Hersengrootte primaten geen maat voor intelligentie

Muismaki

Muismaki uit Artis (afb: WikiMedia Commons)

Er wordt heel vaak verteld dat de mens zo ‘slim’ is geworden nadat zijn hersens een groeispurt hadden ingezet, maar is dat verhaal nog wel houdbaar? De klimaatkatastrofe die er aan komt doet me ernstig twijfelen aan de intelligentie van de Homo sapiens. Nu blijkt dat de grootte van de hersens van primaten weinig zegt over de intelligentie. Chimpansees, gorilla’s en orang-oetangs, die relatief grote hersens hebben, zijn niet (veel) slimmer dan lemuren, aapjes die op Madagaskar voorkomen.
Primaten, waaronder de mens, zouden de intelligentste diersoorten zijn. Dat zou met hun verhoudingsgewijs grote hersens hebben te maken (met de mens als nr. 1). Bij die primaten (apen en aapachtigen) kan de relatieve grootte (hersenomvang in verhouding tot de grootte van het lijf) wel een factor tweehonderd afwijken. Lemuren hebben verhoudingswijs kleine hersens.
Ze onderwierpen de apen aan een hele reeks wat dan heet gestandaardiseerde tests voor primaten, die ook bij kleine kinderen worden gebruikt: de primatencognitietestbatterij (PVCTB). Dan gaat het om, onder meer, ruimtelijk inzicht, numeriek begrip, causale verbanden enzovoort. Uit die testbatterij zou al zijn gebleken dat kinderen een beter sociale intelligentie hebben dan niet-menselijke primaten. In het begrip van technische zaken valt er echter nauwelijks verschil te ontdekken tussen de verschillende apen en mensenkinderen, terwijl de relatieve hersengrootte aanzienlijk uiteenloopt.

Nu hebben, onder meer, gedragsonderzoekers van het Duitse primatencentrum voor het eerst drie lemuursoorten met die testbatterij voor primaten op de proef gesteld. Lemuren zijn eigenlijk redelijk primitieve aapjes en worden gezien als de evolutionaire brug tussen primaten en andere zoogdieren. Ze worden dan ook gezien als model voor de oorspronkelijke vaardigheden van primaten (gezien in de evolutionaire ontwikkeling).
De drie bekeken lemuursoorten onderscheidden zich onderling maar ook vergeleken met de eerder geteste aapsoorten zoals de mensenapen en bavianen wat betreft sociaal gedrag, maar ook qua voeding en hersenomvang.

Bijna net zo goed

Uit het onderzoek blijkt dat de lemuren bijna net zo goed uit de cognitietests tevoorschijn komen als de andere primaten. Dat gold zelfs voor de muismaki’s waarvan de hersentjes zo’n 200 keer kleiner zijn dan die van de chimpansees of orang-oetangs. Bij ruimtelijk inzicht deden de mensapen het beter. Bij inzicht in causale of numerieke verbanden evenals bij sociale cognitieve vaardigheden was er nauwelijks verschil waar te nemen.
Noch de voeding, noch het sociale leven of de hersengrootte kunnen die testuitkomsten verklaren. “Met ons onderzoek tonen we aan dat je de cognitieve vaardigheden niet kan veralgemenen”, zegt onderzoekster Claudia Fichtel. “De soorten onderscheidden zich meer op bepaalde gebieden binnen hun sociale en technische vaardigheden. Daarom kan ook het verband tussen hersengrootte en cognitieve vaardigheden niet gegeneraliseerd worden.”

Deze studie zou de eerst zijn waarin systematisch onderzoek is gedaan naar de cognitieve vaardigheden van lemuren. Natuurlijk vinden de onderzoekers dat er meer onderzoek nodig is naar de vaardigheden van veel meer soorten om meer te kunnen zeggen over het verband tussen hersenomvang, voeding, sociaal leven en cognitie/verstand.

Bron: Alpha Galileo

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.