XFEL: ’s werelds krachtigste röntgenbundel van € 1,2 miljard

's Wereld krachtigste röntgenlaser

De experimentruimtes aan het eind van de tunnel in Schenefeld (afb: XFEL)

Zij heeft € 1,2 miljard gekost en er is acht jaar aan gebouwd aan de XFEL, de felste röntgenbron van de wereld (een miljard maal sterker dan de nu sterkste röntgenbron, het het). Duitsland betaalde 58% van de bouwkosten, Rusland 27%, daarnaast nog een aantal landen (Denemarken, Frankrijk, Italië, Polen, Zweden, Zwitserland, Slowakije, Spanje en Hongarije). Met de röntgenbron, die ondergronds loopt, moeten, onder veel meer, structuren van biomoleculen worden opgelost. In zijn algemeenheid zou XFEL dingen zichtbaar moeten maken die nu met geen andere methode zichtbaar te maken zijn. Lees verder

Hondsdolsheidsvirus als kankerbestrijder (?)

Het hondsdolheidsvirus dat model heeft gestaan voor de gouddeeltjes

Het hondsdolheidsvirus dat model heeft gestaan voor de gouddeeltjes

Het virus dat verantwoordelijk is voor hondsdolheid (rabiës) heeft dringt cellen in het centrale zenuwstelsel binnen en komt zo in de hersens terecht, daarmee de hersen/bloed-barrière omzeilend. Zuid-Koreaanse onderzoekers hebben een gouddeeltje gemaakt met de kenmerken van dat listige rabiësvirus, dat bij muizen met een hersentumor inderdaad in de hersens terechtkwam in de buurt van de gezwellen. Door verwarming met een infraroodlaser, niet schadelijk voor gezonde cellen, konden de hersentumoren bij de muisjes, deels, worden vernietigd. Lees verder

Batterij die in seconden oplaadt? Die wil ik ook!

Supercondenstoren met tweedimensionale materialen

De nanodraadjes omhuld door tweedimensionale materialen (afb: ACS Nano)

Mobiele telefoons zijn soms handig, maar een grote ergernis is de vaak korte werkduur van de batterij en de lange oplaadtijd. Iets soortgelijks geldt natuurlijk voor andere apparaten die afhankelijk zijn van de voeding van batterijen, zoals een fototoestel en de elektrische fiets (E-fiets). Onderzoekers in Florida doen voorkomen dat aan die ‘ellende’ binnenkort een eind komt. Ze zouden een supercondensator hebben ontwikkeld die in seconden oplaadt en ‘eindeloos’ mee gaat. Lees verder

Blauwe bladeren begonia’s staaltje ‘nanotechnologie’

Blauwbladige begoniaSommige begonia’s hebben een blauwe waas over hun bladeren. Britse onderzoekers waren nieuwsgierig waar dat goed voor was. Ze ontdekten dat de schaduwplanten bepaalde nanostructuren op in hun chloroplasten hebben, waardoor ze voldoende licht (=energie) kunnen opvangen voor de fotosynthese. De mens bedenkt dan meteen weer dat dat ook handig zou zijn bij planten die niet in de schaduw staan, zodat hun energieomzetting wordt vergroot. Ook technisch zou er iets mee te doen zijn. Lees verder

DNA gebruikt om eenelektrontransistoren te maken

een eenelektrontransistor van drie goudkorreltjes

De drie goudkorreltje gekoppeld aan een circuit met hulp van een DNA-structuur (afb: Nano Letters)

Finse onderzoekers hebben DNA gebruikt als een soort sjabloon voor het maken van een elektrische schakeling met drie minuscule goudkorreltjes. Die vormen tezamen een een-elektrontransistor. Doel van de onderzoekers was de kleinst mogelijk elektonische componenten te maken, die ook bij kamertemperatuur zijn te gebruiken. Lees verder

Eerste wedstrijd voor nano-autootjes

Eerste kampioenschap voor nano-autootjes

Eerste kampioenschap voor nano-autootjes

Het moest er natuurlijk van komen. Studenten racen met zonneauto’s, robots voetballen tegen elkaar, dus waarom geen wedstrijd tussen nano-autootjes? Vandaag is in Toulouse (F) de presentatie van de vijf deelnemende teams met hun voertuig. Volgend jaar oktober moet het dan gebeuren: de eerste race voor nano-autootjes. Een ploeg komt uit Duitsland, een uit Japan, een uit Frankrijk en twee uit de VS.
Lees verder

Feringa krijgt Solvayprijs voor molmotors

Ben Feringa (RUG)

Prijswinnaar Ben Feringa

Ben Feringa, hoogleraar organische chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft deze week uit handen van Koningin Mathilde van België de Solvayprijs gewonnen. De prijs, waaraan een geldbedrag van € 300.000 is verbonden, is toegekend voor zijn baanbrekende onderzoek op het gebied van moleculaire motoren. “Ik ben hier heel blij mee”, zegt Feringa. “De prijs is bedoeld voor een persoon die een fundamentele bijdrage heeft geleverd aan de chemie. Als ze dat van je zeggen is dat natuurlijk zeer eervol, maar het is ook een grote erkenning voor mijn team en de vele tientallen vaak jonge onderzoekers die al die jaren in mijn laboratorium hebben gewerkt.”
Lees verder

Gegevens op te slaan op een vast ‘lichtgeheugen’

meer bits per cel

De onderzoekers toonden aan dat er per cel vier verschillende energieniveaus zijn te onderscheiden, waardoor per cel meer dan 1 bit is op te slaan (afb: Nature Photonics)

In de informatica lopen er zo wat lijntjes naar de toekomst. De kwantumcomputer is er zo een, maar ook licht mag er zijn. De snelheid van de gegevensstromen wordt nu bepaald door de snelheid waarmee elektronen door geleidend materiaal kunnen bewegen, maar lichtdeeltjes zijn veel sneller. Dat vergt een heel andere elektronische infrastructuur, ook van de geheugens. Het lijkt er op dat onderzoekers van het  Karlsruher instituut voor technologie (KIT), samen met die van de universiteiten van Münster (D), Oxford (Eng) en Exeter (Eng) een vast geheugen hebben ontwikkeld dat werkt met licht. Door met bepaalde materialen te werken is het ze zelfs gelukt meer dan een bit per cel op te slaan. Lees verder

Nieuwe microscoop ziet nanodetails

Nanomicroscoop

Plaatje van de nanomicroscoop (afb: MPQ/LMU)

Met behulp van een trilholte zouden onderzoekers rond Nobelprijs-winnaar  Theodor Hänsch van het Max Planck-instituut voor kwantumoptica en van de Ludwig Maximilian-universiteit een microscoop hebben ontwikkeld met een resolutie die 1700 beter zou zijn dat toegestaan door de diffractielimiet. Daarmee zouden nanodeeltjes kunnen worden waargenomen.
Lees verder