Grote ecosystemen zoals de Amazone zijn erg kwetsbaar, waarschuwen Britse onderzoekers. Die kunnen in een relatief korte tijd instorten. Er is bijval maar ook kritiek op onderdelen van de studie.
De afmeting van het Amazonegebied is nauwelijks te vatten. Dat is groter dan de hele Europese Unie en toch kunnen zelfs zulke gigantische ecosystemen binnen enkele decennia teloorgaan, zo stelt een groep rond John Dearing van de universiteit van Southampton.

Gebieden die onder grote druk staan kunnen snel veranderen. De soortensamenstelling in oceanen kan omslaan, koraalriffen verbleken en verbrokkelen, regenwoud kan veranderen in savannen enz. Ontbossing en droogte zijn fnuikend voor regenwoud. Zonder regen houdt het regenwoud het niet erg lang uit.
Dat lijkt allemaal gesneden koek, maar het opmerkelijke dat de onderzoekers vonden is dat die verandering in een (vrij) korte tijd kan plaatsvinden. Zo zou het Amazonegebied ( 5,5 miljoen km²) volgens hun analyse binnen vijftig jaar ineen kunnen storten, de 15 000 km koraalriffen in de Caraïben zelfs binnen vijftien jaar.

Voor hun studie hebben de onderzoekers alles bijeen 42 ecosystemen geanalyseerd zoals de visstand bij Newfoundland, het bleken van de koraalriffen bij Jamaica, verwoestijning van landbouwgrond in Niger. Die systemen bestaan uit diverse subsystemen. Druk op het gebied verlaagt het weerstandsvermogen ervan. Als er een drempel wordt overschreden dan kunnen bijkomende problemen voor een ‘momentane’ instorting zorgen.

Boodschap is duidelijk

“De boodschap is duidelijk” zegt Dearing. “We moeten ons op veranderingen in exosystemen voorbereiden die sneller gaan dan we tot nu toe hadden aangenomen.” Systemen die duizenden jaren hebben bestaan kunnen in dertig, veertig jaar verdwijnen.

Er komt ondersteuning en waardering voor hun verhaal uit, onder meer, Engeland en Brazilië maar er is ook kritiek. Volgens Erika Berenguer van de universiteit van Oxford leunen de onderzoekers te veel op gegevens van de oceanen. Daardoor zou de voorspellende waarde voor een ecosysteem als het Amazonegebied beperkt zijn. “Hoewel de Amazone ongetwijfeld in groot gevaar verkeert en er waarschijnlijk een omslagpunt is, helpen dergelijke overdreven veronderstellingen noch de wetenschap noch de politiek.”

Bron: der Spiegel