Spelen T-cellen een rol bij Alzheimer en co?

Fingolimod

Medicijn voor Alzheimer?

Tauknopen vormen zich bij de ziekte van Alzheimer en andere hersenziektes. Onderzoekers denken nu ontdekt te hebben dat bepaalde afweercellen (T-cellen) een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van die tauknopen. De ontdekking zou weer hoop bieden op de ontwikkeling van nieuwe behandelmethodes, zeggen onderzoekers dan meteen weer. Lees verder

Gliacellen stimuleren het plaatsgeheugen (bij muisjes)

Plaatsgeugenvorming


Plaatscellen (blauw) en stercellen (geel) (afb: Kirsten Bohmbach/Uniklinik Bonn)

Ooit werden gliacellen in de hersens gezien als een soort lijm (glia is oud-Grieks voor lijm) tussen de ‘echte’ hersencellen. Inmiddels is het erkende takenpakket van die hersencellen aanzienlijk belangrijker gebleken. Ze vervullen afweer- en reparatiediensten en nu blijkt dat ze ook meedoen aan het echte hersenwerk: gliacellen helpen mee bij geheugenvorming, zo blijkt nu uit onderzoek van, onder meer, de universiteit van Bonn (D). Lees verder

Witte bloedcellen nodig voor hersenontwikkeling (muisjes)

T-helpercellen in muizenhersens

De T-helpercellen in muizenhersens. De gliacellen zijn wit (afb: James Dooley, Brabahaminstituut)

Of er afweercellen, witte bloedlichaampjes, in de hersens aanwezig zijn is lang een punt van wetenschappelijke discussie geweest. En als dat zo is, wat doen die daar dan? Nu lijkt het er op dat onderzoekers uit het VK en Leuven gespecialiseerde witte bloedlichaampjes in de hersens van muisjes en mensen hebben gevonden. Volgens hen zijn die in ieder geval bij muisjes wezenlijk voor de normale ontwikkeling van de hersens. Lees verder

Doden uitgebluste cellen helpt tegen veroudering brein

Tau-knopen en uitgebluste cellen

Tau-knopen in muizenhersentjes. Links in die van de onbehandelde achtmaandige muisjes, rechts in die van achtmaandige muisjes met minder uitgebluste cellen in hun brein (afb: Mayo-kliniek)

Het doden van uitgebluste cellen voorkwam dat muisjes vergeetachtig worden. Het lijkt er op dat die cellen voor problemen kunnen zorgen in een verouderend brein. Stilletjes wordt er gehoopt dat die truc ook helpt tegen hersenziektes als Alzheimer. Lees verder

Wijzen zebravisjes weg naar herstel schade ruggenmerg?

Herstel ruggenmerg bij zebravisjes

Herstel van het ruggenmerg in beeld. De gliacellen (rood gekleurd) vormen een brug, waarna zenuwcellen (groen) volgen (afb: Duke-univ.)

Schade aan het ruggenmerg bij mensen herstelt slecht. Een breuk in die ‘hoofdleiding’ , een dwarslaesie, van het zenuwstelsel is defintief, met verlamming als gevolg. Dat is niet bij alle dieren zo. Zebravisjes hebben het vermogen schade aan het ruggenmerg te herstellen. Onderzoekers van de Duke-universiteit (VS) proberen er achter te komen hoe dat herstelproces verloopt en daarbij trekt vooral het eiwit CTGF hun aandacht, een groeifactor. Ook mensen bezitten zo’n groeifactor die het in zebravisjes wonderbaarlijk goed doet.. Gliacellen spelen bij die zebravisjes een belangrijke rol bij dat herstel, terwijl bij zoogdieren die juist verantwoordelijk zijn voor de blijvende barrière. Je vraagt je dan wel af: Wat ging er mis in de evolutie (maar daarover een andere keer)? Lees verder

Kankercellen in glioom zouden op vetten teren

Etoxomir remt de vetverbranding en remt daarmee de groei van glioomtumoren

Etomoxir remt de vetverbranding en remt daarmee de groei van glioomtumoren 

Kankercellen in een glioom in de hersens zouden hun energie niet halen uit suikers maar uit vetten, lijken onderzoekers van de universiteit van Newcastle te hebben gevonden. Tot nu toe werd aangenomen dat die glioomcellen hun energie voornamelijk putten uit suikers. Die constatering zou belangrijke gevolgen hebben voor de bestrijding van deze veel voorkomende hersenkanker. Lees verder

Het wondere leven van stercellen in de hersens

Stercellen van mens en rat

Stercellen van ratten (links) en van de mens (foto: Ye Zhang en Steven Sloane)

Stercellen of astrocyten zijn hersencellen. Ze behoren tot de gliacellen, de ‘lijm’ in het hersenweefsel. Zonder die stercellen zou er niet veel terecht komen van dat belangrijke orgaan. Ze spelen een belangrijke rol bij het tot stand komen van de communicatie van de hersencellen, repareren beschadigd weefsel en spelen een rol in de bloed/hersenbarrière. Dat is allemaal duidelijk geworden uit onderzoek bij dieren (vooral muizen en ratten), maar hoeveel zegt dat over het functioneren van stercellen in menselijke hersens? Onderzoekers van, onder meer, de Stanford-universiteit in de VS zijn eens gaan kijken hoe dat zit en waren in staat moleculaire of genprofielen te schetsen van gezonde en van zieke hersens. Lees verder

Mogelijk een therapie voor MS in de maak

Stercellen of astrocyten

Stercellen vervullen veel nuttige taken, maar lijken bij MS-patiënten in de fout te gaan.

Multiple sclerose, MS, is, waarschijnlijk, een autoimmuunziekte waarbij het isolatiemateriaal rond de uitlopers van zenuwcellen, de axonen, wordt aangetast. Normaal gesproken wordt die aantasting hersteld door bepaalde cellen (oligodendrocyten), maar dat gebeurt niet bij MS-patiënten met als gevolg, onder meer, voortschrijdende verzwakking van de spieren, evenwichtsstoornissen en geheugenverlies. Onderzoekers van de Amerikaanse George Washington-universiteit ontdekten dat het eiwit endotheline-1 (ET-1) herstel tegenhoudt. Het blokkeren van de productie van dat eiwit zou een methode kunnen zijn om MS een halt toe te roepen. Zo ver is het overigens nog (lang) niet. Lees verder

De hersens in 15 getallen

Het is geen heet nieuws, maar wel leuk om te weten, wat dingetjes van de hersenen. Misschien kun je er nog eens een kwis mee winnen. Het Franse webblad Futura-Sciences (daar leen ik dit van) zet wat cijfers achter elkaar van dit intrigerende lichaamsdeel (of moet ik zeggen orgaan?). Hersendoorsnee

Lees verder

Slaap blijkt toch ergens goed voor te zijn

Diepe slaapAl vrij lang worstelen wetenschappers met de vraag waarom we eigenlijk slaap nodig hebben. We moeten rusten om onze systemen de kans te geven te herstellen, dat is duidelijk, maar dat zouden we ook kunnen doen door in een stoel te gaan zitten en een beetje dom voor ons uit te staren. Toch blijkt dat mensen niet zonder slaap kunnen. Het schijnt dat Amerikaanse onderzoekers nu een eerste stevig argument hebben waarom we slapen: tijdens de slaap worden onze hersenen ‘schoongespoeld’. Lees verder