Het hoornvlies gemaakt van collageeneiwitten van varkenshuid (afb: Nature)
Wie problemen met zijnhaar hoornvlies heeft kan blind worden. Een hoornvlies van een (dode) donor is dan een mogelijke oplossing, maar hoornvlies-donoren zijn schaars en de transplantatie is lastig. Nu hebben onderzoekers uitgaande van collageeneiwitten uit de varkenshuid een implantaat ontwikkeld dat in (kleinschalige) klinische proeven bewezen zou hebben dat patiënten met hoornvliesproblemen weer zicht kregen, soms zelfs op het oude niveau.
Aandoeningen aan het hoornvlies zouden wereldwijd de belangrijkste oorzaak van blindheid zijn. Daarmee kampen wereldwijd zo’n 12 miljoen mensen. Vooralsnog is de enige remedie een hoornvlies van een menselijke donor, maar die zijn nauwelijks beschikbaar. Slechts een van de 70 hoornvliespatiënten krijgt zo’n transplantatie. Veel patiënten met hoornvliesproblemen leven in armere landen.
Onderzoekers rond Mehrdad Rafat van de universiteit van Linköping (Zwe) hadden zich tot doel gesteld die 69 (op de 70) een alternatief te bieden. Ze maakten uitgaande van collageeneiwitten van een varkenshuid een hoornvliestransplantaat. Daartoe werden die eiwitten gereinigd en verdicht zodat er een soepel en doorzichtig hoornvlies ontstond.
Rafat stelt dat wezenlijk voor het alternatief was dat het goedkoop zou zijn naast, natuurlijk, functioneel en veilig. Dat bleek, dus, te kunnen en het voordeel is dat je de transplantaten twee jaar kan bewaren alvorens die te gebruiken voor een transplantatie. Bovendien is de transplantatie uit te voeren met een vrij eenvoudige, weinig ingrijpende operatie.
Het oude, zieke hoornvlies wordt verwijderd en het transplantaat geplaatst en gehecht. Dat zou een stuk eenvoudiger zijn dan de transplantatie van een menselijk hoornvlies. Die zou alleen uit te voeren zijn door grotere ziekenhuizen. Het varkenshoornvlies zou eenvoudiger te transplanteren zijn en die operatie zou ook door kleinere, minder geëquipeerde ziekenhuizen uitgevoerd kunnen worden.
Klinische proeven
De klinische proeven zijn in India en Iran gedaan, twee landen met vrij veel hoornvliesblindheid. Daar werden twintig patiënten geholpen met de nieuwe methode. Dat bleek geen problemen op te leveren. Het weefsel herstelde snel en na acht weken afweeronderdrukking met oogdruppels hoefden er verder geen maatregelen meer te worden genomen om afstoting te voorkomen. Mensen die een donorhoornvlies van een mens krijgen moeten jaren afweeronderdrukkende middelen gebruiken. Tot twee jaar na de transplantaties zouden er geen complicaties zijn opgetreden.
De behandelde patiënten konden weer of beter zien zoals ook gebeurt na een transplantatie met het hoornvlies van een menselijke donor. Een aantal van de twintig proefpersonen kreeg zelfs zijnhaar volledige gezichtsvermogen terug. Voor deze methode in de praktijk zal mogen worden gebruikt zullen er eerst nog grootschaliger klinische proeven moeten worden gedaan. De onderzoekers bekijken nog of het mogelijk is het transplantaat aan te passen aan de patiënt.
Bron: bdw