Categorie archieven: genetica

Lang nietcoderend RNA is soms best wel belangrijk

Geplaatst op door
Beantwoorden
Lange, nietcoderende RNA's

DNA codeert ook voor ‘nutteloze’ lange, nietcoderende RNA-moleculen (afb: Chang-lab)

Op school hebben we geleerd dat in de genen op het erfelijkheidsmolecuul DNA de genen liggen, die coderen voor eiwitten. Eiwitten zijn de molecullen die het meeste werk doen in een levend organisme. Sommige genen coderen niet voor eiwitten, maar ‘produceren’ zogenaamd lang, nietcoderend RNA.  Er schijnen zo’n 58 000 nietcoderende RNA-moleculen te worden aangemaakt bij mensen. Maar van enkele lnc-RNA’s is maar bekend wat ze doen. Zo is een van die lncRNA’s belangrijk voor de gezondheid van vrouwen. Dat molecuul wordt geproduceerd door het X-chromsoom. Daar heeft een vrouw er twee van en de man maar een. Het eiwit Xist schakelt het Xist-gen op het ene X-chromosoom bij vrouwen uit. Gebeurt dat niet, dan zou dat kunnen leiden tot kanker, is uit muisproeven gebleken. Dat een zo simpele bouwwerk dat ons voor ogen stond (DNA–>boodschapper-RNA–>eiwit) blijkt al studerende steeds ingewikkelder te worden. Wat doen al die lange, nietcoderende RNA-moleculen? Howard Chang van de Stanford-universiteit en medeonderzoekers hebben nu van een aantal van die lnc-RNA’s achterhaald wat ze uitvreten. LncRNA’s zijn best wel belangrijk, zo bleek Chang en de zijnen. Lees verder →

‘Antikankereiwit’ p53 houdt ook telomeren gezond

Geplaatst op door
Beantwoorden
P53 en de telomeren

Het p53 helpt bij het gezond houden van telomeren en daarmee van het hele DNA (afb: EMBO Journal)

Het ‘antikankereiwit’ p53 krijgt wereldwijd als bestrijder van die woekerziekte al veel aandacht, maar uit nieuw onderzoek zou zijn gebleken dat p53 ook een grote bijdrage levert aan het gezond houden van de telomeren, de uiteinden van de chromosomen. Er is een relatie tussen de (lengte van de) telomeren en veroudering. Lees verder →

Genenkaart toont weke plek van kanker

Geplaatst op door
Beantwoorden
Overlevingsgenen

Elke kankersoort heeft een ander basispakket van overlevingsgenen (afb: Cell)

Er is een kaart gemaakt van genen die kankercellen in leven houden. Die genenkaart geeft enige houvast hoe ons erfgoed werkt en welke genen betrokken zijn bij ziektes als kanker. De onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Toronto (Can) vonden zo’n 1580 genen die wezenlijk zijn voor de overleving van cellen, vijf keer meer dan tot nu toe werd aangenomen. Daar kwamen ze achter door alle genen, een kleine 20 000, stuk voor stuk weg te knippen in (menselijke) kankercellen. Daarmee wordt enig licht geworpen op de zwakke punten van kankercellen, hetgeen de basis zou kunnen vormen voor nieuwe behandelmethodes. Lees verder →

Vader reageerbuiskind lijkt (oud)oom

Geplaatst op door
Beantwoorden

babyhandjeIn de VS is vorig jaar een kind geboren na een reageerbuisbevruchting die niet het kind van de vader lijkt te zijn, doordat het slechts 10% van het erfgoed van hem had, Dat komt ongeveer overeen met de genetische ‘gelijkenis’ tussen achterneef en oudoom. Deskundige Barry Starr van de Stanford-universiteit werd te hulp geroepen om de vreemde feiten te verklaren. Het bleek dat er geen vergissing of verwisseling in het spel was maar een fenomeen dat de verdwenen tweeling wordt genoemd: een zwangerschap die begint met twee bevruchte eitjes waarvan de een vroegtijdig ‘sterft’ en de genen overdraagt aan de of misschien moet je zeggen samensmelt met de nog levende vrucht.  De vader bleek zo’n, wat heet, chimeer. Die verdwenen tweeling was, genetisch gezien, de echte ‘vader’.
Lees verder →

Olifanten weinig last van kanker door ‘reservegenen’

Geplaatst op door
Beantwoorden

Olifanten in de savanne Kanker wordt beschouwd als een ziekte die het gevolg is van mutaties veroorzaakt door opeenvolgende celdelingen. Olifanten worden ouder dan mensen en hun cellen delen dientengevolge vaker en toch komt kanker weinig voor bij olifanten. Joshua Schiffman en medeonderzoekers hebben die zogeheten Peto-paradox onderzocht en zij kwamen tot de conclusie dat dat komt doordat olifanten een soort reservegenen hebben. Van genen die betrokken zijn bij het opsporen van problemen in cellen hebben olifanten een aantal kopieën, zou de verklaring zijn. Lees verder →

Sommige hersencellen kunnen van rol veranderen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Snelvurende mandcellen

Snelvurende mandcellen in muizenhersentjes (afb: Nathalie Dehorter)

Het menselijk brein wordt vaak het ingewikkeldste systeem genoemd dat er bestaat, maar het blijkt nog ingewikkelder te zijn dan gedacht. De geleerden zijn het er nog altijd niet over eens hoeveel verschillende typen hersencellen ons brein huisvest. Sommigen denken dat er honderden verschillende hersencellen zijn, anderen denken aan meer dan duizend en nu blijken bepaalde hersencellen, aangeduid met mandcellen, ook nog eens van rol te kunnen wisselen. Het leven is niet eenvoudig… Lees verder →

Prioneiwitten verantwoordelijk voor lange geheugen (?)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Hoe de hersens werken is nog steeds een heel groot raadsel. Er wordt wel een slag naar geslagen, maar ik denk dat we nog niet in de buurt van het echte ‘ding’ zijn. Wellicht heeft Eric Kandel en zijn medeonderzoekers van de Newyorkse Columbia-universiteit weer een stukje van die immense hersenpuzzel gevonden. Ze zouden hebben ontdekt dat het langer geheugen wordt onderhouden door prionachtige eiwitten. Prionen zijn stoffen die vooral in verband gebracht worden met ziektes, zoals gekkekoeienziekte. Lees verder →

Aangeleerd vs aangeboren: 1 – 1

Geplaatst op door
Beantwoorden
Tweeling Jan en Jurjen

Jan en Jurjen

Aangeleerd of aangeboren, die discussie sleept zich al tientallen jaren voort. Ik had gedacht dat de strijd onbeslist is: sommige dingen zijn (vooral) erfelijk bepaald, andere (vooral) door opvoeding. Dat is nu precies wat Danielle Posthuma en haar medeonderzoekers van, onder meer, de Vrije Universiteit in Amsterdam hebben gevonden op basis van een metastudie van tweelingonderzoek. Het is een mengsel: niets is alleen maar aangeleerd, niets alleen maar aangeboren, besliste Posthuma. De bijdrage is vrijwel gelijk. Lees verder →