Categorie archieven: biologie

Met een kop koffie op navigeert het makkelijker (bij mieren)

Geplaatst op door
Beantwoorden
Argentijnse mier (Linepithema Argentine)

De Argentijnse mier (afb: WikiMedia Commons)

Mieren die suiker kregen met een ‘scheut’ caffeïne als beloning wisten beter de plek te vinden waar ze de beloning kregen dan de mieren die geen cafeïne hadden gekregen maar alleen suiker.  Overigens bleken de koffiemieren niet harder te gaan lopen dan de zondermieren. Ze vonden gewoon een kortere route. De proeven werden gedaan met de Argentijnse mier, een soort die tegenwoordig over de hele wereld wordt aangetroffen en als schadelijk worden gezien.
Lees verder →

Zonder zes micro-RNA’s wordt foetus met Y-chromosoom een vrouwtje

Geplaatst op door
Beantwoorden
Het Y-chromosoom

Het Y-chromosoom

Als bij muisembryo’s de aanmaak van zes kleine RNA-moleculen (microRNA’s) dan blijken vruchten met het mannelijke Y-chromosoom toch vrouwtjes te worden, zo konden onderzoekers rond Rafael Jiménez van de universiteit van Granada (Sp) constateren. Die microRNA’s blijken een belangrijke rol te spelen in de geslachtsbepaling van zoogdieren (in ieder geval van muisjes). Kennelijk maken niet alleen de geslachtschromosomen (de X– en Y-chromosoom) uit of een foetus mannelijk of vrouwelijk wordt. Lees verder →

Eiwitstructuurvoorspeller AlphaFold kan dat nu ook met niet-eiwitten

Geplaatst op door
Beantwoorden
eiwitstructuur

De structuur van eiwitten zegt veel over zijn functionaliteit

De vorm van een eiwit zegt veel over waar dat voor dient. Tot niet zo heel lang geleden moest die vorm vaak met veel moeite worden achterhaald, tot Google in 2019 met AlphaFold op de proppen kwam. Dat schijnt het eiwitonder-zoek, in combi-natie met kunst-matige intelligentie, een heel eind op weg gebracht te hebben. Nu kan AlphaFold ook de structuur (en daarmee wisselwerking met andere verbindingen) voorspellen van andere biomoleculen dan eiwitten. Lees verder →

Autoimmuunziekten ontstaan door fout in ‘leerproces’ T-cellen (?)

Geplaatst op door
Beantwoorden
B-cellen in zwezerik

Tot nu toe was duister wat die B-cellen (groen) in de zwezerik deden (afb: Jan Böttcher & Thomas Korn TU München)

Bepaalde afweercellen, T-cellen, moeten eerst leren wie of wat vriend of vijand zijn en niet het eigen systeem aanvallen. Dat ‘leerproces’ vindt plaats in de zwezerik ( ook wel thymus genoemd) met als ‘leraren’ epitheelcellen. Daar zijn, zo blijkt, B-cellen onmisbaar voor. Als daar iets fout gaat dan kan een autoimmuunziekte ontstaan waarbij afweercellen (onderdelen van) het eigen systeem aanvallen. Tenminste, dat zou zijn bewezen bij de immuunziekte neuromyelitis optica, een ziekte die lijkt op multipele sclerose. Lees verder →

Membranen voor cellen ontstaan makkelijk spontaan

Geplaatst op door
Beantwoorden
Jupitermaan Europa

Jupitermaan Europa (afb: WikiMedia Commons)

Hoe het leven ontstaan is is nog steeds duister. Belangrijk voor het ontstaan van leven zijn de celwanden en/of -membranen. Die blijken gemakkelijk gevormd te worden in alkalische heetwaterbronnen (pH 9) met een snufje waterstof (H2, bicarbonaat (HCO3–) en magnetiet (Fe2O3). Na zo’n zestien uur borrelen hadden zich, onder veel meer, vetzuren gevormd tot een lengte van achttien koolstofatomen, zagen onderzoekers rond Graham Purvis van de universiteit van Newcastle (VK). Vetzuren vormen vanwege hun ‘ambivalente’ houding tegenover water (deels afstotend, deels aantrekkend`) makkelijk holle vetbolletjes. Lees verder →

