Een beschadigde dopamineneuron in de darmen van de proefdiertjes aangetroffen (afb: David Sulzer)

Die ziekte van Parkinson is een hersenziekte die vooral van invloed is op de motoriek van de patiënt, maar ook haarzijn gedrag verandert ook. Al langer hebben onderzoekers het vermoeden dat het vermoeden dat de oorzaak elders ligt: in de darmen. Nieuw onderzoek zou dat idee ondersteunen. Als die hypothese klopt dan zou Parkinson al vroegtijdig ontdekt en bestreden kunnen worden.
Onderzoekers rond David Sulzer van de Columbiauniversiteit in New York denken dat die oorzaak zich al jaren afspeelt voordat ook maar symptomen van de ziekte opduiken. “Als dit het begin is van Parkinson voor veel mensen dan kunnen we jaren voordat de ziekte de hersens bereikt iets ondernemen om het proces te stoppen.”
Die darmtheorie dook al twintig jaar geleden op. Uit eigen eigen onderzoek had Sulzer aanwijzingen gevonden dat autoimmuniteit bij het ontstaan van de ziekte een rol speelt. ‘Boosdoener’ is het eiwit alfa-synucleïne. Dat raakt misvormd en hoopt zich op in de neuronen. Daardoor worden die cellen vatbaar voor het afweersysteem, dat als taak heeft ook kapotte cellen op te ruimen, maar die afweerreactie verergert het probleem alleen maar (soms blijkt dat toch niet helemaal perfect te zijn). Sulzer: “In het bloed van Parkinsonpatiënten tref je vaak afweercellen aan die specifiek op neuronen ‘jagen’. Hoe dat komt is niet bekend.”

Darmen

Darmen lijken dan een goede kandidaat want die bevatten dezelfde dopamineneuronen. Vaak hadden Parkinsonpatiënten last van verstopping jaren voordat de ziekte zich manifesteerde.
Om uit te zoeken of de afweerreactie tegen misvormd alfa-synucleïne het ziekteproces ‘ontsteekt’ creëerden de onderzoekers eerste muisjes met dat misvormde eiwit op cellen (bij muisjes is dat kennelijk niet mogelijk). Vervolgens kregen de diertjes alfa-synucleïne ingespoten en keken de onderzoekers wat daarvan de gevolgen waren voor hersens en darmen.

Ze zagen geen tekenen van Parkinson in de hersentjes van de diertjes, maar wel afweerreacties op de dopamineneuronen in de darmen die zorgden voor verstopping en andere effecten die Parkinsonpatiënten krijgen voordat de ziekte bij hen ‘herkend’ wordt. Volgens Sulzer is dat een sterke aanwijzing dat een autoimmuunreactie aanleiding kan geven tot de eerste fasen van Parkinson en dat Parkinson deels een autoimmuunziekte is.
Overigens is hiermee nog steeds niet duidelijk geworden welke rol het afweersysteem speelt in de hersens. Het antwoord op die vraag zou kunnen verklaren hoe het komt dat de muisjes geen Parkinson ontwikkelden. De onderzoekers speculeerden dat de muisjes daarvoor te jong zouden zijn en veroudering de bloed/hersenbarrière, die het ook afweercellen moeilijk maakt de hersens binnen te komen, nog niet genoeg zou hebben verzwakt.

Sulzer: “Ons doel is een model voor Parkinson te ontwikkelen bij muisjes dat het proces weerspiegelt bij mensen. Dat is nu niet zo. Dat is wezenlijk bij het beantwoorden van vragen die we nog hebben en voor het ontwikkelen van betere therapieën.”

Bron: Science Daily