Stukje van de FFC? (afb” CERN)

Eerlijk gezegd heb ik nooit zoveel opgehad met elementaire deeltjes, al was het maar doordat die steeds bij nader inzien geen elementair deeltje bleken te zijn. Van het simpele Griekse ‘atoom’ (ondeelbaar) zijn we ondertussen in de ‘pudding’ (kwark) en andere fantasienamen terechtgekomen en sedertkort ook in de Higgsbosons. Bij onderzoek aan die deeltjes heb je gigantische en gigantisch dure machines nodig. Nou ik het toch over het klimaat heb, wat is eigenlijk de koolstofvoetafdruk van zo’n elementair deeltje? Dat scheelt nogal wat, (b)lijkt het.

CERN wil (gaat?) een nieuwe superversneller (in het Engels ‘botser’ genoemd) bouwen. Dan praat je over een bouwwerk van kilometers dat, uiteindelijk, net zoveel energie gebruikt als een middelgrote stad. Volgens een CERN-analyse zou de koolstofvoetafdruk nogal verschillen, afhankelijk van het ontwerp. Het gaat dan om de FCC van CERN, waarbij F staat voor, de Engelse, toekomst en de C (dus) voor de, ook Engelse, ‘botser’ en vier andere ‘kandidaten’. Het ‘ding’ dat CERN denkt te bouwen gebruikt eenzesde van de ‘rivalen’, die niet beter presteren, volgens de analyse.

Die koolstofvoetafdruk is een beetje flauwekul. Daarbij rekenen geleerden uit hoeveel koolstofdioxide(equivalenten)-uitstoot er ontstaat bij het bouwen van het ding, tijdens bedrijf en in de sloopfase. Dan hebben we het over de levenscyclusanalyse (lca) van een product, maar vaak is niet duidelijk of die voetafdruk wordt berekend over de hele levencyclus of alleen maar over het ding in bedrijf. De koolstofvoetafdruk die de CERN-medewerkers berekenden gaat alleen over dat laatste. De koolstofvoetafdruk is de afdruk die wordt veroorzaakt door de energie die nodig is om een (schrijve 1) Higgsboson te produceren. Niks lca dus.

Een ander uiterst zwak punt van het koolstofvoetafdrukgedoe is dat daarbij alleen wordt gekeken naar de hoeveelheid kooldioxide(equivalenten) die er ontstaat bij de opwekking van de benodigde hoeveelheid energie. Dat lijkt redelijk, maar is vrij onnozel.

Kernenergie

Als voor het gebruik alleen ‘groene’ energie gebruikt wordt is de koolstofvoetafdruk nul. Mooi, dat is dan ‘klimaatneutraal’ (zegt, onder veel meer, BMW of Shell), maar dat is natuurlijk een grote leugen of op zijn minst heftig rommelen met de waarheid. Die energie komt ergens vandaan en daar zijn materialen voor nodig enz. Bovendien schaart Nature in navolging van de CERN-onderzoekers kernenergie onder groene energie. Daarbij ontstaat minder kooldoxide, maar die vorm van energieopwekking veroorzaakt weer andere problemen. Op die manier komen Patrick Janot en Alain Blondel op een koolstofvoetafdruk voor ‘hun’ botser uit van 1% van het vervuilendste alternatief.

Elke Higgsboson kost 3 MWu aan energie, dik tweeduizend keer meer dan ik per jaar ‘verstook’. Daarmee is de ringvormige versneller van CERN nog goedkoop. Met een rechte versneller kost het 18 MWu per boson. Je moet wat voor je hobby over hebben…

Bron: Nature