Het lijkt er op dat twee kankermedicijnen, irinotecan en retrozol, tegen Alzheimer werkzaam zijn (afb: Marina Sirota et al./Cell)
Het lijkt een groeiende onderzoeksactiviteit: kijken of bepaalde medicijnen ook bij andere ziektes werken. Ozempic, oorspronkelijk bedoeld tegen suikerziekte, is tegenwoordig vooral populair als ‘afslankmiddel’. Nu schijnen twee kankermedicijnen mogelijk ook te werken tegen de ziekte van Alzheimer, waar ondanks alle inspanningen nog steeds geen echt medicijn tegen bestaat.
De onderzoeksters keken eerst hoe Alzheimer de genexpressie (=genactiviteit) in hersencellen beïnvloedt. Vervolgens doorvlooiden ze miljoenen (elektronische) medische statussen op zoek naar patiënten die bepaalde medicijnen kregen voor andere aandoeningen, maar die minder kans op Alzheimer hadden. Daar rolde twee medicijnen uit, beide tegen kanker.
Bij muisjes met een vorm van Alzheimer verminderde toediening daarvan de achteruitgang van hersenfuncties en herstelde het geheugen. “De ziekte van Alzheimer gaat gepaard met complexe veranderingen in de hersenen, waardoor het moeilijk is om de ziekte te bestuderen en te behandelen”, zegt Marina Sirota van de universiteit van Californië in San Francisco. “Onze computermiddelen hebben ons echter de mogelijkheid verschaft de complexiteit direct aan te pakken. We zijn enthousiast dat onze computationele aanpak ons heeft geleid tot een potentiële combinatietherapie voor Alzheimer, gebaseerd op bestaande, door de Amerikaanse overheid goedgekeurde middelen.”
“Alzheimer is waarschijnlijk het gevolg van talloze veranderingen in vele genen en eiwitten die samen de gezondheid van de hersenen verstoren”, zegt medeonderzoeker Yadong Huangvan de UCSF. “Dit maakt het een grote uitdaging voor de ontwikkeling van geneesmiddelen, die traditioneel één geneesmiddel produceren voor één gen of eiwit dat ziekten veroorzaakt.”
De onderzoeksters kozen twee kankermedicijnen uit de top 5 kandidaat-medicijnen uit het labonderzoek. Ze voorspelden dat één medicijn, letrozol, Alzheimer in neuronen zou verhelpen. Het andere kankermedicijn, irinotecan, zou gliacellen helpen. Letrozol wordt meestal gebruikt voor de behandeling van borstkanker, irinotecan voor de behandeling van darm- en longkanker.
De onderzoeksters gebruikten in hun onderzoek bij muisjes een agressieve vorm van Alzheimer met verschillende ziektegerelateerde mutaties. Als de muisjes ouder werden zagen ze bij de diertjes symptomen die leken op Alzheimer en ze werden behandeld met een of beide medicijnen.
Combinatie
De combinatie van de twee kankermedicijnen draaide verschillende verschijnselen van Alzheimer bij de Alzheimermuisjes terug. Die maakte de genexpressie in neuronen en gliacellen ongedaan die was veroorzaakt door Alzheimer. Dat verminderde zowel de vorming van toxische eiwitklonten als de hersenachteruitgang en, belangrijker nog, herstelde het geheugen.
Bron: Science Daily