De bovenkant van een schoen van bacterieel ‘leer’ (afb: Tom Ellis et. al/ICL)
Onderzoekers van het Imperiale College in Londen hebben bacteriën genetisch zo veranderd dat die ‘leer’ fabriceren en dat nog een kleurtje geven ook, zonder ook maar een enkel dier, behalve misschien de productiebacteriën, te hoeven kwellen en die ook niet van dat vermaledijde kunststof zijn (wat misschien niet helemaal terecht is wat de kunststoffen betreft, zeg ik=as).
Bacteriën zijn in de afgelopen jaren al vaker ge- of misbruikt om textiele stoffen en of kleurstoffen te maken, maar nu zou een bacterie zover zijn gebracht dat die pigment en materiaal aanmaakt.
De synthese van kleurstoffen is nogal een vieze bezigheid. Vooral zwarte kleurstoffen om leer mee te kleuren zijn notoir schadelijk. Het bacteriële, gekleurde leer zou de oplossing moeten zijn van/voor dierenleed en milieuschade die het maken van zwarte schoenen aankleven. Overigens is de bacterie niet aan zwart gebonden.
“Bacteriële cellulose is inherent vegaan en de synthese daarvan veroorzaakt slechts een fractie van koolstofverbindingen die koeien, waarvan het leer gemaakt wordt, produceren”, zegt Tom Ellis. Bacteriën zijn ook zuinig met water en hebben voor hun productie weinig ruimte nodig anders de de traditionele leer’leveranciers’. Een- win-win-win-win-situatie. “Anders dan polymere alternatieven voor leer kan bacterieel ‘leer’ het af zonder olieproducten en breken af in niet-giftige verbindingen”, zegt Ellis.
De genetisch veranderde bacteriën produceren vellen microbiële cellulose. Dat is sterk, vervormbaar materiaal dat al in diverse sectoren wordt toegepast. Daarbij produceert de bacterie ook het (toch) zwarte pigment eumelanine, een natuurlijk pigment.
Samen met ontwerpers maakten de onderzoekers de bovenkant van een schoen (zonder zool), door de bacteriën een vel te laten maken in een schoenvormig vat. Na veertien dag was dat deel klaar. Vervolgens werden de bacteriën door zachtjes te schudden bij 30°C aangezet tot het aanmaken van het zwarte pigment. Ze maakten ook een portemonnee van twee cellulosevellen.
Andere kleuren
Naast zwart zijn ook andere kleuren mogelijk. Medeauteur Kenneth Walker stelt dat de techniek op een schaal functioneert die het ook mogelijk maakt om echte, bruikbare dingen te maken. Het zou zelfs mogelijk zijn met bepaalde kleuren, bijvoorbeeld, logo’s op de producten te ‘drukken’. De onderzoekers kijken uit naar een samenwerking met modeontwerpers, niet alleen van schoenen en portemonnees, maar ook van kleding.
Bron: Science Daily