Verstopte celkernporiën mogelijk oorzaak hersenziektes

kernmembraan zenuwcel fruitvliegje met ALS

Het kernmembraan van een normale hersencel van een fruitvliegje (links) en van een fruitvliegje met ALS. Duidelijk zijn de samenklonteringen van porie-eiwitten te zien. De groene stip is een opeenhoping van een andere eiwit: poly(GP), een belangrijk kenmerk van de ziekte (foto: Yubing Lu van de universiteit van Massachusetts)

NRC-journalist Pieter Steinz heeft amyotrofe laterale sclerose net als zijn veel beroemdere ziektegenoot Stephen Hawking, die alleen nog maar met de wereld kan praten via oogbewegingen en de computer. Die zenuwziekte verwoest motorneuronen in hersens en ruggenmerg, maar hoe dat gebeurt is tot nu toe een mysterie. Recent onderzoek lijkt nu enig zicht te geven over het mechanisme van de ziekte, waar in Nederland zo’n 1000 mensen lijden. Het lijkt er op dat de poriën in het membraan rond de celkern verstopt raken, waardoor belangrijke moleculen dat niet meer kunnen passeren en er in de cel een dodelijke verkeersopstopping plaatsvindt.  Lees verder

Actieve hersencellen produceren beschermeiwit

Vakgroep Hilmar Bading (univ. v.Heidelberg)

Drie van de vier onderzoekers. Van links naar rechts: Bettina Buchthal, David Lau en Hilmar Bading (afb: univ.van Heidelberg

Onderzoekers van de universiteit van Heidelberg onder aanvoering van Hilmar Bading hebben uitgevogeld dat actieve hersencellen een eiwit produceren dat ze beschermt tegen de celdood. Bading: “Dat hersenactiviteit een beschermende werking heeft was reeds bekend, maar nu hebben we het mechanisme ontdekt en het bewuste eiwit gevonden dat daar zorgt voor draagt.” Lees verder

Is een robot te sturen door bacteriehersens?

E. coli-bacterie

Een E. coli

Het is een grappig idee: een robot die gestuurd zijn worden door bacteriehersens. Onderzoekers van Virginia Tech in de VS hebben er wat aan zitten rekenen en denken dat het mogelijk is het gedrag van een robot te laten bepalen door bacteriën. Een grappig idee, maar zou het ook nuttig kunnen zijn?
Lees verder

Speelt calcium een rol bij vastleggen herinneringen?

Stekels op dendrieten (gemmula)

Stekels (gemmula) op de uitlopers van zenuwcellen en zouden een belangrijke rol kunnen spelen bij het vastleggen van herinneringen

Er wordt veel gespeculeerd over de manier waarop hersens herinneringen vastleggen, maar eigenlijk weten we dat nog helemaal niet. Er wordt iets gemompeld over netwerkjes, maar dat is toch vooral een veronderstelling. Nu hebben onderzoekers van de Charité-universiteit in Berlijn (D) een mechanisme ontdekt, dat mogelijk een rol speelt bij dat proces. Ze ontdekten dat elektrische signalen gebruikt worden om een receptor in de zenuwcel te activeren, waardoor het gedrag van calcium-ionen in bepaalde delen van de zenuwcellen, met name de ‘stekels’ op de dendrieten (uitlopers), langdurig verandert. Mogelijk, dus.
Lees verder

Bestrijder plaques helpt bij verschillende hersenziektes

Eiwitplaques

Misvormde eiwitten vormen bij diverse hersenziektes plaques met een specifieke kink (afb: NeuroPhage Pharmaceuticals)

Een virus dat in het riool werd gevonden produceert een stof die eiwitklonteringen in hersens aanvat, zoals die voorkomen in de ziekte van Alzheimer, van Parkinson en van Creutzfeldt-Jakob. Bij muizen werden de met die ziektes geassocieerde plaques afgebroken, waardoor het geheugen en de cognitieve vaardigheden, duur woord voor een muisje, verbeterden. Op basis van veelbelovende proeven bij ratten en apen wil de ontwikkelaar, het bedrijf NeuroPhage Pharmaceuticals, beginnen met klinische proeven, wellicht al volgend jaar. Lees verder

