Wetenschap telt vele Doornroosjes

Doornroosje van Edward Burne-Jones

De schone slaapster van Edward Burne-Jones

Doornroosje is de prinses die zich prikte aan een spintol en in een langdurige slaap viel, tot ze wakker gekust werd door een koningszoon. Na 100 jaar. Zo lang hoeven de Doornroosjes in de wetenschap meestal niet te wachten. We hebben het dan over wetenschappelijke artikelen die bij hun verschijnen nauwelijks enige aandacht krijgen. Het belang er van wordt pas (veel) later ingezien. Onderzoekers van de universiteit van Indiana bekeken dat fenomeen en kwamen tot de conclusie dat sommige onderzoeken (-ers) hun tijd (ver) vooruit zijn en dat Doornroosjes helemaal niet zo zeldzaam zijn als tot nu toe gedacht werd. Lees verder

BioMed Central trekt 43 artikelen terug

Reageerbuisje in de handHet rommelt al een tijdje in de wereld van de wetenschappelijke tijdschriften. Om te voorkomen dat er prutswerk of regelrechte fraude in die tijdschriften wordt gepubliceerd, lezen vakgenoten de artikelen voor publicatie. Toch gaat het met enige regelmaat mis. Nu heeft uitgever BioMed Central weer aangekondigd dat 43 artikelen worden teruggetrokken omdat ze op een of andere manier niet deugen. De beoordelaars blijken beïnvloedbaar, maar dat zal niet verbazen (toch?): het zijn mensen.
Lees verder

“Wetenschappers hebben het gelukkig vaak mis”

Haruko Obokata van het RIKEN-instituut

Haruko Obokata was met haar STAP-cellen vorig jaar even een wereldster

Op 28 februari 1998 werd in het eerbiedwaardige blad the Lancet een artikel gepubliceerd, waarin een verband werd gemaakt tussen gedragsstoornissen en inentingen tegen kinderziektes als mazelen, rode hond en de bof. De kinderen zouden daardoor autistisch zijn geworden. Het ging slechts om twaalf kinderen en het artikel moest worden teruggenomen. Dit artikel van (hoofd)auteur Andrew Wakefield zou er de oorzaak van zijn geweest dat nogal wat mensen gekant zijn tegen inentingen, een weerzin die nu in Amerika weer de kop op steekt. Wakefield bleek het mis te hebben. Gelukkig maar, beweert het Amerikaanse (web)blad Wired, want de mogelijkheid dat wetenschappers het fout hebben toont de deugdelijkheid en betrouwbaarheid van het bouwwerk dat wetenschap heet. Dat is gebaseerd op een proces van reproductie en falsificatie met een groeiende kennis als resultaat. Lees verder

Een ei ontkoken

Eiwitontwarder

De eiwitontwarder van Colin Raston

Een ei ontkoken, zodat het zich weer omvormt tot de keurige gevouwen eiwitten? Het schijnt te kunnen. Is dat dan ook weer dik vloeibaar als het oorspronkelijke ongekookte ei? Wie zal het zeggen. De onderzoekers van het procédé van de universiteit van Californië in Irvine hebben nog niet een heel ei ontkookt. De truc is een rotatieproces waarmee de eiwitten ontward worden, zoals in een gekookt ei, in de hoop dat ze weer tot hun oorspronkelijke vouwing zullen terugkeren. Dat rotatieproces werd in 2013 gepresenteerd door de Australiër Colin Raston, die daarbij aan andere chemische toepassingen dacht. Raston was ook betrokken bij dit onderzoek. Het proces, in feite een scheve centrifuge, zou goede diensten kunnen bewijzen bij het ontwarren van eiwitten die genetische veranderde micro-organismen vaak produceren, maar ook de term ‘kanker’ valt weer. Lees verder

Computer kiest beter ‘belangrijke films’ dan recensenten

Wizard of Oz

Belangrijke film?

