Plaques (groen) in de hersens van onbehandelde en behandelde muisjes (rechts) (afb: univ. van Chicago)
Een langdurige antibioticakuur heeft bij mannelijke muisjes met Alzheimer de ontstekingen in de hersens verminderd en de vorming van eiwitklonteringen vertraagd. Vreemd genoeg gebeurde dat bij de vrouwtjes niet.
Lees verder
De structuur van het eiwit TDP-43 (afb: WikiMedia Commons)
Vaak worden de ziekte van Alzheimer over een kam geschoren, maar hoewel Alzheimer de meest voorkomende vorm van dementie is is dementie niet identiek met Alzheimer. En ook Alzheimer blijkt niet altijd Alzheimer te zijn zoals onderzoekers van, onder meer, het medisch centrum van de Rush-universiteit in Chicago ontdekten. Lees verder
Een opname van (ingekleurd) hersenweefsel van een Alzheimerpatiënt. Groen is een beta-amyloïdeklontering, de bacteriële gingipaines zijn rood (afb: Stephen Dominy)
Het is dat het verhaal van het respectabele blad Science komt anders zou je denken dat je de wetenschaps-rubriek van een of ander onbetrouwbaar nieuwsmedium leest: mondbacterie zou het risico op dementie kunnen vergroten. Ook hier moeten de onderzoekers erkennen dat ze niet weten of die bacterie en slecht tandvlees de oorzaak vormen of het gevolg zijn van de ziekte. Wel zijn de ziekteverwekkende bacteriën in de hersens van (overleden) Alzheimerpatiënten gevonden. Bij proeven met muisjes leken die ‘hersenbacterieën’ veranderingen in de hersens te veroorzaken die typisch zijn voor die ziekte. Lees verder
Kondigen lekke bloedvaatjes in de hersens Alzheimer aan? (afb: Arthur Toga)
Een niet goed functionerende bloed/hersenbarrière zou wijzen of misschien wel leiden tot dementie. Die ‘lekke’ barrière zou eerder te constateren zijn dan de eiwitklonteringen (beta-amyloïdeplaques) en wellicht biedt dat mogelijkheden de ziekte in een vroeg stadium tegen te gaan. Lees verder
Tau-knopen (bruin) en beta-amyloïdeplaques (rood)
Alzheimer is niet besmettelijk, zeg ik maar meteen (voordat je allerlei verkeerde smetvrezen krijgt). Het schijnt echter wel zo te zijn dat als mensen Alzheimereiwitten van patiënten in hun hersens zouden krijgen, bijvoorbeeld door een vervuilde groeihormoon of een hersenvliestransplantatie, dat wel degelijk gevolgen kan hebben. Bij gezonde muisjes bleken verkeerd gevouwen amyloïde-eiwitten in hun hersentjes te leiden tot de vorming van de voor Alzheimer zo kenmerkende eiwitophopingen (plaques). Lees verder
Een opname van een door Alzheimer aangetast brein
Engelse en Zweedse onderzoekers denken de oorzaak van de ziekte van Alzheimer te hebben gevonden. Volgens Michele Vendruscolo van de universiteit van Cambridge zou dit de eerste keer zijn dat er systematisch is gezocht naar de ziekteveroorzakers. “Tot voor kort konden wetenschappers het niet eens worden wat de oorzaak is. Nu zijn kleine eiwitklompjes, zogeheten oligomeren, als pathogenen (ziekteverwekkers; as) geïdentificeerd. We hebben een strategie ontwikkeld die giftige deeltjes aan te pakken.” Lees verder
De epigenetische ’toestand’ van microgliacellen maakt of ze plaques opruimen of juist bevorderen
Hersencellen hebben een eigen afweersysteem met een eigen immuungeheugen. Als dat goed werk hebben we daar alleen voordeel van, maar dat geheugen kan ook verkeerd uitpakken, waardoor dat afweersysteem neurologische aandoeningen bevordert/kan bevorderen, een factor waar tot nu toe geen rekening mee is gehouden. Lees verder
Philip Scheltens van VUmc (afb: VU)
Het academisch ziekenhuis van de Radbouduniversiteit in Nijmegen gaat stoppen met onderzoek dat is gericht op het afremmen en/of verwijderen van beta-amyloïdeplaques die kenmerkend zijn voor de ziekte van Alzheimer en nog steeds door vele Alzheimeronderzoekers worden gezien als aangrijpingspunt voor een geneesmiddel. Dit vertelt Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie aan het Radbouduniversiteit en hoofd van het Radboudumc Alzheimer Centrum in Nijmegen, vandaag in de Volkskrant.
Lees verder
Ondanks de vele mislukkingen is nog steeds veel Alzheimeronderzoek gericht op beta-amyloïde. Op het staatje het aantal klinische proeven met Alzheimermedicijnen in de diverse fases (afb: New Scientist)
Het is met Alzheimeronderzoek net zo als met kankeronderzoek: het stikt er van de ‘doorbraken’ met een werkelijke geneeswijze is nog niet in zicht. Daarbij moet ik overigens wel aantekenen dat op het gebied van kanker heel wat meer min of meer werkzame behandelingswijzen zijn dan voor de ziekte van Alzheimer. Vrijwel alle klinische proeven met Alzheimermedicijnen stranden. Er is nog steeds geen zicht op een werkzaam medicijn. In november liep er weer eens een klinische proef spaak met een veelbelovend middel. Voor sommige onderzoekers begint het er op te lijken dat dat niet bestaat. Zoeken we wel in de goede richting? Veel is gericht op de beta-amyloïdeplaques, maar zijn dat wel de boosdoeners? Lees verder
De vijgcactus en bruinzeewier
De Middellandse Zee zit vol onvermoede ’talenten’. Het Middellandse Zee-dieet wordt allerwegen als gezond en levensverlengend beschouwd, maar de zee en omgeving bevat, volgens onderzoekers, zelf ook ‘verjongingsbronnen’ . Zo zouden stoffen die gevonden zijn in planten als bruin zeewier en de cactusvijg, die overdadig voorkomen in het Middellandse Zeegebied, symptomen helpen bestrijden van hersenziektes als de ziekte van Parkinson en Alzheimer. Die stoffen gaan een reactie aan met de eiwitklonteringen in de hersens die karakteristiek zijn voor die aandoeningen, waardoor die minder giftig voor de hersencellen zouden worden. Lees verder