Het hondsdolheidsvirus dat model heeft gestaan voor de gouddeeltjes

Het virus dat verantwoordelijk is voor hondsdolheid (rabiës) heeft dringt cellen in het centrale zenuwstelsel binnen en komt zo in de hersens terecht, daarmee de hersen/bloed-barrière omzeilend. Zuid-Koreaanse onderzoekers hebben een gouddeeltje gemaakt met de kenmerken van dat listige rabiësvirus, dat bij muizen met een hersentumor inderdaad in de hersens terechtkwam in de buurt van de gezwellen. Door verwarming met een infraroodlaser, niet schadelijk voor gezonde cellen, konden de hersentumoren bij de muisjes, deels, worden vernietigd.

Het hondsdolheidsvirus maakt jaarlijks wereldwijd duizenden dodelijke slachtoffers. Wat de Zuid-Koreaanse onderzoekers aantrok in het virus is de slinkse manier waarop die micro-organismen in de hersens terechtkomen (waar ze uiteindelijke grote schade aanbrengen). Ze kapen cellen van het centrale zenuwstelsel in het besmette spierweefsel om de hersens terecht te komen, waarmee ze de hersen/bloed-barrière omzeilen. Die horde is ook het grootste hoofdpijnpunt voor onderzoekers die zoeken naar middelen die hersentumoren te lijf kunnen gaan.
Al eerder verpakten onderzoekers nanodeeltjes in een viruskleed van oppervlakte-eiwitten. Die bleken inderdaad in de hersens van proefdieren terecht te komen. Nu hebben onderzoekers rond Yu Seok Youn van de Sungkyunkwan-universiteit in Zuid-Korea de ontwikkeling een stap verder gebracht. Ze maakten gouddeeltjes met het staafvormige uiterlijk van het virus. De gouddeeltjes bevatten geen medicijnen. Het is het idee dat als ze in de tumor terechtkomen, ze door een infraroodlaser worden verwarmd, waardoor het omringende (hopelijk) kankerweefsel afsterft.

Effectief

Om te kijken of de strategie effectief is, spoten de onderzoekers de minuscule goudstaafjes in bij muizen (in hun staart, om precies te zijn). Die (vier) muisjes hadden hersengezwellen. Inderdaad reisden de goudstaafjes snel naar de muizenhersentjes, waar ze zich in de buurt van de tumoren ‘verzamelden’. Met behulp van een infraroodlaser werd de temperatuur op zo’n 50°C gebracht. De behandeling verkleinde de tumoren aanzienlijk, stellen de onderzoekers.
In een vervolgexperiment injecteerden ze de goudstaafjes in de buik van de muisjes. Bij twee muizen verdwenen na de warmtebehandeling de tumoren helemaal na zeven dagen, bij de andere (hoeveel vertelt het Science-verhaal niet) halveerden de gezwellen in omvang.

De onderzoekers zijn er nog niet achter hoe de deeltjes in de hersens terechtgekomen zijn. Youn denkt dat het waarschijnlijk is dat de godudeeltjes de zelfde weg door het zenuwstelsel genomen hebben als de virusdeeltjes. Dat zou betekenen dat de gouddeeltjes ook zouden kunnen werken bij andere kankers die ‘op de route liggen’, stelt hij.
Niet iedereen is meteen overtuigd. Rachael Sirianni, die zich bezighoudt met medicijnafgifte in het lichaam, vraagt zich af of de nanodeeltjes daadwerkelijk in de tumor terecht zijn gekomen. Het rabiësvirus doet er lang over om het zenuwstelsel te doorkruizen, terwijl volgens Youn dat bij de gouddeeltjes een kwestie van uren is. De gouddeeltjes zouden nog steeds wel iets kunnen betekenen, maar mogelijk heeft dat ook bijwerkingen. “Het ideale scenario is dat alleen de tumorcellen de gouddeeltjes opnemen. In werkelijkheid zitten ze waarschijnlijk in bloedvatcellen en tussen bloedvatcellen en maar enkele in de tumor.” Dat zou kunnen betekenen dat ook gezonde cellen geroosterd worden, stelt de onderzoekster.
Een ander probleem zou de giftigheid kunnen zijn. Grote nanodeeltjes zoals deze komen uiteindelijk in de lever terecht en het duurt voor ze daar uit verdwenen zijn.

Youn wil verder. Volgens hem verzamelen de deeltjes zich voornamelijk in de tumoren. Dat zou volgens hem betekenen dat deze behandeling veel minder neveneffecten heeft dan de huidige behandelingsmethoden, die vaak met de kankercellen ook gezonde cellen doden. “Onderzoekers moeten nanodeeltjes ontwikkelen die heel precies en doelmatig gericht zijn op de tumoren. Dat is mijn plicht.”

Bron: Science