Door terugtrekking is een artikel niet verdwenen

Haruko Obokata

Haruko Obokata

Stel je voor dat je een wetenschapper bent. Je hebt het voor elkaar: je staat in een vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift zoals Nature of Science. Het artikel in dat tijdschrift heeft nogal wat losgemaakt in jouw vakgebied. Je aanzien in de wetenschapswereld, althans dat deel dat zich met jouw vak bezighoudt, is aanmerkelijk gestegen. Nu blijkt dat een van de artikelen waaruit je hebt geciteerd, dat een stevige stut onder jouw verhaal is geweest, wordt teruggetrokken. Wat doe je? Schrap je dat artikel? Wetenschappelijk artikelen die worden teruggetrokken om wat voor een reden dan ook (fraude, geknoei, broddelwerk, onreproduceerbaar) zijn niet zo maar opeens uit dat wereldje verdwenen. Wetenschap lijkt een mooi, schoon bedrijf met een zelfreinigend vermogen, maar daar zijn wel wat kanttekeningen bij te plaatsen. De Amerikaanse wetenschapsraadgever Jerome Samson van het adviesbedrijf Nielsen vindt dat we nu maar eens moeten beginnen met de Grote Schoonmaak. Lees verder

“Wetenschappers hebben het gelukkig vaak mis”

Haruko Obokata van het RIKEN-instituut

Haruko Obokata was met haar STAP-cellen vorig jaar even een wereldster

Op 28 februari 1998 werd in het eerbiedwaardige blad the Lancet een artikel gepubliceerd, waarin een verband werd gemaakt tussen gedragsstoornissen en inentingen tegen kinderziektes als mazelen, rode hond en de bof. De kinderen zouden daardoor autistisch zijn geworden. Het ging slechts om twaalf kinderen en het artikel moest worden teruggenomen. Dit artikel van (hoofd)auteur Andrew Wakefield zou er de oorzaak van zijn geweest dat nogal wat mensen gekant zijn tegen inentingen, een weerzin die nu in Amerika weer de kop op steekt. Wakefield bleek het mis te hebben. Gelukkig maar, beweert het Amerikaanse (web)blad Wired, want de mogelijkheid dat wetenschappers het fout hebben toont de deugdelijkheid en betrouwbaarheid van het bouwwerk dat wetenschap heet. Dat is gebaseerd op een proces van reproductie en falsificatie met een groeiende kennis als resultaat. Lees verder

Hoe betrouwbaar is de uitkomst van medisch onderzoek?

Betrouwbaar medisch onderzoekVooral medisch onderzoek kan verwachtingen bij mensen wekken die, achteraf gezien, niet waargemaakt kunnen worden of zelfs helemaal onterecht waren, omdat het niet deugde. Dan heb ik het niet eens over fraude. Het komt nogal eens voor dat de onderzoekers door de bomen het bos niet zien of dat ze verkeerde conclusies trekken omdat ze statistisch maar matig onderlegd zijn. Als ik zes keer zes gooi met een dobbelsteen, hoe groot is dat kans dat ik de zevende keer weer zes gooi? Volgens een artikel van de BBC stijgt het aantal teruggetrokken medische artikelen in wetenschappelijke bladen sterk: van 30 in 2000 naar 400 in 2010, terwijl het aantal geschreven artikelen in die periode maar met 44% steeg. De cijfers zouden van het wetenschapsblad Nature komen. Lees verder