In het leven moet je ten minste een ding wantrouwen: de suggestie dat dingen simpel zijn. Dan hebben we het over het ingewikkelde systeem dat leven heet. Een gen voor een ziekte, een eiwit voor oplossing. Meestal blijken de zaken ingewikkelder in elkaar te steken, maar we mogen het natuurlijk wel proberen. In dit geval gaat het om een nieuw ‘levenselixer’ dat ons jeugdig zou houden en bovendien nog in de strijd tegen kanker te gebruiken is ook. Dat bereik je door het eiwit TGF-β1  te blokkeren, dat op zijn beurt weer de activiteit van stamcellen blokkeert. Dat middel, aangeduid met Alk5i, wordt beproefd als (weer een nieuw) kankermedicijn, maar zou ook ons systeem jong kunnen houden, denken de Californische onderzoekers. 
Onderzoekers van de universiteit van Californië in Berkeley ontdekten dat een klein molecuul de oude stamcellen in de hersens en de spieren van muizen weer oppept door simpelweg TGF-β1 te blokkeren. Is het zo makkelijk? Zou dat eiwit niet ook een andere functie hebben of alleen maar bedoeld zijn om het systeem te verouderen? Afijn, laten we verder gaan. Dan komt natuurlijk meteen weer het ‘eeuwige leven’ in zicht. “Dat is goed nieuws”, zegt onderzoeker David Schaffer,” want als elk weefsel een ander mechanisme zou hebben voor veroudering, zouden de zaken een stuk ingewikkelder zijn.” Zoals gesteld bemoeilijkt dat eiwit (een transformerende groeifactor) het vermogen van stamcellen om weefsel te vernieuwen, toonde onderzoekster Irina Conboy eerder aan. “Als dat ene eiwit”, zegt ze, “niet gehinderd wordt, verouderen de stamcellen in verschillende organen. Dit is werkelijk de eerste demonstratie dat we een middel hebben kunnen vinden dat de belangrijkeTGF-β1-route jonger maakt.”
Veroudering wordt voor een deel toegeschreven aan het onvermogen van stamcellen om nieuw weefsel te vormen, om zo in ongerede geraakte cellen te vervangen. Dat zou vooral te wijten zijn aan remmende verbindingen rond de stamcellen, deels afkomstig van het afweersysteem als resultaat van een chronische, lichte ontsteking, ook een kenmerk van veroudering. Het bleek Conoy in 2005 dat bij muizen die jong bloed kregen die stamcellen weer actief werden. Vorig jaar is er een kleine proefopzet geweest om te kijken of dat ook bij oudere Alzheimer-patiënten effect heeft. Dat soort experimenten kunnen gevaarlijk zijn en het streven van de onderzoekers is het vinden van een middel of methode die hetzelfde bereikt, maar dan op een veiliger manier. Daarbij is, zoals gezegd, TGF-β1 het doelwit. Gaandeweg het leven neemt de concentratie aan TGF-β1 in cellen toe.
Conboy en Schaffer zijn vijf jaar geleden begonnen te kijken naar de activiteit van dat eiwit in de hippocampus, een hersenonderdeel dat belangrijk is voor geheugen en leren. Veroudering gaat gepaard met een verminderd vermogen tot leren en onthouden. Vandaar. In de nieuwe studie bleek het de onderzoekers dat ook in de hippocampus de TGF-β1-spiegel op hogere leeftijd is verhoogd. Gebruik makend van een virale vector werden er genetische remmers in de hersens van oude muizen (een jaar of twee) ingebracht om de TGF-β1-activiteit te verlagen. Het leek er inderdaad op dat daardoor de hippocampus zich had verjongd.
Vervolgens spoten ze een verbinding in de bloedbaan, die deTGF-β1-receptor blokkeert en daarmee de activiteit van dat eiwit. Die verbinding, Alk5i gedoopt (een kinaseremmer), was al beproefd als kankermedicijn. Het bleek in staat de vernieuwfunctie van de stamcellen weer tot leven te wekken. DeTGF-β1-route was weer op ‘jong’ ingesteld, zou je kunnen zeggen. Uiteraard zeggen de onderzoekers dat dit nog maar een eerste stap is, omdat er meer factoren zijn die van belang zijn voor het regelen van de stamcelactiviteit. Conboy: “Het gaat er nu om de verschillende routes in de stamcelomgeving te reguleren met behulp van een klein aantal verbindingen, zodat we de hele stamcelomgeving weer kunnen verjongen.”

Bron: Science Daily