Apen herkennen elkaar van de foto, soms jaren later

Geplaatst op door
Beantwoorden
Proefopstelling herkenning mede-apen

De proefopstelling die Laura Lewis en haar medeonderzoeksters gebruikten (afb: Laura S. Lewis)

Het lijkt er op dat chimpansees en bonobo’s die elkaar hebben leren kennen elkaar jaren later weer (van een foto) herkennen, ontdekten onderzoeksters rond Laura S. Lewis van de universiteit van Californië in Berkeley , zelfs na 26 jaar nog. Dat is een vaardigheid die complexe samenlevingen mogelijk maakt. Lees verder →

Australië bouwt een computernetwerk dat hersens ‘nadoet’

Geplaatst op door
Beantwoorden

DeepSouth (afb: WSU)

Het internationale centrum voor neuromorfe systemen van de universiteit van West-Sydney bouwt een elektronisch systeem, DeepSouth gedoopt, dat de biologische processen in de hersens ‘nadoet’. We praten dan over een netwerk dat zo’n 228 000 000 000 000 (280 biljoen) signalen per seconden moet verwerken die via de synapsen van hersencellen worden doorgegeven. Dat zou ongeveer de hoeveelheid zijn die ook in onze hersens secondelijks wordt doorgegeven. Dit systeem moet een beter idee geven hoe hersens werken, die ook zouden kunnen leiden tot toepassingen. Lees verder →

Lysosomen in de cel blijken evenwichtskunstenaars

Geplaatst op door
Beantwoorden
Lysosoomschakelaar

Signaallipiden zorgen voor de omschakeling van de functie van lysosomen. In de hongertoestand breken ze eiwitten af (afb: Volker Haucke et. al/Cell)

Lyso wat?, zullen velen onder ons vragen. Nooit van gehoord. Lysosomen zijn celorgaantjes waar de rommel in een cel wordt opgeruimd (en hergebruikt). Ze hebben een rol in de groei en deling van een cel, maar houden ook in de gaten of er voldoende voedsel aanwezig is. Het blijkt dat afhankelijk van de aan- of afwezigheid van voedingsstoffen die lysosomen kunnen worden omgevormd tot ‘voedselvoorzieners’. Daarbij fungeert een signaallipide als schakelaar tussen beide in feite tegengestelde functies. Mogelijk dat het functioneren van die opruimers/voedselvoorzieners een rol spelen in bepaalde hersenziektes zoals Alzheimer, speculeren de onderzoekers. Lees verder →

Darren lijken allesbehalve flierefluiters

Geplaatst op door
Beantwoorden

Bijenvolgsysteem BeesBook

Het bijenvolgsysteem BeesBook

Mannetjesbijen, darren, zijn altijd voorgesteld als lui. Ze laten zich het door de werksters aangevoerde eten goed smaken in ruil voor hun seksuele diensten. Ronddarren heeft de betekenis van totaal zonder doel of daad in de rondte lopen, maar het beeld zou niet kloppen, stellen onderzoeksters van de universiteit van Konstanz en van het Max Planckinstituut voor diergedrag. Lees verder →

Kwallen zijn best intelligent (voor hun doen)

Geplaatst op door
Beantwoorden
Tripedalia cystophora (tropische dooskwalletjes)

De tropische dooskwalletjes kijken via hun rhopalia (‘ogen’; B) (afb: Jan Bielecki et. al./Cell)

Kwallen hebben geen brein, maar toch kunnen die dieren leren van ervaringen, zouden onderzoekers voor het eerst hebben ontdekt. Ze leerden  tropische dooskwalletjes (Tripedalia cystophora) obstakels te vermijden. Die ontdekking haalt het idee onderuit dat een centraal brein noodzakelijk is voor het aanleren van lastige zaken en zou een nieuw licht (kunnen) werpen op de evolutionaire wortels van leren en geheugen. Lees verder →