Gregg Semenza tijds de uitreiking van de Nobelprijs op 9 december 2019 (afb: WikiMedia Commons)

Verschillende artikelen die medeondertekend zijn door Nobelprijswinnaar Gregg Semenza zijn inmiddels teruggetrokken. In het totaal gaat het om 52 verdachte artikelen, waarbij het vooral beeldmanipulatie betreft. In hoeverre schaadt dat zijn reputatie en wat betekent dat voor de hem toegekende hoogste wetenschappelijke prijs? Vooralsnog heeft de Nobelprijswinnaar nog geen commentaar geleverd.
Verschillende artikelen waar ook de naam van geneticus Semenza op staat blijken verdacht te zijn. Er zou twijfel zijn gerezen over de afbeeldingen in die artikelen. Het zou over zeventien artikelen van de laatste tien jaar gaan, die of zijn teruggetrokken of worden onderzocht of waarover twijfels zijn (ontstaan).
De kinderarts is verbonden aan de Johns Hopkinsuniversiteit in Baltimore. Hij kreeg in 2019 de, gedeelde, Nobelprijs voor geneeskunde voor de ontdekking van de manier waarop cellen de aanwezigheid van zuurstof voelen en hoe ze zich aanpassen aan de zuurstofconcentratie. Hij werkte aan die ontdekking in de jaren 90. De twijfels betroffen artikelen over aanpalend onderzoeksterrein in de molecuulbiologie.
Meegeleverde plaatjes in wetenschappelijke artikelen zijn de laatste jaren steeds vaker aanleiding een artikel nog eens nader te onderzoeken. Dat heeft te maken met de hulpmiddelen om dat te doen, die steeds beter zijn geworden. Er kunnen altijd legitieme redenen zijn om plaatjes aan te passen, maar er kan ook mee geknoeid worden om de gepresenteerde cijfers en uitkomsten te ondersteunen.

Bik

De bekende Nederlandse fraudeonderzoekster Elisabeth Bik wees al eerder op onregelmatigheden in werk waarbij ook Semenza zijn handtekening had gezet. Het aantal gevallen zou redelijk zijn voor onderzoek door een succesvol lab, maar wijst toch op zijn minst op wetenschappelijke slordigheid. Meer dan vijf terugtrekkingen vanwege beeldmanipulatie vindt Bik echter te veel van het goede. Volgens haar duidt dat op opzet.
Tot nu toe heeft Semenza nog niet gereageerd. De meeste reacties op die artikelen over mogelijke fraude zijn van de laatste twee jaar, dus na de toekenning van de Nobelprijs. De Johns Hopkinsuniversiteit laat weten dat zij de hoogste stelt aan de wetenschappelijke integriteit van haar onderzoekers, maar dat klinkt vooral heel gratuit.

Bron: Nature