Tau-knopen (bruin) en beta-amyloïdeplaques (rood)
Een kleine dosis hydromethylthionine zou het voortschrijden van de verstandelijke achteruitgang en het afsterven van hersencellen vertragen, zo blijkt uit recent onderzoek. De stof richt zich op de tauknopen die ontstaan bij deze hersenziekte, waar nog steeds de oorzaak niet van bekend is en ook geen geneesmiddel voor bestaat. Lees verder
In de lysosomen worden eiwitten afgebroken voor hergebruik (afb: biologielessen.nl)
Een opname van (ingekleurd) hersenweefsel van een Alzheimerpatiënt. Groen is een beta-amyloïdeklontering, de bacteriële gingipaines zijn rood (afb: Stephen Dominy)
Het is dat het verhaal van het respectabele blad Science komt anders zou je denken dat je de wetenschaps-rubriek van een of ander onbetrouwbaar nieuwsmedium leest: mondbacterie zou het risico op dementie kunnen vergroten. Ook hier moeten de onderzoekers erkennen dat ze niet weten of die bacterie en slecht tandvlees de oorzaak vormen of het gevolg zijn van de ziekte. Wel zijn de ziekteverwekkende bacteriën in de hersens van (overleden) Alzheimerpatiënten gevonden. Bij proeven met muisjes leken die ‘hersenbacterieën’ veranderingen in de hersens te veroorzaken die typisch zijn voor die ziekte. Lees verder
Kondigen lekke bloedvaatjes in de hersens Alzheimer aan? (afb: Arthur Toga)
Een niet goed functionerende bloed/hersenbarrière zou wijzen of misschien wel leiden tot dementie. Die ‘lekke’ barrière zou eerder te constateren zijn dan de eiwitklonteringen (beta-amyloïdeplaques) en wellicht biedt dat mogelijkheden de ziekte in een vroeg stadium tegen te gaan. Lees verder
Een opname van een door Alzheimer aangetast brein
Engelse en Zweedse onderzoekers denken de oorzaak van de ziekte van Alzheimer te hebben gevonden. Volgens Michele Vendruscolo van de universiteit van Cambridge zou dit de eerste keer zijn dat er systematisch is gezocht naar de ziekteveroorzakers. “Tot voor kort konden wetenschappers het niet eens worden wat de oorzaak is. Nu zijn kleine eiwitklompjes, zogeheten oligomeren, als pathogenen (ziekteverwekkers; as) geïdentificeerd. We hebben een strategie ontwikkeld die giftige deeltjes aan te pakken.” Lees verder
Tau-knopen in muizenhersentjes. Links in die van de onbehandelde achtmaandige muisjes, rechts in die van achtmaandige muisjes met minder uitgebluste cellen in hun brein (afb: Mayo-kliniek)
Het doden van uitgebluste cellen voorkwam dat muisjes vergeetachtig worden. Het lijkt er op dat die cellen voor problemen kunnen zorgen in een verouderend brein. Stilletjes wordt er gehoopt dat die truc ook helpt tegen hersenziektes als Alzheimer. Lees verder
Bij een synaps zorgen de neurotransmitters voor het overbrengen van het signaal van de ene hersencel op de andere (afb: Wiki Commons)
Tau-eiwitten zijn betrokken bij meer dan twintig hersenziektes, met inbegrip van dementie. Deze eiwitten vormen, door welke oorzaak dan ook, in sommige gevallen in hersencellen knopen, die uiteindelijk tot de dood leiden van die cellen.
Onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie in Leuven ontdekten dat de tau-eiwitten al hersencellen kunnen verstoren voordat ze knopen vormen. De onderzoekers rond Patrik Vertreken stellen een methode voor om in dat proces in te grijpen. Of dat echt praktisch is, is nog maar de vraag. Lees verder
Alzheimermuisje met ultrageluidgenerator op zijn kop (afb: Brain)
Medicijnen afleveren in de hersens is lastig vanwege de vrij hermetische bloed/hersen-barrière, die ons brein beschermt tegen allerlei gevaren. Het schijnt onderzoekers nu gelukt te zijn die barrière te doorbreken bij Alzheimermuisjes met behulp van ultrageluid. Het zou een veilige methode zijn die de barrière niet vernielt.
Lees verder
Dominico Praticò achter zijn microscoop
Een van de eerste tekenen van de ziekte van Alzheimer zou het teruglopen van de glucosespiegels in de hersens zijn. Dat gebeurt al voordat de patiënt problemen met zijn geheugen krijgt. Dat was bekend, maar of die daling nu de oorzaak of het gevolg is van de ziekte was niet duidelijk. Onderzoekers van de Amerikaanse Temple-universiteit zouden nu aan de hand van muisproeven aangetoond hebben dat dat glucosetekort leidt tot geestelijk achteruitgang en geheugenproblemen. De onderzoekers denken ook een ‘doelwit’ voor behandeling gevonden te hebben: het eiwit p38. Herstel van de glucosespiegel is natuurlijk ook een behandelingslijn. Lees verder
Ondanks de vele mislukkingen is nog steeds veel Alzheimeronderzoek gericht op beta-amyloïde. Op het staatje het aantal klinische proeven met Alzheimermedicijnen in de diverse fases (afb: New Scientist)
Het is met Alzheimeronderzoek net zo als met kankeronderzoek: het stikt er van de ‘doorbraken’ met een werkelijke geneeswijze is nog niet in zicht. Daarbij moet ik overigens wel aantekenen dat op het gebied van kanker heel wat meer min of meer werkzame behandelingswijzen zijn dan voor de ziekte van Alzheimer. Vrijwel alle klinische proeven met Alzheimermedicijnen stranden. Er is nog steeds geen zicht op een werkzaam medicijn. In november liep er weer eens een klinische proef spaak met een veelbelovend middel. Voor sommige onderzoekers begint het er op te lijken dat dat niet bestaat. Zoeken we wel in de goede richting? Veel is gericht op de beta-amyloïdeplaques, maar zijn dat wel de boosdoeners? Lees verder