De bezorgdheid van de Duitsers over gezondheids-gerelateerde milieuproblemen en de opvatting van de daaraan verbonden gezondheids-risico’s zijn de afgelopen jaren afgenomen, zo blijkt uit de resultaten van een webenquête (pdf-bestand) in Duitsland voor de actuele ‘WIdOmonitor’ met ruim 3000 respondenten. Het percentage mensen dat zich zorgen maakt over klimaatverandering is tussen 2020 en eind 2024 met bijna 13 procentpunten gedaald. De bezorgdheid over luchtvervuiling is met bijna 11 procentpunten gedaald. Tegelijkertijd steeg het percentage respondenten dat van mening is dat milieuproblemen overdreven zijn met 10 procentpunten.
Volgens een onderzoek van het Wetenschappelijk Instituut van de AOK (WIdO) blijft milieubescherming een hoge prioriteit voor een grote meerderheid van de Duitse bevolking: ongeveer 84% van de respondenten beoordeelde het eind 2024 als ‘zeer belangrijk’ of ‘belangrijk’ (2020: ongeveer 88%). Maar terwijl in 2020 bijna 79% van de respondenten aangaf zich zorgen te maken over klimaatverandering, was dit percentage eind 2024 gedaald tot ongeveer 66%. Wat betreft luchtvervuiling daalde het percentage van ongeveer 56% in 2020 naar ongeveer 45% in 2024.

Uit de WIdOmonitor lijkt het er op dat de gevoeligheid voor milieuvraagstukken afneemt (de vraag blijft natuurlijk altijd hoe representatief zo’n onderzoek is), niet alleen wat betreft de afname van de bezorgdheid over milieuproblemen, maar ook wat betreft de persoonlijke beleving van gezondheidsklachten. In 2020 gaf bijna 40% van alle respondenten aan dat milieuvervuiling en vervuilende stoffen een sterke of zeer sterke invloed hebben op de eigen gezondheid. In het huidige onderzoek van eind 2024 voelde slechts ruim een kwart van de respondenten (27%) zich belast, terwijl tweederde zich enigszins of helemaal niet belast voelde.

De deelnemers maken zich de meeste zorgen over mondiale problemen, zoals kunststofafval in het milieu (79%), watervervuiling (75%) en het verlies aan biodiversiteit (70%). Jongere respondenten onder de 30 jaar maakten zich aanzienlijk meer zorgen over klimaatverandering, namelijk 81%. 46% van de respondenten gaf aan zich zorgen te maken over zomerse hittegolven, een aspect dat in de vorige enquête niet werd meegenomen. De opvatting dat milieuproblemen schromelijk overdreven zijn, werd door ongeveer 29% van de respondenten in het huidige onderzoek gedeeld. Dat is tien procentpunt meer dan in 2020.

Perceptie

“We zien in de onderzoeksresultaten significante verschuivingen in de perceptie van gezondheidsrisico’s als gevolg van milieuproblemen”, zegt Sophie Rabe, hoofdauteur van de huidige WIdOmonitor en preventie-expert bij de AOK Bundesverband. “Ze bevestigen de trend van een momenteel afnemend belang van milieuvraagstukken, die ook blijkt uit andere studies, zoals de recent gepubliceerde enquête van het Bundesamt für Umwelt naar milieubewustzijn in Duitsland.”

Deze trend kan waarschijnlijk ook worden verklaard door het feit dat de milieuproblematiek wordt overschaduwd door allerlei crises en maatschappelijke problemen. “Tegen deze achtergrond zijn de zorgen van mensen verschoven naar existentiële economische kwesties, terwijl milieuproblemen als minder urgent worden gezien, vooral omdat de media minder aandacht besteden aan milieuproblemen vanwege andere crises”, voegt Jürgen Klauber, medeauteur en algemeen directeur van WIdO, toe. “De toenemende ideologische lading van klimaatverandering in het bijzonder draagt ​​waarschijnlijk ook bij aan de verschuiving in de publieke perceptie.”
Volgens WIdOmonitor nam ook de kennis over de gevaren van luchtvervuiling af: in 2020 was nog steeds ongeveer 68% van de ondervraagden het eens met de volgende stelling: “Permanente blootstelling aan luchtvervuiling brengt de fysieke en mentale gezondheid van de bevolking in Duitsland in gevaar.” In het onderzoek eind 2024 bedroeg het goedkeuringspercentage 54%. “Hoewel we in Duitsland nog steeds te maken hebben met een aanzienlijke ziektelast die wordt veroorzaakt door luchtverontreiniging, ondanks het naleven van de luchtvervuilingsnormen, neemt het bewustzijn van de gevaren van luchtvervuiling af”, stelt Rabe.
Volgens WIdOmonitor zijn er echter grote verschillen in opleidingsniveau op dit vlak. Mensen met een hoger opleidingsniveau voelen zich sterker getroffen door luchtvervuiling en vinden het ook moeilijker om de gezondheidsgevolgen van dit milieuprobleem te vermijden.

Zomerhitte

Een licht tegengestelde trend in risicoperceptie is waarneembaar als het gaat om hittestress: ongeveer een derde van de respondenten gaf aan zich sterk tot zeer sterk beïnvloed te voelen door de aanhoudende zomerhitte. In een eerder onderzoek voor het Zorgrapport 2021 van de WIdO gaf slechts een kwart van de respondenten dit aan. In hoeverre mensen last hebben van hitte, hangt ook af van de gezondheidstoestand van de respondenten.
Chronisch zieken gaven bijvoorbeeld aanzienlijk vaker aan dat zij gezondheidsproblemen hadden die door hitte werden veroorzaakt. Uit onderzoek blijkt dat langdurige hittegolven de gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, verergeren en leiden tot een toename van hittegerelateerde sterfgevallen.

Op de vraag in hoeverre milieuvervuiling en vervuilende stoffen de gezondheid van onze kinderen en kleinkinderen de komende 25 jaar zullen beïnvloeden, antwoordde ongeveer tweederde van de respondenten (64%) ‘sterk’ of ‘zeer sterk’. In het vorige onderzoek gaf ruim driekwart van de respondenten (76%) dit aan.
Klauber: “Over het geheel genomen zien we een groeiende discrepantie tussen de reële en groeiende dreiging die klimaatverandering en milieuveranderingen vormen enerzijds en een afname van de waargenomen gezondheidsrisico’s onder de bevolking anderzijds. Om het publiek bewust te maken van het probleem, moeten mensen beter dan ooit tevoren worden geïnformeerd over de gezondheidsrisico’s die omgevingsinvloeden met zich meebrengen.”

Bron: idw-online.nl