Engels groot struikelblok voor niet-Engelstalige wetenschappers

Tatsuya Amano

Tatsuya Amano heeft jaren geworsteld met het Engels (afb: uinv. van Queensland)

Engels is zo zoetjes aan de taal van de wetenschap geworden, maar dat is niet per se een voordeel. Voor de niet-Engelstalige wetenschapper is die taal een grote blok aan hun been, zo blijkt uit (in het Engels gepubliceerd) onderzoek. Niet alleen zouden ze tot bijna twee keer langer doen over het lezen van een (Engelstalig) artikel, maar gebrek aan kennis van het Engels maakt ook hun inbreng in het (Engelstalige) discours lastig zo dat dat gebrek dat al niet geheel onmogelijk maakt. Dat is al vaker geconstateerd, maar nu wordt in de mode van de tijd kunstmatig intelligente hulp als oplossing gezien voor een prangend probleem. Lees verder

ChatGPT haalt wetenschappers links (en rechts) in

ChatGPT

ChatGPT schijnt het druk te hebben (afb: blog ChatGPT)

Er is veel te doen om de ki-bot ChatGPT (en ik=as doe vrolijk mee), maar het persbericht bij Science Daily van het MIT deed me beide wenkbrauwen ernstig fronsen. Onderzoek zou hebben uitgewezen dat ’taalmodellen’ als ChatGPT een nieuwe taak leren op basis van maar een paar voorbeelden, meldt dat persbericht. Huh? Hebben de programmeurs bij OpenAI dat niet vooraf bedacht toen ze dat algoritme ‘bekokstoofden’ en is dit (toevallige) bijvangst (of meerwaarde)? Of weten de onderzoekers niet wat de makers van OpenAI voor ogen stond toen ze dat algoritme schreven?
Hoe dan ook: ze (dat zijn de MIT-onderzoekers) ontdekten dat deze ’taalmodellen’ zelf kleinere lineaire modellen schrijven in hun ‘verborgen lagen’, waardoor de ki-bot makkelijk nieuwe taken aan kan.
Lees verder

Ondertitelen wordt ook elders populairder

Ondertiteling Eerlijk gezegd dacht ik altijd dat ondertiteling er alleen was voor de kleinere taalgebieden en voor gehoorgestoorden, maar tegenwoordig zie je in Nederlandse series en films in Vlaams België ondertiteld worden en omgekeerd in Nederland Vlaamse. In 99 van de honderd gevallen is dat vreselijke flauwekul. Je moet een klein beetje meer moeite doen.
Hoe doen ze dat in grotere taalgebieden. Ondertitelen ze in Australië of Amerika Engelse films en series, in Duitsland Zwitserse? Je kun natuurlijk synchroniseren, maar daar los je het probleem niet helemaal mee op. Het lijkt er op dat ondertitelen vaak gebeurt, vooral bij videodiensten zoals Netflix.  Is dat een vorm van luiheid (geen moeite willen doen iets afwijkend taalgebruik te ‘decorderen’?) of bang dat je door die inspanning iets wezenlijks mist? Dat lijkt er op, maar er zijn meer oorzaken zoals de betere geluidstechniek. Lees verder

Luidruchtige mens maakt conversatie dolfijnen moeilijk

Lawaai en dolfijnen

Het proefbad van de twee dolfijnen in Bristol (afb: univ. van Bristol)

De diersoort mens is een ernstige verstoorder van het leven op aarde (ook het eigen). Vanwege het lawaai dat de mens op zeeën maakt moeten zeedieren om te kunnen communiceren steeds harder tegen elkaar schreeuwen, zo bleek uit onderzoek bij dolfijnen. Daar lijdt hun samenwerking onder. Lees verder

Een 2500 jaar oud grammaticaal probleem in Sanskriet is opgelost

Taalmachine van Pāṇini is met Rajpopats ontdekking ‘vervolmaakt’ (afb: univ. van Cambridge)

Althans, daar lijkt het op. Rishi Rajpopat, een promovendus uit India aan de universiteit van Cambridge, lijkt het grammaticale probleem in het Sanskriet te hebben opgelost. Met zijn ontdekking kan ook de computer overweg met de ’taalmachine’ van Pāṇini, die zo’n 2500 jaar oud is. Het Sanskriet is al lang een dode taal maar wordt nog steeds gebruikt in onder meer het hindoeïsme en andere godsdiensten. Lees verder

Apenpokkenvirus zou stigmatiserend zijn

Brulaap in actie

Een protesterende (brul)aap?

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft vandaag een andere benaming voor apenpokken gelanceerd. De ziekte zal voortaan bestempeld worden als ‘mpox’, waar, godbetert, de m voor monkey staat (‘aap’ in het Engels). De naamsverandering komt er volgens de WHO wegens ‘racistisch en stigmatiserend taalgebruik’. Ik begrijp hier geen reet van of hebben de apen geprotesteerd?

Bron: De Morgen

Praten bomen met elkaar? Natuurlijk (zegt Irene)

Justine Karst

Justine Karst (afb: univ Brits Columbia)

Irene von Lippe Biesterfeld,  oudste zuster van ex-koningin Beatrix, is op latere leeftijd met bomen gaan praten. Ik vond destijds dat die mooie(re) zus van Bea daarmee bewees dat ze ietwat van het pad was geraakt, maar ik zou het wel eens helemaal mis kunnen hebben. Ik lees in de New York Times dat bomen onderling met elkaar zouden kunnen praten, waarom dan niet met mooie prinsessen? Lees verder

Het terrein van ‘lerende systemen’ is volgens John Naughton problematisch

George Orwell (afb: WikiMedia Commons)

is hoogleraar aan de Open Universiteit in Engeland en medewerker van the Guardian. Hij houdt zich bezig met wat het publiek begrijpt/moet begrijpen van techniek. Hij vindt dat er op het gebied van kunstmatige intelligentie een hoop gebakken lucht en andere onzin wordt verkocht, vooral door de techbedrijven die zich daar mee bezighouden: “Machineleren is problematisch. Daarom noemen techbazen die ‘AI’.” Lees verder

Talen redden in Afrika die het westen veronachtzaamd

VeeltaligheidComputervertalen werkt steeds beter, maar dan moet je wel een taal nemen die hoog scoort in de digitale (lees internet) hiërarchie. Als je Yoruba (30 miljoen sprekers), Igbo (18 miljoen sprekers) of een andere veel gebruikte taal in Afrika spreekt dan gaat dat vertalen nogal eens goed fout. Tijd voor actie, vindt Vukosi Marivate van de universiteit van Pretoria (ZdAf). “Als een machine jouw taal niet begrijpt lijkt het alsof die niet bestaat” zegt Marivate hoofd informatica aan de vooravond van een videovergadering van ki-onderzoekers. Lees verder