De Wallacelijn (afb: WikiMedia Commons)

Met behulp van een nieuw rekenmodel hebben onderzoekers geprobeerd te verklaren hoe het komt dat er miljoenen jaren geleden meer diersoorten van Azië naar Australië migreerden en veel minder de andere kant op. Het lijkt er op dat het klimaat daarbij een grote rol heeft gespeeld (maar ligt dat niet erg voor de had? as) maar ook de tektoniek.
Op Bali vind je geen kaketoes. Die zijn er wel op het aanpalende eiland Lombok. Iets soortgelijks vind je bij de buideldieren. Australië is er met koala’s en kangeroes ruim mee bedeeld, hoe meer naar het westen, hoe schaarser ze worden. Je vindt twee buideldiersoorten op Celebes, maar geen enkele op buur Borneo. In Australië vind je buiten de dierentuin geen dieren die in Australië normaal zijn zoals beren, tijgers of neushoorns.
Dat is natuurlijk allemaal geen nieuwe kennis. Al in de negentiende eeuw beschreef de Britse ontdekkingsreiziger en natuurbeschrijver Alfred Russell Wallace de naar hem vernoemde scheidslijn tussen Azië en Australië die tussen Bali en Lombok en Borneo en Celebes liep/loopt: de Wallacelijn.
Waar die zijn oorsprong heeft was tot nu toe (of misschien nog steeds wel, ben ik=as zo eigenwijs op te merken) niet duidelijk. Het kan zijn dat de scheidingslijn een gevolg is van aardtektoniek. 45 miljoen geleden dreef de Australische Plaat naar het noorden en schoof onder de Euraziëplaat. Daardoor kwamen de twee landmassa’s dichter bij elkaar en wordt het makkelijker voor de dieren te migreren naar andere delen. Die tektoniek heeft ook gezorgd voor talrijke vulkanische eilanden tussen die twee continenten die die migratie van het westen naar het oosten vergemakkelijkten.

Rekenmodel

Blijft natuurlijk de vraag hoe het komt dat er meer diersoorten van Azië naar Australië zijn verhuist dan andersom. Daar hebben Loïc Pellissier van de ETH in Zürich en collega’s hun tanden eens in gezet. Om daar iets zinnigs over te kunnen zeggen ontwikkelden ze een rekenmodel dat reconstructies kan maken van klimaat(veranderingen) en tektoniek in de afgelopen 30 miljoen jaren. Daarnaast beschikten ze over een databank van zo’n 20 000 dieren die er nu voorkomen.
Volgens die modelberekeningen zou het klimaat deels verantwoordelijk zijn voor de scheve verdeling van de diersoorten in dit gebied. Uiteraard had ook de tektonische activiteit invloed om de migratie te vergemakkelijken, waarbij meer dieren uit Azië hopten via de Indonesische eilanden dan in de omgekeerde richting. Ik zou zeggen dat de voedselfactor minstens zo belangrijk is, maar daar heeft het persbericht het niet over en het artikel kam ik alleen tegen betaling lezen.
Die eilanden hadden een vochtig tropisch klimaat waar de dieren aan gewend waren. De Australische fauna was anders. Die was ontstaan in een kouder klimaat die gaandeweg steeds droger was geworden. Dus lijkt de reis naar warmere en vochtiger streken niet zo voor de hand te liggen, stellen de onderzoekers, als de migratie vanuit Azië. Is dat zo?

Kennelijk hadden die Aziatische soorten een grotere tolerantie voor klimaatverschillen dan de Australische soorten. De tropische soorten groeiden sneller en waren meer concurrentie van andere diersoorten gewend. Beesten die gewend zijn aan kou en droogte hebben speciale manieren ontwikkeld om zich aan de warmte aan te passen zoals ’s nachts jagen en het minimaliseren van waterverlies. Veel kikkersoorten in Australië begraven zich daarom en houden een soort zomerslaap, wat bij tropische kikkers nauwelijks voorkomt, stellen de onderzoekers als verklaring (die mij=as allerminst overtuigt). Dat zou ook verklaren hoe het komt dat er meer dieren in de tropen leven dan in de gematigder streken.
Die migratie van diersoorten is van alle tijden, maar tegenwoordig (dat moet je ruim nemen) wordt die nog eens ernstig verstoord door de mens, maar ja dat kan geen verrassing zijn.

Het vervelende is dat ik nu nog steeds niet weet hoe het komt dat er geen tijgers in Australië voorkomen. Die kwamen/komen toch uit Azië? En als kikkers waterverlies moeten voorkomen door zich te begraven kunnen ze toch beter migreren naar vochtiger gebied? Afijn, typisch zo’n artikel dat (bij mij=as) meer vragen oproept dan antwoorden geeft.

Bron: Science Daily