Zikavirus lijkt inderdaad schuld van hersenafwijkingen

radiale gliacellen met AXL-receptor

Hersencelkweek met neuronen (blauw), radiale gliacellen (rood) en AXL-receptoren (groen)
(afb: Elizabeth Di Lullo)

Ebola is uit en zika is in. Zo volgt ook de aandacht voor gevreesde ziektes de waan van de dag. Het schijnt nu wel zeker te zijn dat het zikavirus verantwoordelijk is voor de hersenafwijking bij zuigelingen, zo blijkt uit Fins onderzoek. Het virus is aangetroffen in het bloed van een (=1) besmette zwangere vrouw en in celkweken van foetale hersencellen. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Fransisco denken inmiddels te weten hoe het komt dat het zikavirus het vooral op hersenstamcellen heeft gemunt. Dat schijnt te maken te hebben met een bepaalde receptor (AXL) op het membraan van die cellen, die gewone hersencellen niet hebben.
Lees verder

Is Alzheimer gevolg van een virusontsteking?

KoortslipZo’n dertig onderzoekers hebben in het vakblad van onderzoekers voor de ziekte van Alzheimer (de belangrijkste vorm van dementie) het vermoeden uitgesproken dat er een verband bestaat tussen het herpesvirus (HSV1) en de hersenziekte. Dat zou eens serieus moeten worden onderzocht, vinden zij. Zo’n tweederde van de mensen onder de 50 is besmet met dit herpesvirus, dat af en toe de kop opsteekt met een koortslip. Lees verder

Resistentie antibiotica MRSA te doorbreken

Grampositieve en -negatieve celwanden bacteriën

Er zijn grampositieve en gramnegatieve bacteriën. De S. aureus-bacterie is grampositief. WTA staat voor wandteichonzuur (afb: ChemBioCem)

Het probleem zit hem natuurlijk in het al te makkelijk voorschrijven en gebruiken van antibiotica, maar linksom of rechtsom, het blijkt dat steeds meer bacteriestammen geen last meer hebben van antibiotica. Hier en daar is al alarm geslagen. Nu schijnen onderzoekers van Merck Research in New Jersey (VS) een oplossing gevonden te hebben door antibiotica te combineren met tarocine A en tarocine B die de baan vrijmaken voor het antibioticum om zijn dodelijke werk af te maken bij de ‘ziekenhuisbacil’ MRSA (methiline- of multiresistente Staphylococcus aureus). Lees verder

Micro-organismen maken ‘biodiesel’ van kooldioxide

Rokende schoorstenen van staalfabrieken in Qian'an in Noord-China

Rokende schoorstenen van staalfabrieken in Qian’an in Noord-China (foto: dpa)

Het is zo simpel als wat. Er bestaat geen klimaatprobleem als je heel die uitbundige CO2-uitstoot gebruikt om brandstof van te maken. Dan is de kring gesloten. Onderzoekers van het MIT in Cambridge (VS) zouden er in zijn geslaagd een proces te ontwikkelen dat ‘soepeltjes’ van kooldioxide ‘biodiesel’ maakt. Daar heb je dan helemaal geen voedingsgewassen en kostbare landbouwgrond voor nodig (als het allemaal uitkomt). Vooralsnog gaat het om labproeven. Het proces zou twee keer zo veel kooldioxide binden als het produceert (vraag me niet hoe dat mogelijk is). De grote vraag is en blijft of het proces er energetisch uit kan. Lees verder

De natuur weet al hoe je het best biobrandstoffen maakt

Darmschimmels onder een microscoop

Darmschimmels onder een microscoop

Je zou kunnen zeggen dat mensen constant bezig zijn het wiel uit te vinden. Vaak is de oplossing van een probleem in de natuur te vinden, maar wij, simpele mensen, weten dat niet en/of vinden het te veel gedoe er naar te zoeken. Al jaren wordt er gezocht naar een handzame en, niet te vergeten, economisch interessante manier om biomassa om te zetten in biobrandstoffen. Tot nu toe is die zoektocht niet al te succesvol geweest. Misschien dat dat verandert met het vinden van bepaalde schimmels die geiten, koeien en schapen helpen planten te verteren. Die anaerobe schimmels blijken net zo goed te functioneren als de beste schimmels die in het lab in elkaar geknutseld zijn om plantenbestanddelen om te zetten in suikers, zo bleek onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Californië in Santa Barbara. Lees verder