Iedereen heeft dat wel eens. Ach, zo’n recensie is ook maar de mening van een enkeling. Kijk naar de recensies van de Gooise Vrouwen 2 en naar het recordbezoek voor deze film. Daarmee is niet gezegd dat Gooise Vrouwen een belangrijke film is, maar wel dat het publiek die film aanzienlijk beter waardeert dan de beroepscritici. Onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit wrijven nog meer zout in de wonden van die recensenten: een computerprogramma weet beter de ‘belangrijke films’ te vinden dan de recensenten, zo vonden ze. ‘Belangrijke films’ waren in hun optie films die belangrijk werden gevonden door filmmakers. “Recensenten zijn nogal eens te zelfverzekerd bij het aanwijzen van belangrijk werk. Ze zijn bevooroordeeld”, zegt onderzoeker Luis Amaral. “Onze onderzoeksopzet is zo objectief als het maar zijn kan”, voegt hij daar overmoedig aan toe. Hij wil die methode ook toepassing bij de beoordeling van het belang van wetenschappelijke artikelen, schilderijen en muziek. Lees verder

Deskundigen manen tot voorzicht met KI

Space X-baas Elon Musk: ...voorzichtig met KI... (foto: AFP)

Space X-baas Elon Musk: …voorzichtig met KI… (foto: AFP)

150 onderzoekers op het gebied van kunstmatige intelligentie hebben een open brief geschreven, waarin ze benadrukken dat het onderzoek op dit terrein niet moet worden gericht op het maximaal haalbare, maar op het grootst mogelijke nut voor de mens. In de brief, niet alleen ondertekend door universitaire onderzoekers, maar ook door medewerkers van bedrijven als Google en IBM, waarschuwen de KI-ers voor de gevaren van dit onderzoeksgebied. “De mogelijke voordelen zijn enorm, aangezien alles dat onze beschaving brengt te danken is aan intelligentie. We kunnen niet voorspellen wat we kunnen bereiken als die intelligentie wordt versterkt door KI, maar de overwinning op ziekte en armoede is niet ondenkbaar. Juist vanwege de grote mogelijkheden, is het zaak misstappen te vermijden”, zo stellen de ondertekenaars.  Lees verder

Medische ’top’bladen spelen op veilig

Omslag the LancetPublicaties in ‘grote’ bladen als Nature en Science verschaffen wetenschappers aanzien. In die eredivisie van de wetenschappelijke bladen wordt echter vooral op veilig gegokt en ook wel op reuring. Die bladen, die werken met referenten, weren volgens een publicatie in het blad van de Amerikaanse academie van wetenschappen PNAS niet alleen matig onderzoek, maar ook vernieuwende studies. Ze keken daarbij overigens niet naar Nature en Science. Lees verder

Medicijnpersberichten overdrijven vaker dan pers

Labmuis

In persberichten van onderzoeksinstituten wordt vaak net gedaan of dierproeven en proeven met mensen hetzelfde is.

Het is hier al vaker opgemerkt. Wees voorzichtig met persberichten, vooral als ze over medische onderwerpen gaan. En dat voorzicht is niet ten onrechte, zo blijkt uit onderzoek van de universiteit van Cardiff (Wales). Fabeltjes over geneesmiddelen en therapieën worden vaker door persberichten dan door journalisten de wereld ingestuurd.
Lees verder

Rus geeft Watson Nobelmedaille terug

NobelmedailleKennelijk had Nobelprijswinnaar James Watson geld nodig, want hij bood de fysieke blijk van de prijs te koop aan. Dat leverde hem zo’n € 3,7 miljoen op. Nu blijkt de koper een rijke Rus te zijn, Alitsjer Oesmanov.  Hij is van plan de Nobelmedaille aan Watson terug te geven en wil dat het geld wordt gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. Lees verder

Bacteriestudies hebben vaak last van vervuiling

Vervuiling bacteriemonsters

In deze grafiek is duidelijk te zien (de kleuren geven verschillende typen bacteriën aan) dat er bij elke verdunning vervuiling optreedt. Zwart is de Salmonella-bacterie uit het oorspronkelijke monster. De proeven zijn in drie labs gedaan. Con is de samenstelling van het nulexperiment. Duidelijk is te zien dat die ‘lab-samenstelling’ gaandeweg gaat overheersen. (afb: BMC Biology)

Je kent ze ongetwijfeld wel, al die onderzoeken die melden dat die en die bacteriën in je microbioom (bacteriehuishouding) je die of die goede (of slechte) dingen ten deel laten vallen. Wantrouw ze, want het blijkt dat nogal wat bacteriestudies last hebben van vervuiling. De onderzoekers bevelen aan uiterste zorgvuldigheid te betrachten bij het gebruik van sequentietechnieken bij kleine hoeveelheden biomassa. De oplossing lijkt (mij) simpel: doe paralellel aan je experimenten een controleproef met een steriel monster. De vervuiling komt namelijk van de gebruikte extractiekits en reagentia en uit de labomgeving.
Lees verder