Blokkeren eiwit herstelt geheugen (bij muizen)

HersendoorsneeAls mensen ouder worden dan stijgt de hoeveelheid beta2-microglobuline (B2M) in het bloed en het hersenvocht. Dat eiwit verstoort het herstel van hersencellen. Onderzoekers zijn erachter gekomen dat B2M een slechte invloed heeft op de geheugenfunctie (van muizen). Er wordt al gewerkt aan een manier om B2M op te ruimen, zodat gekeken kan worden of dat ook zo bij mensen werkt. Lees verder

Prioneiwitten verantwoordelijk voor lange geheugen (?)

Hoe de hersens werken is nog steeds een heel groot raadsel. Er wordt wel een slag naar geslagen, maar ik denk dat we nog niet in de buurt van het echte ‘ding’ zijn. Wellicht heeft Eric Kandel en zijn medeonderzoekers van de Newyorkse Columbia-universiteit weer een stukje van die immense hersenpuzzel gevonden. Ze zouden hebben ontdekt dat het langer geheugen wordt onderhouden door prionachtige eiwitten. Prionen zijn stoffen die vooral in verband gebracht worden met ziektes, zoals gekkekoeienziekte. Lees verder

Micro-RNA’s lijken rol te spelen bij geheugenvorming

Micro-RNA

Micro-RNA’s sturen de activiteit van genen

Het lijkt geen wilde gok om te voorspellen dat de werking van onze hersens wetenschappers nog tientallen jaren voor raadsels zal stellen. We willen dat orgaan maar al te graag voorstellen als computer, maar ik denk dat dat een wel erg armoedige vergelijking is. Vraag: hoe werkt het geheugen? Antwoord: tja, dat heeft iets met verbindingen tussen hersencellen te maken. Reactie: o. Onderzoekers van het Scrips-instituut in Florida (VS) denken nu dat kleine RNA-moleculen, niet onlogisch micro-RNA genoemd, een rol spelen bij het vastleggen van herinneringen. Sommige micro-RNA’s vergroten het geheugen, andere doen daar juist afbreuk aan; ten minste, dat is zo bij fruitvliegjes zo. Tja. Lees verder

Zweden maken ‘echte’ elektronische neuron

Signaaloverdracht

A – presynaptisch neuron, /B – postsynaptisch neuron
1 – mitochondrion 2 – blaasje vol met neurotransmitter 3 – autoreceptor 4 – synaptische spleet 5 – neurotransmitterreceptor 6 – calciumkanaal 7 – blaasje staat neurotransmitter af 8 – neurotransmitter heropnamepomp

Onderzoekers van het Karolinska-instituut hebben met behulp van organische bioelektronica een neuron nagemaakt die in staat is met echte neuronen te communiceren. Het idee van de onderzoekers is dat deze elektronische zenuwcellen iets kunnen betekenen bij de bestrijding van hersenziektes en/of het verhelpen van beschadigingen van het zenuwstelsel zoals een ruggenmerglaesieLees verder

Hersenstromen verraden woorden

Hersenstromen en woorden

Met behulp van elektrocorticografie werd de activiteit in de hersenschors geregistreerd (blauw/geel) en gebruikt om de gesproken woorden te herkennen (afb: CSL/KIT)

Spraak is een vaardigheid die zijn zenuwcentrum heeft in de grote hersenen of eigenlijk de hersenschors. Spraakprocessen verraden zich door hersenstromen, die, door meting met elektroden, vallen te registreren. Het schijnt het Karlsruher instituut voor technologie (KIT) en van het Wadsworth-centrum (VS) gelukt te zijn  daar geluiden, woorden en zelfs hele zinnen uit te destilleren met behulp van een computer. Lees verder