Methaanconcentraties in de atmosfeer zijn veel lager dan die van koolstofdioxide, maar methaan heeft een sterker broeikaseffect (afb: Wikpipedia)

Methaan warmt, verhoudings-gewijs, de aarde ruim twintig keer sterker op dan koolstofdioxide, maar de hoeveelheden methaan in de atmosfeer zijn stukken lager dan die van CO₂. Bovendien zou methaan in de atmosfeer minder stabiel zijn dan koolstofdioxide.  Tot grote verbazing van onderzoekers lijkt de methaanuitstoot (pdf-bestand) de laatste tien jaar sterk te zijn gestegen. Over de oorzaak tasten ze in het duister.

De bovengemiddelde stijging begon in 2007 en versnelde nog eens in 2014 en 2015. In die twee jaren steeg de methaanconcentratie in de atmosfeer met 20 delen per miljard tot 1830 in 2015 (bij CO₂ is die concentratie zo’n 400 delen per miljoen). Dit zou een reden voor zorg moeten zijn vanwege het sterke broeikaseffect van methaan. Ondertussen lijkt het er op dat de koolstofdioxideuitstoot op hetzelfde niveau blijft.
Volgens de auteurs bedroeg de stijging van de methaanconcentratie in het begin van deze eeuw 0,5 delen per miljard per jaar tegen, dus, 10 voor 2014 en 2015. De onderzoekers denken dat vooral de landbouw en veeteelt de belangrijkste bron is van die extra stijging. Die emissies worden overigens niet gemeten (lijkt me ook heel lastig). Tenminste eenderde van het methaan in de atmosfeer is afkomstig van de winning van fossiele brandstoffen (kolen en olie). Aardgas bestaat voornamelijk uit methaan. Dat is een prima brandstof, maar wordt vaak gezien als hinderlijk, waardoor het ongehinderd in de atmosfeer terechtkomt.

Van koolstofdioxide zijn de bronnen goed bekend. Die worden als sedert de jaren 50 gemeten, anders dan van methaan. Landbouw (o.m. rijstteelt) en veeteelt (boeren en scheten van koeien) zijn belangrijke methaanbronnen, maar het gas komt ook vrij door de aardopwarming. In het ‘eeuwige’ ijs op het noordelijk halfrond zit veel methaan (moerasgas) opgeborgen. Dat komt vrij met het smelten van de permafrost. Iets soortgelijks vindt ook plaats op de bodem van de zeeën rond de Noordpool. Dat zijn, voor de mens, onbeheersbare processen.

2°C-grens

Vorig jaar is in Parijs afgesproken de aardopwarming onder de 2°C-grens te houden en als het even kan onder de 1,5°C-grens. Dat laatste wordt door veel deskundigen al voor onmogelijk gehouden en de vraag is of we (wij mensen) de opwarming onder de 2°C kunnen houden. In Parijs zijn mooie woorden gesproken en doelstellingen genoemd, maar hoe die precies bereikt moeten worden is nog verre van uitgewerkt, laat staan dat daar een begin mee gemaakt is. Het helpt ook niet mee dat de nieuwe president in de VS die volgend jaar aantreedt het hele klimaatverhaal flauwe kul vindt. Per hoofd van de bevolking zijn de Amerikanen wereldkampioen koolstofdioxideuitstoot.

Diffuus

Robert Jackson van de Stanforduniversiteit, een van de onderzoekers, stelt dat methaan als (mede)oorzaak van de aardopwarming alle aandacht verdient. “De afvlakking van de koolstofdioxideuitstoot in de laatste drie jaar staat in schril contrast met de snelle stijging van methaan. Anders dan bij CO₂ zijn de methaanbronnen sterk verspreid. We hebben het over koeien, rijstvelden. De methaancyclus is een stuk lastiger dan die van CO₂.”
Medeonderzoekster Marielle Saunois van de universiteit van Versailles Saint Quentin weet ook niet waarom die stijging de laatste twee jaar zo snel is geweest. “Het is intrigerend”, zegt ze.
Er zal iets moeten gebeuren bij de grondstofwinning en de landbouw en veeteelt. Er zijn technieken ontwikkeld in de rijstteelt, waarbij minder methaan ontstaat (vooral het gevolg van de natte teelt). Ander veevoer kan daar ook toe bijdragen of het opvangen en afvoeren van methaan in stallen. Voorlopig is daar nog maar weinig van in de praktijk gebracht.

Bron: New Scientist