen (sterceltumoren) genoemd worden, in muizen. Daarbij gebruikten ze een speciale microscooptechniek die ook zicht geeft op dieper gelegen delen van de (muizen)hersens. Het blijkt dat via de ‘draden’ molecuulboodschappers getransporteerd worden. Ook in de hersentumoren van menselijk patiënten ontdekten de onderzoekers het dradennetwerk. Ze ontdekten ook dat hoe verknoopter het netwerk van kankercellen was, hoe kwaadaardiger en resistenter de tumor was. Dat zou volgens de onderzoekers komen doordat de tumoren in de gaten hebben als het netwerk beschadigd wordt, waarna onmiddellijk reparatie volgt. Bij bestraling betekent dat  verbonden kankercellen overleven en gezonde cellen sterven.

Om er achter te komen hoe de kankercellen dat voor elkaar krijgen analyseerden de onderzoekers de genactiviteit bij 250 patiënten met een hersentumor. De kankercellen gebruiken voor hun netwerk bepaalde signaalroutes, die normaal betrokken zijn bij de vroege ontwikkeling van het zenuwstelsel. Als die signaalroutes worden geblokkeerd, dan ontstonden er bij proefdieren minder verknoopte en kleinere tumoren, die beter op bestraling reageerden dan de vernette kankercellen.
“De resistentie van astrocytomen, in het bijzonder glioblastomen, tegen alle behandelingen is een enorm probleem”, zegt medeonderzoeker Wolfgang Wick van het universiteitsziekenhuis in Heidelberg. “Onze resultaten tonen aan dat er een manier is om die weerstand te breken, waardoor de tumoren in de toekomst mogelijk beter te behandelen zijn. Bovendien geeft ons onderzoek antwoord op de vraag waarom een moleculair gedefinieerde subgroep van hersentumoren duidelijk beter op de behandeling reageert. Daar schijnt de netwerkvorming gering te zijn.” Ook al leidt dit onderzoek niet direct tot een remedie, toch denken de onderzoekers met dit onderzoek de richting te hebben aangegeven waar gezocht moet worden om dat misdadige netwerk te vernielen.

Bron: bdw

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.