David Graeber (in 2015):…flauwekulbanen… (afb: WikiMedia Commons)
Het mooie van de coronaperiode was de erkenning dat er ineens essentiële (en dus ook niet-essentiële) bedrijven bleken te zijn. De Amerikaanse antropoloog David Graeber zou die niet-essentiële bedrijven flauwkulbedrijven (‘bullshit firms’) hebben genoemd (schat ik=as zo). Nu zou Simon Walo van de universiteit van Zürich aannemelijk hebben gemaakt dat nogal wat mensen vinden dat hun werk nutteloos is. Vooral mensen in de financiële sector, de verkoop en leidinggevenden hebben dat idee. Volgens Walo blijft Graeber grotendeels overeind staan.
.
Dat mensen hun werk nutteloos vinden zou in de afgelopen jaren al vaker geconstateerd zijn. Daarvoor zouden verschillende verklaringen zijn voorgesteld, waaronder het bullshitverhaal van Graeber. Sommige banen zouden objectief nutteloos zijn. Dat zou bij bepaalde beroepen vaker voorkomen dan bij andere.
Andere onderzoekers zochten de verklaring meer in de perceptie. Mensen zouden hun baan als nutteloos beschouwen doordat die vooral uit routine bestonden en/of ze weinig eigen inbreng zouden hadden of slecht begeleid werden. Volgens het huidige onderzoek zou dat maar een deel van de verklaring zijn. Walo zou voor het eerst de relevantie van beroepen hebben gekwantificeerd.
Voor zijn onderzoek analyseerde de socioloog gegevens van ruim 1800 respondenten uit de VS die in 21 verschillende omgevingen werkten. Hun werd gevraagd of ze vonden dat ze een positieve bijdrage leverden aan de maatschappij en of zo vonden dat ze nuttig werk deden. Dit onderzoek was in 2015 gedaan. 19% antwoordde op die vragen ‘nooit’ of ‘zelden’.
Walo ‘bewerkte’ de ruwe gegevens van dat onderzoek door mensen te vergelijken met hetzelfde aandeel aan routine, zelfstandigheid en kwaliteit van de leiding. Daaruit destilleerde hij de constatering dat de aard van de baan veel te maken had met de gevoelde nutteloosheid als de werkomstandigheden werden uitgesloten als factor. Mensen met beroepen die Graeber nutteloos achtte zeiden vaker dat ze nutteloos werk deden dan andere beroepen.
Kwantitatief
Zo zouden mensen in de financiële sector en de verkoop twee keer vaker zeggen dat ze nutteloos werk deden dan mensen in andere beroepen. Leidinggevenden vonden zichzelf iets minder vaak nutteloos (1,6 tot 1,9 keer). “Wat Graeber oorspronkelijk als bewijs gebruikte was vooral kwalitatief”, zegt Walo. “Dit onderzoek geeft nieuw bewijs en is het eerste dat kwantitatief bewijs levert dat het beroep doorslaggevend kan zijn voor gevoelde nutteloosheid.” Mensen met een baan in de private sector vonden hun banen vaker nutteloos dan in de publieke of niet-commerciële sector.
Overigens zijn ook andere factoren van invloed of mensen hun werk nutteloos vinden. Walo: “Dat is een heel complex thema dat niet noodzakelijk te maken heeft met het nutteloosheid van het werk zoals Graeber stelt. Zo kunnen de werkomstandigheden mensen het idee geven dat ze maatschappelijk nutteloos werk doen.”
Bron: idw-online.de