We spugen hele enden als we praten

Pratende jongerenWe spugen wat af in ons leven. Als we  praten lanceren we talloze fijne druppeltjes die, afhankelijk van de kracht waarmee we spreken, vaak meters ver komen, constateerden onderzoekers van de Amerikaanse Princeton-universiteit. In coronatijden of tijden van welk virusbesmetting ook, kunnen we beter onze mond houden (of een mondkapje dragen, zeg ik daar schijnheilig achteraan). Lees verder

150 jaar oude fasenregel van Gibbs aan diggelen (?)

Josiah Willard Gibbs

Josiah Willard Gibbs (afb: WikiMedia Commons)

Zo’n 150 jaar geleden stelde Josiah Willard Gibbs dat maximaal drie toestandfases tegelijkertijd bestaan. Bij smeltend ijs heb je water zowel in vaste, vloeibare als gasvormige fase. Er waren/zijn onderzoekers die er van uit gingen dat meer ook onmogelijk was. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de TU Eindhoven laten zien dat een vijffasensysteem in evenwicht mogelijk is. Dag faseregel van Gibbs? Die ontdekking zou gevolgen kunnen hebben voor de productie van ‘moeilijke’ mengsels als mayonaise, verf of vloeibaarkristalschermen. Lees verder

Helft Nobelprijzen naar slechts vijf onderzoeksvelden

Andre(i) Geim

Andre(i) Geim (afb: WikiMedia Commons)

Meer dan de helft van de Nobelprijzen in de laatste decennia zijn naar vertegenwoordigers van slechts vijf onderzoeksvelden gegaan volgens een analyse van onderzoekers rond John Ioannidis van de Standforduniversiteit in Californië. Lees verder

Materialen krijgen ‘vreemde’ eigenschappen door laserlicht

Laserlicht

Met uitgekiende pulsschema’s voor lasers zouden geleidene materialen isolatoren worden en omgekeerd (afb: phys.org)

Als je laserlicht laat vallen op een materiaal dat normaal een isolator is dan zou dat wel eens kunnen veranderen in een geleider en omgekeerd. Dat hebben natuurkundigen in de VS en het VK berekend. Dat effect zou het gevolg zijn van ‘kwantumsturing’, het idee dat het gedrag van een systeem kan worden beïnvloed door het aanwenden van een in de tijd veranderend veld. In de toekomst zouden gewone huis-, tuin- en keukenmaterialen op die manier wel eens kunnen worden omgetoverd tot supergeleiders speculeren de onderzoekers. Ik vraag me ernstig af hoe praktisch zoiets kan zijn. Lees verder

Elektronen kunnen ook gezellig samen reizen

Elektronen reizen in groepen

Elektronen samen op reis (afb: Yun-Yi Pai)

Het lijkt er op alsof elektronen ook gezamenlijk op kunnen trekken. Onderzoekers van de universiteit van Pittsburgh denken een nieuwe elektronentoestand, nieuwe deeltjes te hebben ontdekt. Normaal gesproken stoten elektronen elkaar af.
Lees verder

De natuurkunde heeft onbepaaldheid nodig

Nicolas Gisin pleit voor toeval

Nicolas Gisin (afb: univ. van Genève)

In de klassieke natuurkunde ligt eigenlijk alles vast, waarbij vergelijkingen (wetten) de richting van de ontwikkeling aangeven. Toch hebben wij simpele aardlingen het idee dat er zoiets bestaat als toeval dat niet noodzakelijkerwijs het vervolg is op het voorafgaande. Nicolas Gisin van de universiteit van Genève vindt dat de klassieke natuurkunde toeval nodig heeft, onbepaaldheid. Daarmee komt die klassieke natuurkunde dichter bij de kwantummechanica, stelt de Zwitserse natuurkundige. Lees verder

Waardoor is ijs zo glad? Door olieachtig smeltijs

Schaatser

Een olieachtig waterlaagje zou het de schaatser mogelijk maken te schaatsen

Ik kan me herinneren dat Karel Knip in zijn vaak amusante bijdragen over de wetenschap van alledag in NRC Handelsblad regelmatig met die vraag geworsteld heeft. De vraag was bij hem eigenlijk: waardoor kunnen we schaatsen? Als ik me goed herinner zouden Knips naspeuringen uitgekomen zijn op de druk op de smalle ijzers die er voor zorgt dat het ijs onder de dunne ijzers smelt. Nu schijnen eigenwijze Fransen uitgemaakt te hebben dat dat door wrijving komt. Daardoor ontstaat een uiterst dun laagje water, veel dunner dan ooit gedacht en bovendien veel visceuzer (stroperiger) dan gewoon water. Lees verder

Kun je niet-magnetische metalen magnetiseren met licht?

Licht maakt metaal magnetisch(?)

Justin Song:…plasmonen… (afb (NTU, Singapore)

Sommige metalen kun je magnetiseren door ze bloot te stellen aan een elektromagnetisch veld. Onderzoekers van de technische universiteit van Nanjang (China) in Singapore (kennelijk een dependance) en het Niels Bohrinstituut in Kopenhagen denken dat niet-magnetische metalen kunnen worden gemagnetiseerd met behulp van (laser)licht. Lees verder

Supergeleiding bij -23°C maar wel bij 1,5 miljoen atmosfeer

Lantaanhydride'supergeleider'

De structuur van de Lanthaanhydridesupergeleider (afb: univ. van Chicago)

Al sedert de ontdekking van Bednorz en Müller in de jaren 80 van de ‘hogetemperatuur-supergeleiders‘ (we praten dan over -196°C) zijn onderzoekers wereldwijd op zoek naar materialen die geen elektrische weerstand vertonen bij ‘schappelijker’ temperaturen. Nu schijnen onderzoekers in de VS een klasse materialen te hebben gevonden die supergeleidend zijn bij -23°C, een nieuw record. Dat lijkt er al meer op, al werd die supergeleiding pas werkelijkheid bij extreem hoge drukken. Lees verder