Cyanobacterie fungeert als een kleine oogbol

Lichtgevoelige cyanobacterie werkt als oogbol

Het licht van links wordt in de cel gebundeld en valt op de blauwe knop. Daar worden ‘orgaantjes’ aan de buitenkant van de cel in werking gezet, waardoor de cel zich naar het licht begeeft (foto: Ronald Kampmann/KIT)

Zijn onze ogen begonnen als cyanobacteriën (ook wel blauwwieren of blauwalgen genoemd)? Die bacteriën, die net als planten, zonlicht omzetten in energierijke verbindingen, zijn namelijk lichtgevoelig. Dat is gegeven hun systeem niet verwonderlijk, maar hoe die bacterie dat doet heeft veel weg van de werking van een oog, vonden onderzoekers: het licht op de bolle bacterie wordt geconcentreerd op een punt op de ‘achterkant’ van de cel, net zo als in onze ogen. De cel zelf fungeert als een soort lens. Lees verder

‘Zwijgende’ bacteriën zijn gevoeliger voor antibiotica

Een kweek van de Staphylococcus aereus

Een kweek van de Staphylococcus aereus

Door de communicatie in bacteriën ‘stil te leggen’ met behulp van een natuurlijk preparaat afkomstig van de Amerikaanse toverhazelaar (hamamelitannine), blijkt de ‘ziekenhuisbacterie’ MRSA gevoeliger te zijn voor antibiotica (in dit geval vancomycine), zo bleek onderzoekers van de Universiteit Gent. Hamamelitannine beïnvloedt de manier waarop bacteriële cellen met elkaar “praten”. Een belangrijke component van dit communicatiesysteem is het eiwit TraP, dat door hamamelitannine wordt tegengewerkt. Antibioticaresistentie is een groot schrikbeeld in de gezondheidszorg. Lees verder

Hawking ziet einde van de aarde niet als eind van mensheid

Stephen Hawking

Stephen Hawking (foto: the Guardian)

De beroemdste invalide ter wereld, Stephen Hawking, blijft verbazen. Al verschillende malen heeft Hawking gewaarschuwd voor de gevaren van kunstmatige intelligentie en onlangs waarschuwde de sterrenkundige ons weer dat de kans op een vernietigende ramp voor de aarde toeneemt. Dat geeft niet, want we gaan hier toch weg (en elders in het heelal de boel versjteren, denk ik dan). Ik moet het nog zien. Miljarden mensen expediëren van de aarde naar waar? Is Hawking aan het malen? Hoe dan ook: zijn verhaal intrigeert. Hij is in wezen een optimist. De BBC zendt die lezing in twee delen uit: op 26 januari en op 2 februari.
Lees verder

Antibiotica er uit gewerkt

Chinese varkenstalAntibiotica, bacteriebestrijdende middelen, lijken te zijn uitgewerkt. Chinese onderzoekers ontdekten dat de groep antibiotica waar bacteriën nog niet resistent tegen waren, de polymyxines, nu ook al stuiten op bacteriën die geen last hebben van deze stoffen. In 2012 stelde de wereldgezondheisorganisatie nog dat colistine  zeer belangrijk is voor de mens. In China werd (wordt?) het antibioticum echter op grote schaal gebruikt voor het vetmesten van varkens en kippen. De onderzoekers ontdekten dat slechts één gen (mcr1) verantwoordelijk is voor die resistentie en dat dat gen makkelijk ‘overspringt’ van bacterie op bacterie. Lees verder

Wat hebben onbekende micro-organismen ons te bieden?

Shewanella oneidensis-bacteriën met elektriciteit geleidende eiwitdraden

Shewanella oneidensis -bacteriën met geleidende eiwitdraden. Die vormen een elektrisch circuit om te ‘ademhalen’ (afb: Science)

Microbioom is een term die zoiets als micro-organismehuishouding betekent. Darmflora komt in de buurt, maar dan mis je toch wat. Microbioom zou je natuurlijk ook voor de uitgebreide wereld van micro-organismen kunnen lezen, de micro-wereld. Daar weten we erg weinig van. Nou hebben zo’n 50 onderzoekers op dit terrein de handen ineen geslagen en een heus microbioomconsortium (UMIC) opgericht. Meteen vliegen er allerlei modieuze en nietzeggende termen in het rond als doorbraak, medicijnen, milieubeheer en duurzame energie. Want ja, de wereld van de micro-organismen leren kennen moet natuurlijk wel wat opleveren. Wetenschap ter bevrediging van nieuwsgierigheid is zo 20ste-eeuws… Lees verder