Als je jong bent worden er volop nieuwe verbindingen tussen hersencellen gevormd om herinneringen op te slaan. Die zogeheten plasticiteit van de hersens gaat met het stijgen der jaren langzamerhand achteruit. Onderzoekers denken bij oudere muisjes die hersenplasticiteit te hebben hersteld door toediening van het verdovingsmiddel ketamine of met behulp van knipperlicht. Zou het? En wat gebeurt er dan met je herinneringen?
In volwassen hersens worden herinneringen vastgelegd in netwerken van verbonden hersencellen. Verbindingen van suikers en eiwitten nestelen zich rond cellen en uitlopers en de verbindingen tussen de hersencellen, de synapsen. Daardoor worden die verbindingen bestendigd.
Met het stijgen der jaren wordt steeds lastiger. Dierproeven zouden hebben aangetoond dat de verwijdering van die perineurale netwerken de hersenplasticiteit verhoogt en dat orgaan weer flexibel en ‘leergierig’ te maken zoals bij kinderen.
Onderzoekers rond Alessandro Venturino van het IST in Oostenrijk hebben nu twee manieren ontdekt om die netwerken te verwijderen: met knipperlicht en met ketamine.
Dat ketamine dat kon zouden eerdere proeven met ratten al hebben uitgewezen. Die kregen over een langere periode lage doses ketamine toegediend en vertoonden vaak als bijwerking verschijnselen die op schizofrenie wezen. De onderzoekers gaven hun proefdiertjes nu zoveel ketamine dat ze verdoofd raakten. Na drie behandelingen kon al een aan een aanzienlijk verlies van de perineurale netwerken worden waargenomen. Dat duurde zeven dagen alvorens die weer werden opgebouwd.

Microglia

Een belangrijke rol daarbij spelen de microgliacellen, die in de hersens fungeren als een soort afweercellen. Bij, bijvoorbeeld, Alzheimerpatiënten kunnen die gliacellen zich echter ook tegen de hersencellen keren. Venturino: “Die sterke reactie van die gliacellen op de ketaminenarcose heeft ons verbaasd, maar we hebben geen synapsen of dode hersencellen zien verdwijnen.” Die microgliacellen bleken daarentegen de netwerken ‘op te vreten’ zonder de in eerdere proeven waargenomen bijwerkingen.

Die gliacellen, was bekend, zijn ook te activeren door lichtimpulsen, dus dat probeerden de onderzoekers dat uit (zonder ketamine te gebruiken). Het bleek dat die cellen reageren op knipperlicht met een frequentie van 40 hertz. Daarmee zijn bij Alzheimerpatiënten eiwitklonteringen te verwijderen, maar het perineurale netwerk bleef ongemoeid. Als de frequentie werd opgevoerd naar 60 hertz ontstond een ‘ketamine-effect’.
De twee behandelingmethoden om die netwerken te verwijderen zijn, anders dan oudere methoden, mild en leiden niet tot psychische stoornissen, stellen de onderzoekers. Die zouden bij mensen kunnen worden toegepast. Als die perineurale netwerken eenmaal zijn verwijderd, dan zijn de hersens weer in staat om nieuwe kennis en herinneringen op te nemen.
Venturino: “Het is niet zo dat je daardoor slim wordt”. Met deze behandeling zouden, bijvoorbeeld, traumatisch herinneringen kunnen worden weggevaagd of posttraumatische storingen worden behandeld. De onderzoekers zijn wel voorzichtig met de methodes. Mensen zouden zichzelf ook geen ketamine of knipperlicht moeten toedienen. Er zal nog wel het een en ander moeten uitgezocht alvorens deze strategie kan worden ingezet. Venturino: “Er is nog een hoop te onderzoeken.”
Ik zit al de hele tijd met de vraag: als je die hersenverbindingen verwijdert, verwijder dat je daarmee ook al het geleerde en al je ervaringen? Dan heb je wel ‘nieuwe’ hersens, maar ben je de rest kwijt en herken je je omgeving niet meer. Ik zou zeggen: probeer dit niet thuis…

Bron: bdw