4,374 miljard jaar oud stukje zirkoommineraal

Ooit is de aarde zijn bestaan begonnen als een vuurbol van kolkend gesteente. Door afkoeling ontstond allengs een vaste aardmantel rond een hete vloeibare kern. Volgens een recente, nauwkeurige ouderdomsbepaling van een stuk zirkoon zou het stollen van de mantel van de aarde zo’n 4,4 miljard jaar geleden zijn begonnen, de leeftijd van het in Australië gevonden stukje blauwe  gesteente. Dat betekent dat als ‘snel’ (in geologische zin) na het begin van de aard de aardkorst is ontstaan. Dat ondersteunt de huidige ideeën over de ontstaansgeschiedenis van de aarde, die 4,5 miljard jaar geleden een aanvang nam.
Zirkoonmineralen zijn voor geologen betrouwbare ‘horloges’. Die verbinding van het metaal zirkoon, kiezel en zuurstof in kristallijne vorm bevat sporen radioactief uranium, dat gaandeweg vervalt in loodisotopen. Door de uraan/loodverhouding van een zikroonmineraal te meten is de ouderdom daarvan vast te stellen. Met deze methode is de ‘leeftijd’ van zirkonen onderzocht die in West-Australië waren gevonden.. Het oudste exemplaar zou een leeftijd van 4,4 miljard jaar hebben gehad, maar die bepaling was omstreden. Mogelijke oorzaak van die verkeerd geachte uitkomst was het voorkomen van lood in het mineraal, dat niet was ontstaan door verval van radioactief uraan.
Onderzoekers van de Amerikaanse universiteit van Wisconsin-Madison rond  John Valley hebben met gebruikmaking van de atoomsondetomografie en secundaire-ionenmassaspectrometrie de werkelijke (?) leeftijd bepaald. Ze komen tot de conclusie dat die loodinsluitingen inderdaad aantoonbaar zijn, maar dat de invloed daarvan op de ouderdomsbepaling gering is. Volgens de Amerikaanse onderzoekers zou het zirkoon 4,374 miljard jaar geleden zijn gekristalliseerd. Na ongeveer 1 miljard jaar zou het zirkoon opnieuw verhit zijn, waarbij lood in het kristal terecht is gekomen.
De resultaten van dit onderzoek zouden de deugdelijkheid van de uraan/lood-methode bevestigen, maar ook aantonen dat de huidige ideeën over de situatie van de jonge aarde aardig kloppen. “Dit bevestigt wat we al dachten over hoe de aard afkoelde en ‘levensvriendelijk’ werd”, zegt John Valley. “Het onderzoek versterkt de gedachte dat de aarde al 4,3 miljard jaar geleden een wateratmosfeer had en mogelijk ook de eerste levensvormen. Zoiets zou ook op andere levensvriendelijke planeten kunnen gebeuren.”

Bron: bdw