Hier werd de ‘ijsman’ Ötzi gevonden (afb: WikiMedia Commons)

Het sneeuw en ijs in de Alpen (en andere hooggebergtes) is als een klimaatarchief. Onderzoekers hebben in de oostelijke Alpen, in de buurt waar ooit ‘ijsman’ Ötzi onder de ijslaag vandaan kwam,  vastgesteld dat het ijs in een boorkern zo’n 5900 jaar overspande. Daarvoor zou die top ijsvrij zijn geweest. Pas in Ötzi’s tijd nam de sneeuw er weer toe. Nu kunnen de Alpen op sommige plaatsen in een paar decennia weer ijsvrij zijn.
Zijn ijsvrije Alpen in het holoceen, dat nu zo’n 11 700 jaar duurt, er al eerder geweest? Jazeker, lijkt daar nu het antwoord op te moeten luiden. De boringen werden gedaan op de Weissseespitze. Die is 3518 m hoog.
Volgens metingen en berekeningen van de onderzoekers onder aanvoering van Pascal Bohleber van de Oostenrijkse academie der wetenschappen zou het nu vaststaan dat die ijslaag zich pas de laatste 5900 jaar heeft gevormd. “Het ligt voor de hand dat de top daarvoor zonder ijs was. Volgens onze hypothese was het klimaat daar toen niet geschikt voor, te warm. Daarna moet de situatie veranderd zijn om de ijslaag te laten groeien.”

Ötzi is daar zo’n 12 km vandaan gevonden. Hij moet rond 5300 jaar geleden geleefd hebben. Bohleber: “Tegen die tijd was het klimaat veranderd, blijkt uit boorkernen. Het werd kouder en er ontstonden gletsjers. Dat betekende voor de mensen destijds dat het waarschijnlijk gevaarlijker werd de Alpen over te steken.”
Volgens de Oostenrijker was de Tisenjoch, de bergpas die de ‘ijsman’ nam, toen nog niet het hele seizoen met ijs bedekt. Of hij in het ijs gestorven is of later door ijs is bedekt nu niet meer te achterhalen zijn. Destijds in 1991 toen hij gevonden werd is geen moderne C14-techniek gebruikt om de oudheid van de ijslaag te bepalen. Nu is dat ijs er niet meer.

Warme tijd

Dat 5900 jaar geleden in de Alpen warm moet zijn geweest is al in lagergelegen gebieden vastgesteld. Het ‘klimaatarchief’ zal niet lang meer beschikbaar zijn. Bohleber: “We hebben geluk zelfs nog boorkernen te hebben kunnen maken. Het gaat snel. Er ligt nu nog zo’n tien, twaalf meter ijs. In nog maar een paar jaar kan die laag verdwenen zijn.”
Dat er boven de 4000 m wel ijs lag zo’n 6000 jaar geleden is eerder al aangetoond, maar niet dus tussen de 3000 en 4000 m, of althans veel minder. De ijslagen zijn kennelijk gevoeliger voor klimaatveranderingen dan eerder aangenomen. IJsvrije Alpen zijn niet uniek. Wat de onderzoekers zorgen baart (?) is de snelheid waarmee het ijs terugkomt. Bohleber vindt dat dat snel onderzocht moet worden. Voorlopig zullen we van opdringend ijs niet erg veel last hebben…

Bron: bdw